4.4 Scheiden en ontleden

• Scheikunde
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

Doelen

Je kunt uitleggen wat het verschil is tussen scheiden en ontleden op microniveau. 

Je kunt deze kennis gebruiken om reactieschema's te maken.

Vooraf

Heb je de elementen uit tabel 1 al goed geleerd?

Veel van deze atomen kunnen een verbinding met elkaar aangaan. Bijvoorbeeld Natrium en Chloor. 

Even oefenen

Pak potlood/pen en papier en schrijf op welke stoffen ik maak. 

Lever hier een foto van je blaadje met antwoorden in.

Ontleden (weergegeven in stoffen)

Ontleden (weergegeven in atomen)

Reactieschema of reactievergelijking?

Van een reactie kun je een reactieschema of een reactievergelijking maken. 

Een reactieschema is in woorden. 

Een reactievergelijking is in formule. 

Kiespijn

David heeft ontzettende kiespijn, hij gaat hiervoor naar de tandarts. De tandarts geeft aan dat zijn verstandskies ontstoken is en dat hij er uit moet. Nadat de kies getrokken is, krijgt Davind een recept mee voor waterstofperioxide. 

In de volgende link zie je de bijsluiter. Lees deze aandachtig door, en beantwoord daarna de vragen. 

https:

Waterstofperioxide is giftig

1. Ja
2. Nee

Wat David krijgt is een concentraat. Wat betekent dit?

1. Dat dit medicijn heel goed werkt.
2. Dat je dit medicijn eerst moet oplossen in water.

Wat gebeurd er als David dit medicijn op zijn kleding krijgt?

1. Niets
2. Dan komen er witte bleekvlekken op.
3. Dan branden er gaten in.
4. Er komen rode vlekken op.

Waarom moet David dit middel gebruiken tegen de pijn in zijn mond?

1. Het werkt ontsmettend
2. Het is pijnstillend
3. Het maakt zijn tanden wit
4. Het dood de zenuwen

Zoek het reactieschema (in woorden) op die waterstofperioxide aangaat op het moment dat David ermee gaat spoelen. (Zie boek, blz 87)

Het reactieschema wat je net hebt opgezocht is een:

1. Verbrandingsreactie
2. Ontledingsreactie
3. Scheidingsmethode
4. Fotolyse

Welke elementen onstonden uit deze reactie?

1. Waterstofperoxide
2. Water en perioxide
3. Water en zuurstof
4. Waterstof en perioxide

Welke symbolen gebruik je voor deze elementen?

1. H en O
2. W en O
3. W en Z
4. H en Z

Waar zie je water?

1

2

3

4

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4

mywordle.strivemath.com

Aan de slag

LEES de tekst van 4.4 en MAAK de opdrachten.

Kijk daarna of je tot nu toe alle opdrachten van H4 hebt gemaakt. Is dat niet het geval? Maak ze nu dan. 

Donderdag gaan we aan de slag met het vertalen van reactieschema's naar reactievergelijkingen. 

Instructie

Vandaag gaan we kijken naar de ontleedbare en niet ontleebare stoffen. 

Ontleedbare stoffen

Ontleedbare stoffen zijn zuivere stoffen die nog verder ontleed (afgebroken) kunnen worden. Als je ze afbreekt kom je bij niet-ontleedbare stoffen uit. 

Niet-ontleedbare stoffen

Kun je een stof niet verder afbreken, dan is het een niet-ontleedbare stof. Dit worden elementen genoemd. 

Scheiden of ontleden

Bij het scheiden van stoffen sorteer je de moleculen, maar ze veranderen niet. Scheiden is geen chemische reactie. 

Er verdwijnen geen stoffen en er verschijnen geen nieuwe stoffen. 

Ontleden

Ontleden is wel een chemische reactie. Bij ontleden verdwijnt een stof en worden er meerdere nieuwe stoffen gevormd. 

Voorbeeld ontleding

Pak pen en papier en schrijf (duidelijk en groot genoeg) mee. 

Je maakt straks weer een foto en levert deze weer in. 

Reactieschema

Bij de ontleding van methaangas ontstaat een vaste prut die uit koolstof bestaat en het gas waterstof. 

Schrijf het reactieschema op. 

Denk om:

Beginstof (fase) -> reactieproduct (fase) + reactieproduct (fase)

Reactieschema

Bij de ontleding van methaan ontstaat koolstof en waterstof 

Methaan (g) -> Koolstof (s) + Waterstof (g)

Als je hiervan een reactievergelijking wilt maken, welke symbolen gebruik je dan? Even een tip: Methaan is CH₄.

Reactieschema

Methaan (g) -> Koolstof (s) + Waterstof (g)

Als je hiervan een reactievergelijking wilt maken, welke symbolen gebruik je dan?

CH₄ (g) -> C (s) + H₂ (g)

Huh, waarom die 2 achter die H?

Reactievergelijking

CH₄ (g) -> C (s) + H₂ (g)

Maarrrrrr.... Tel nu eens de atomen voor de pijl en na de pijl?

Reactievergelijking

CH₄ (g) -> C (s) + H₂ (g)

We zijn ineens 2 H atomen kwijt geraakt!

Hoe kunnen we dit oplossen?

Reactievergelijking

We voegen een coëfficiënt toe van 2 voor de waterstof.  

CH₄ (g) -> C (s) + 2 H₂ (g)

Als we nu gaan tellen, klopt alles weer. 

Maak nu een foto van je papiertje (leesbaar) en lever die in.

Filmpje

Bekijk dit filmpje zelfstandig, daarna aan de slag. 

(tip, snap je iets niet van scheikunde en kom je er niet uit via de mail met mij, zoek over het onderwerp een filmpje op van deze meneer. Hij legt alles ontzettend goed uit.)

Aan de slag

LEES de tekst van 4.4 en MAAK de opdrachten.