H6.3 Reacties: Additie en substitutie

• Scheikunde
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4

H6.3 Reacties

Additie en substitutie

Je kunt nu uitleggen:

• Wat een substitutiereactie en wat een additiereactie is en onder welke omstandigheden deze plaatsvinden.
• M.b.v. reactievergelijkingen dat er bij een substitutiereactie diverse isomeren kunnen ontstaan.
• Welke reactieproducten ontstaan bij de additie van een klein molecuul aan een alkeen en hiervoor een vergelijking opstellen.
  
• Dat Br₂ kan worden gebruikt om een onverz.verb.aan te tonen.
• welke 2 productieprocessen er zijn voor het maken van ethanol en deze kunnen  beschrijven a.d.h.v. reactievergelijkingen

Wat?    Additie en Substitutie reacties

Hoe?    Uitleg via docent / filmpje online

Hulp?   Boek + filmmateriaal

Tijd?     15 min. uitleg + 10 min. samen opdracht maken + 20                   min. zelfstandig werken + 5 min. check

Uitkomst?   Zie vorige dia

Maken opdracht:  34, 38, 39, 40, 42 of 43

Klaar?   Maak extra opdrachten in de LU les  

Additie

• 'To add' = iets toevoegen
• Twee beginstoffen geeft 1 product.
• Dubbele C=C binding klapt open, op beide C-atomen ontstaat een nieuwe atoombinding.

Voorbeelden additie

M.b.v. een additiereactie van water aan etheen kan dus alcohol worden gemaakt. 
Alcohol kan ook worden gemaakt m.b.v. een vergistingsreactie:

Additie van broom

• Met broomwater, Br2 (aq), kun je dubbele bindingen aantonen.
• Broomwater heeft een bruine kleur (Binas 65B), na additie is er geen broom meer aanwezig en verdwijnt de bruine kleur.

1. Geef de reactievergelijking van de additie van waterstofbromide (HBr) aan propeen in structuurformules.
2. Geef de systematische naam van het product.
3. Geef de structuurformule van het isomeer dat kan ontstaan.

Substitutie

• 'To substitute' = iets vervangen
• Twee beginstoffen geeft 2 producten o.i.v. UV-straling.
• Waterstofatomen worden vervangen door halogeen-atomen.

Wat is het energie-effect van deze reactie?

Er is licht (UV-licht) voor nodig, dus endotherm.

Voorbeelden substitutie

Geef de reactievergelijking van de substitutie van propaan met broom, waarbij 2 H-atomen worden vervangen. Gebruik hiervoor structuurformules.

Huiswerk

Maken opdracht:

34, 38, 39, 40, 42 of 43

Al klaar? 

Maak dan de opdracht op de slide hierna. 

Bij de additie van water aan but-1-een ontstaan twee isomeren.
Geef de reactievergelijking in structuren met beide isomeren en leg uit waarom hier twee isomeren kunnen ontstaan.