Onderwijs ontwerpen vakdidactiek hoofdfase A 3.8 week 2022-2023

• Vakdidactiek
• HBO
• Studiejaar 2

ONDERWIJS ONTWERPEN VAKDIDACTIEK HOOFDFASE A

9:25

9:35

Analyse experiment 1

Analyse didactisch experiment 1

• Neem je eigen tweetal 5 minuten de tijd om je voor te bereiden op het presenteren van de uitkomsten van jullie didactische experiment. Beantwoord daarvoor de volgende vragen:
• 
  
• 
  

9:35

Uitwisseling didactisch experiment 1

• Wissel uit met de rest van de groep. Behandel daarbij jullie antwoorden op onderstaande vragen

• De groep heeft als taak om jullie te helpen met het zoeken naar oplossingen voor de punten die jullie willen verbeteren. 

9:35

Leeswerk Wijze lessen

Lees bouwsteen 10 en noteer daaruit een aantal punten die je wilt gebruiken in je eigen lessen.

Leeswerk Wijze lessen

Wijze lessen

Leeswerk Wijze lessen

Wat is formatief handelen?

Welke concrete voorbeelden van formatief handelen heb je al gezien of toegepast bij Duits?

Schrijfvaardigheid

Lesopdracht

Noteer de succesfactoren voor een leerzame en motiverende oefening schrijfvaardigheid die jij wilt gebruiken in je onderwijspraktijk

Hoe kan schrijfvaardigheid motiverend zijn?

Context, voordelen en nadelen

Nadelen: 

• tijdrovend
•  nakijkwerk voor de docent
•  veel training nodig om op niveau te komen
• probleem met Google translate

Voordelen:

• idioom, grammatica, zinsstructuur én receptieve training komen erin terug
• geen stress (zoals luisteren en spreken), want leerling heeft de tijd
• schrijfvaardigheid biedt de mogelijkheid om inhoudelijk mooie dingen te doen (betekenisvolle leerstof, bijvoorbeeld met cultuur --> inhoudelijk MVT-onderwijs)

Context: 

• Kerndoel en ERK: korte, eenvoudige persoonlijke brieven of e-mails opstellen, boodschap begrepen worden.
• T/m niveau B1 is inhoud belangrijker dan correctijd. Aandacht voor feedback, maar niet te veel nadruk op formele correctheid (funest voor motivatie)

Wat voor activiteiten?

Directe communicatie met een ander:  

• ansichtkaart, brief, e-mail, vakantiegroet, chat.

Creatief schrijven: 

• beschrijving geven van persoon, stad, verhaal vertellen, verhaal afmaken, fictieve dialoog, gedicht maken, strip maken, flyer maken, advertentie,  fictieve instagram, schoolkrant, écht contact met leerlingen uit Duitsland en Frankrijk (!), tekst bij plaatje maken (leerlingen krijgen plaatjes, ze mogen er zelf een paar uitzoeken waarbij verhaal geschreven wordt), etc

Hoe uit te voeren?

• Stem het niveau goed af op de doelgroep (tip: can-do statements ERK)
• Denk aan de fases van Neuner. Kennis t/m  fase C moet aanwezig zijn (Kan ook als voorkennis aanwezig zijn)
• Zorg voor levensechte, of betekenisvolle, of geloofwaardige  schrijfopdrachten
• Geef leerlingen genoeg tijd
• Geef duidelijke instructies (hulpmiddelen, voorbeeld)
• Zorg voor structuur én vrijheid. Dus niet: "Schrijf een brief aan je vriendin. Zeg dat ze een slaapzak moet meenemen" Maar wel....?
• Geef aan hoeveel woorden er geproduceerd moeten worden
• Accepteer geen Google Translate
• Laat leerlingen samenwerken (collaborative writing)
• Sta niet (of niet lang) stil bij briefconventies. Saai. Doen ze wel bij Nederlands.
• Stem af met andere talen (denk aan de kerstkaart)

Activiteiten schrijfvaardigheid

1) 

In tweetallen

10 minuten

Noteer bij elke activiteit wat er goed aan is en wat je zelf anders zou doen. Denk aan wat je tot nu toe hebt geleerd op het gebied van vakdidactiek/motiverende didactiek.

2)

Vul de notities van een ander tweetal aan

5 minuten

3)
Nog iets vergeten? Check iedere activiteit m.b.v. de lijst succescriteria bij schrijfvaardigheid

Hoe uit te voeren? (2)

Als je leerlingen laat samenwerken, denk dan aan GIPS:

David en Daniëlle

Feedback

Niets werkt zo demotiverend als een schrijfopdracht die roodgestreept of verbeterd weer terugkomt bij de leerling.

• Geef alleen feedback op een paar punten (behandeld in de les) + begrijpelijkheid als minimale eis.
• Laat om tijd te besparen leerlingen eerst elkaars werk corrigeren (op een specifiek onderdeel). Jij in tweede plaats.
• Onderstreep de fouten, verbeter ze niet, geef ze hoogstens een tip. Laat leerlingen (in tweetallen) een verbeterde versie maken.
• Zorg voor een modeluitwerking: vooraf en achteraf. 
• Geef pas een cijfer (summatief) als leerlingen genoeg hebben kunnen oefenen. Daarvóór is het formatief

Lesopdracht

Noteer de succesfactoren voor een leerzame en motiverende oefening schrijfvaardigheid die jij wilt gebruiken in je onderwijspraktijk

Welk succesfactoren voor een leerzame en motiverende les schrijfvaardigheid neem je mee voor je didactische experiment?

Vooruitblik:

Succescriteria op een rijtje. Mijn top-11

1. Neuner: efficiëntie bij fase A t/m C ruimte voor D: niet alleen saaie invuloefeningen maar aandacht voor taalvaardigheid 
2. Information Gap bij gespreksvaardigheid
3. Betekenis geven aan lesdoelen en interesse wekken voor onderwerp (persoonlijke ervaring, aansluiten bij belevingswereld leerling, veel voorkennis activeren)
4. Breng Duitsland en Frankijk in de klas! Laat cultuur de motor zijn.
5. Leerling inspraak geven en keuzes bieden
6. Principes van activerende didactiek (doceren is doseren, variatie en afwisseling ivm concentratieboog, individuele aansprekebaarheid),
7. Variatie aan werkvormen doet recht aan verschillen tussen leerlingen (DDU, Quiz, binnen-buitenkring, etc)
8. Variëren in instructievorm (bij o.a. grammatica): inductief / deductief
9. Samenwerkend leren: individuele aanspreekbaarheid, positieve wederzijdse afhankelijkheid
10. Zorgen voor een veilig taalbad (focus op inhoud en minder op fouten, eerst in tweetallen oefenen ipv klassikaal, afspraken in de klas, steun geven door voorbeelden en scaffolding) 
11. Leergerichte aanpak: feedbackcultuur ipv toetscultuur en trainen ipv  examineren

Succescriteria op een rijtje

Activerende didactiek

Vorm drietallen of viertallen

Neem plaats in de groepen in teams

Open het document 'Actief met taal'

Bepaal wie docent is bij welke activiteit

Simuleer de activiteiten

Bespreek achteraf wat de kracht is van iedere activiteit op het gebied van activerende didactiek

11:40

DBE-CYCLUS

• VOLDAAN

EXPERIMENT 2

De volgende stappen:

EXPERIMENT 2

• Selecteer drie criteria waarmee je zou willen experimenteren in de eerste les die je gaat ontwerpen en geven.
  
• Soms kun je één criterium kwijt in je les, soms meerdere. Houd een maximum van drie aan.
  
• Noteer de criteria die jullie gaan gebruiken in het 'formulier succescriteria'
• Start met het ontwerpen van je les. Een les is: lesformulier + lesmateriaal

• Het mag een deel van een les zijn
• Je ontwerpt eigen lesmateriaal of je gebruikt de leergang van de stageschool 
  
• Hulpmiddelen: lesmateriaal en literatuur jaar 1, lesmateriaal en literatuur jaar 2

De komende  weken op stage:

• Inleveren uiterlijk 22 april op Blackboard onder 'didactisch experiment 2' (niet voor een beoordeling)
• Inleveren in één document: lesformulier, lesmateriaal (bij gebruik leergang voeg je afbeeldingen toe), opname les, door je stagecoach ingevuld formulier succescriteria)
• Twee vliegen in één klap: mooi bewijsmateriaal voor je stagedossier

Je succescriteria op een rij

Bronnen:

- Je lijst met succescriteria voor motivatie bij Frans/bij Duits die je hebt opgesteld tijdens het lezen in de literatuur voor deze les en voor de vorige les

- De resultaten van je observaties en je interviews

- Mijn les over activerende didactiek (kijk hem terug op BB)

Opdracht:

• Neem plaats in jullie eigen breakoutroom 
• Leg de succescriteria voor motivatie die jullie tot nu toe hebben genoteerd naast elkaar.  
• Uit jullie lijst selecteren jullie drie criteria waarmee je zou willen experimenteren in de eerste les die je gaat ontwerpen en geven.
• Soms kun je één criterium kwijt in je les, soms meerdere. Houd een maximum van drie aan. 
  
• Noteer de criteria die jullie gaan gebruiken in het 'formulier succescriteria' dat je vindt op Blackboard. 

11:00

Verschil tussen jongens en meisjes

Lees het artikel en leg uit in je eigen woorden (10min)

Stichting Leerplanontwikkeling (SLO) Activerende didactiek

https://www.slo.nl/thema/meer/handreiking/handreiking/leeractiviteiten/activerende-werkvorm/#:~:text=Activerende%20werkvorm%20%20%20Wat%20kan%20de%20docent,zorgt%20voor%20korte%20momenten%20van%20%20...

Welke vraag wil je de volgende keer beantwoord hebben?

Succescriteria voor motivatie in de klas

Expertvorm

Eerste en laatste pagina, 4.4 en 4.5 : iedereen

4.1 :

4.2.1 :

4.2.2 :

4.2.3 :

4.2.4 :

• Open het gedeelde document
• Lees de tekst 
• Noteer de belangrijkste punten in je eigen woorden 
• Noteer succescriteria voor motivatie
• Presenteer ze bij terugkomst aan de groep.
• 10 minuten

betekenisvol leren met cultuur