Interbellum 1919 - 1933: Weimar, Crisis, S-U

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t, mavo
• Leerjaar 4

Europa na WO I

Interbellum (tot 1933)

Vandaag: Het Interbellum

West-Europa:

• Republiek van Weimar
• Opkomst totalitaire staten (Italië en Sovjet-Unie. Nazi's volgende keer)

Rusland: 

• De Russische Revolutie (kort)
•  De Sovjet-Unie

Het interbellum

• Tijd tussen (inter) de wereldoorlogen (bellum)
  
  
• Kenmerken:

1. Opkomst totalitaire staten
2. 1929: Wereldwijde economische crisis

Totalitaire staat

• Interbellum: Opkomst van totalitaire staten

• In een totalitaire staat heeft de overheid alle macht over het leven van de burgers
  
  
• De drie belangrijkste:

1. Sovjet-Unie (extreem-links)
2. Italië (extreem-rechts)
3. Duitsland (extreem-rechts)
   
   
   

Duitsland na de Eerste Wereldoorlog 

• Eerste democratie in Duitsland: Republiek van Weimar (1919)

• 1923: Regering kan de herstelbetalingen niet opbrengen,  het Rijnland wordt door Frankrijk (en België) bezet... 
  
  
• Grote stakingen in Rijnland Regering steunt arbeiders.
  Gevolg: Hyperinflatie

Het Dawesplan

Doel: 

Duitsland kan herstelbetalingen blijven doen aan Geallieerden

Waarom: 

1. Anders konden de Geallieerden leningen van de VS niet meer terugbetalen

2. De chaos in Europa moest voorkomen worden (bang voor socialisme)

 

Duitsland na de Eerste Wereldoorlog 

• Eind 1923: Het Dawesplan
• 1924 - 1929: Periode van (redelijke) economische voorspoed in de Weimarrepubliek (Duitsland).

• Maar dan...
  1929: De economische crisis slaat in als een bom...

1929: De Grote Depressie 

Banken failliet

• Banken hadden veel geld uitgeleend aan bedrijven en mensen.

• Door de crisis kregen ze veel van dat geleende geld niet terug.

• Daardoor gingen ook veel banken failliet.

• Mensen met aandelen verloren het vertrouwen en gingen hun aandelen snel verkopen!

Armoede door crisis

1932:   

• Het inkomen van de Amerikanen
   50% lager dan in 1929.
  
• Waarde aandelen gedaald met
   88%!
  
• 15.000.000 Amerikanen werkloos
  

In Europa: Vooral Engeland en Duitsland getroffen door de crisis.

Ondertussen in Italië...

Mensen waren na WO I ontevreden want:

1. Beloofde gebieden niet gekregen
   
2. Economische crisis
   

Fascisme

• Eén sterke leider: Mussolini

• Extreem nationalisme 

• Geweld is goed, zeker om mensen te laten gehoorzamen.

• Overheid controleert alles: Totalitaire staat

Vragen? 

Wat was het Verdrag van Versailles?

1. Een verdrag dat gesloten werd in 1919
2. Een nieuwe grondwet in Frankrijk
3. Een wapenstilstand tussen Duitsland en Engeland
4. Een verdrag dat werd gesloten na de Tweede Wereldoorlog

Hoe heette Duitsland na de Eerste Wereldoorlog

1. Duitse Keizerrijk
2. Republiek van Berlijn
3. Koninkrijk Duitsland
4. Republiek van Weimar

Wanneer begon de Grote Depressie?

1. 1929
2. 1925
3. 1933
4. 1919

Welk kenmerk/idee hoort niet bij Mussolini?

1. Geweld is goed
2. Democratie is slecht
3. Joden zijn slecht
4. Nationalisme is belangrijk

Tot zover Duitsland

Nu: De Russische Revolutie en de Sovjet-Unie

Weektaak:

Maak het PO Propaganda af. Inleveren:

Vrijdag 14 oktober voor 16:00 uur (in mijn postvak of via SOM)

Maak de vragen uit het werkboek (zie SOM)

Van Tsaar naar Sovjet

De Russische revolutie en het interbellum

Bij welk bondgenootschap hoorde Rusland in 1914?

1. Centralen
2. Geallieerden
3. As landen
4. NAVO

Wanneer was de Russische Revolutie? *

1. 1914
2. 1916
3. 1917
4. 1918

Waarom in Rusland?

• Tsaar Nicolaas II had alle macht 
  
• Grootste deel van de bevolking arm (boeren, arbeiders) 
  
• WO I verliep heel slecht voor Rusland, grote nederlagen 
  
• Winter 1916-1917: hongersnood => stakingen en demonstraties => tsaar doet afstand van de troon ->
  
• 
  

De Februarirevolutie:

Voorlopige regering en Sovjets

• Macht komt in handen van een groep gematigde communisten => de Voorlopige Regering (Mensjewieken).
  De Februarirevolutie

• Oprichting van raden (sovjets) voor het besturen van fabrieken, wijken, dorpen etc. 

De Oktoberrevolutie: 

Bolsjewieken en burgeroorlog

• Voorlopige Regering heeft moeite zaken op orde te krijgen.

• Fanatieke communisten (Bolsjewieken) plegen in november 1917 een staatsgreep en nemen de macht over:              De Oktoberrevolutie.
  

Nieuwe leider: Lenin

Gevolgen

• 3-3-1918: Vrede van Brest-Litovsk:
  groot gebied verloren. 

• Vroegere bondgenoten nu vijanden.
  

• Tot 1922 burgeroorlog:   Oorlogscommunisme
   Roden winnen

• De Sovjet-Unie wordt een totalitaire staat 
  

Lenin

Onder Lenin begin totalitaire staat:

• Geheime politie 
  
• Terreur en ‘zuiveringen’ 
  
• Strafkampen voor tegenstanders (later: Goelag)

Lenin overlijdt in 1924. Er volgt een strijd om de opvolging... 

Stalin

• Volgt Lenin op na machtsstrijd 
  
• Vertrouwt niemand
  
• Periode van enorme terreur, ook wel ‘grote zuiveringen’ => ook binnen communistische partij en geheime politie
  
• Miljoenen mensen ten onrechte opgepakt, gemarteld, gedood en naar de Goelag verbannen. 
  

Showprocessen

• Uniek kenmerk voor Sovjet-Unie: showprocessen => gefilmde nep rechtszaken waarin tegenstanders zichzelf moeten beschuldigen van hele erge misdaden.
• Iedereen kon opgepakt worden, er was totale willekeur 
  
• Familie en vrienden lieten je direct vallen om zelf veilig te blijven 
  

Planeconomie

Onder Stalin invoering van een planeconomie: 

• overheid bepaalt wat en hoeveel er geproduceerd moet worden 
  
• Iedere fabriek krijgt te horen wat er gemaakt moet worden in 5 jaar. 
• Onuitgesproken regel: je moet je doel eerder halen en met veel meer dan bepaald is

Collectivisatie

• Boerderijen worden samengevoegd (= collectief) tot grote landbouwbedrijven (kolchoz)  => dit gebeurt niet vrijwillig...
  
  
• Moeten grote hoeveelheden produceren voor de export => leidt tot hongersnoden.
   
  
• Oekraïne: ongeveer 7,5 miljoen doden door honger: Holodomor.

Mensen die honger hebben worden als verraders naar de Goelag gestuurd...

Door hen lijkt de Soviet-Unie immers minder groots...

Persoonsverheerlijking

• Om het volk te laten zien dat hij de beste leider voor het beste volk, in het beste land was, liet Stalin zich graag afbeelden als een geweldige leider: 
•  een vader voor het volk.
  
• Dit heet persoonsverheerlijking (overal beelden, portretten van Stalin) en is een speciale vorm van propaganda
  

Vragen?

Stalin organiseerde showprocessen. Welke reden had hij daarvoor?

1. Zo liet hij zien dat hij beter was dan Lenin, die mensen zonder proces in strafkampen liet opsluiten.
2. Dankzij de showprocessen werd duidelijk dat de planeconomie goed werkte.
3. Dankzij de showprocessen leek het alsof er in de Sovjet-Unie een eerlijke rechtspraak was.
4. Door de showprocessen werd Stalin steeds populairder, ook bij zijn tegenstanders.

hoe heet de periode waarin Stalin hardhandig afrekende met zijn (vermeende) tegenstanders?

1. De Russische Revolutie
2. De Moskou episode
3. de Grote Terreur
4. de NKVD

Wat bedoelen we met 'Goelag'?

1. Dit is een ander woord voor de Grote Terreur van Stalin
2. Hiermee worden alle showprocessen bedoelt
3. Stalin zijn autobiografie
4. Een (afgelegen) werkkamp onder Stalin en de overheidsdienst die deze kampen bestuurde

Weektaak:

Maak het PO Propaganda af. Inleveren:

Vrijdag 14 oktober voor 16:00 uur (in mijn postvak of via SOM)

Maak de vragen uit het werkboek (zie SOM)