les 2 H3.1 karakteristieke groepen

• Scheikunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

H3 Organische Verbindingen

NOVA 4VWO

les 2  H3.1 Karakteristieke groepen

                     H3.2 Systematische naamgeving

Deze les

• wat weet je nog van de vorige les?
• uitleg karakteristieke groepen
• uitbreiding/herhalen systematische naamgeving
• eigen werk

Welk van de volgende stoffen is een alkaan?

1. C​21​​H​42​​
2. C​18​​H​38​​
3. C​7​​H​14​​

Wat klopt er niet
aan deze structuurformule?

Wat is de naam van dit alkaan?

1. 5-methylpentaan
2. 1-methylpentaan
3. hexaan
4. heptaan

Welk onvertakt molecuul is een isomeer van dit molecuul?

1. n-pentaan
2. n-propaan
3. n-butaan
4. n-hexaan

Leerdoelen

Aan het eind van deze les ken je de karakteristieke groepen en de systematische naamgeving van 

alkaanzuren

alkanolen

alkaanaminen

halogeenalkanen

H3.2 systematische naamgeving

aan de hand van de voorbeelden op de volgende dia's herhalen we de systematische naamgeving en breiden we deze uit met de uitgang van de nieuwe groepen

Stappenplan Systematische naamgeving

1. Zoek en benoem de langste aaneengesloten koolstofketen. Dit is de hoofdketen = stamnaam.
2. Zoek en benoem de karakteristieke groepen en zijgroepen (uitgang, achtervoegsel, voorvoegsels alfabetisch)
3. Geef de zijgroepen plaatsnummers (achtervoegsel -> C=C ->            -> tak zo laag mogelijk)
4.  Geef telwoorden (hoe vaak komt dezelfde groep voor).

Gebruik Binas tabel 66C+D.

NOTEER & LEER

H3.2 Leer uit je hoofd:

Karakteristieke groepen: vul je begrippennetwerk aan

alcoholen

achtervoegsel: -ol

voorvoegsel: hydroxy -                   

eenvoudigste groep = alkaan + -OH

                                           = alkanol

alcoholen

achtervoegsel: -ol

voorvoegsel: hydroxy -                   

eenvoudigste groep = alkaan + -OH

                                           = alkanol

voorbeeld:

butaan- 1 -ol

Karakteristieke groepen: vul je begrippennetwerk aan

- OH

carbonzuren

achtervoegsel: -zuur

voorvoegsel: n. v. t.               

eenvoudigste groep = alkaan + -COOH

                                           = alkaanzuur

carbonzuren

achtervoegsel: -zuur

voorvoegsel: n. v. t.                   

eenvoudigste groep = alkaan + -COOH

                                           = alkaanzuur

voorbeeld:

 propaanzuur

Let op regels naamgeving!

C van COOH is wèl onderdeel van de langste keten:

uitgang = - zuur

C van COOH is wèl onderdeel van de langste keten:

uitgang = - zuur

C van COOH is géén onderdeel van de langste keten:

uitgang = - carbonzuur

Karakteristieke groepen: vul je begrippennetwerk aan

- OH

aminen

achtervoegsel: -amine

voorvoegsel: amino -                   

eenvoudigste groep = alkaan + -NH2

                                           = alkaanamine

aminen

achtervoegsel: -amine

voorvoegsel: amino -                   

eenvoudigste groep = alkaan + -NH2

                                           = alkaanamine

voorbeeld

methaanamine

Karakteristieke groepen: vul je begrippennetwerk aan

- OH

- NH2

halogeenverbindingen

achtervoegsel: n.v.t.

voorvoegsel: broom-, jood-, fluor-, chloor-                   

eenvoudigste groep = alkaan + halogeen

                                           = halogeenalkaan

halogeenverbindingen

achtervoegsel: n.v.t.

voorvoegsel: broom-, jood-, fluor-, chloor-                   

eenvoudigste groep = alkaan + halogeen

                                           = halogeenalkaan

voorbeeld

2-broompentaan

Karakteristieke groepen: leer dit overzicht uit je hoofd

- OH

- NH2

-Cl  -Br

-F    -I

Meer dan 1 karakteristieke groep?

De hoogste groep: achtervoegsel

De andere groep: voorvoegsel

opzoeken in Binas 66D

Systematische naamgeving

1. langste keten = hoofdketen = stamnaam

2. karakteristieke groepen en zijgroepen (uitgang, achtervoegsel, voorvoegsels alfabetisch)

3. plaatsnummers: achtervoegsel -> C=C -> -> tak zo laag mogelijk

 4. telwoorden 

Voorbeeld

Systematische naamgeving

1. langste keten = hoofdketen = stamnaam

2. karakteristieke groepen en zijgroepen (uitgang, achtervoegsel, voorvoegsels alfabetisch)

3. plaatsnummers: achtervoegsel -> C=C -> -> tak zo laag mogelijk

 4. telwoorden 

Voorbeeld

2-amino-2-broompropaanzuur

Hoe leer je dit?

Héél veel oefenen! (2x huiswerk + 1 x les: plan zelf je eigen werk)

H3.1 opgave 3, 5, 6, 7 en 8

H3.2 opgave 1 tm 9

Vaardigheidstrainer H3.1

Klaar? Maak test jezelf H3.1 en 3.2