Steden, netwerken en bestuurders

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Handelsroutes in Europa

Brugge: stapelmarkt

Brugge 

• Stapelmarkt
• financieel centrum -> banken/wisselbrief -> beurs https://www.nbbmuseum.be/nl/2010/01/stockmarket.htm

Vanaf 14e eeuw opkomst Brabant

Opkomst: Antwerpen

Rond 1500 neemt Antwerpen koppositie van Brugge over.

Nu naast textiel ook koloniale producten (KA 18) en graan uit Oostzeegebied

Vanaf 14e eeuw opkomst Holland

veenbodem niet geschikt voor akkerbouw -> import van graan nodig

moedernegotie-> graan uit Oostzeegebied

Bevorderde scheepsbouw, vrachtvaart en handel

Amsterdam stapelmarkt voor graan voor Vlaanderen en Brabant

Middeleeuwse steden

• zelfbestuur (stadsrechten)
• eigen wetten (bijv. verschillende straffen)
• eigen identiteit

• Dit alles samen zorgde voor betrokkenheid bij het algemeen belang -> Bonum Commune

Burgerij (poorters)

• betalen belasting -> kosten voor muren en onderhoud
• stadsverdediging en handhaving openbare orde 

-> schutterij

• onderwijs (in volkstaal, rekenen)
• sociale zorg -> gilden

kerk

• ontstaan begijnhoven (leken)
• bedelorden -> prediken. bijv. Fransiscanen
• moderne devotie -> meer individuele geloofsbelevenis

Kerk

• Bisschoppen proberen in steden hun macht te vestigen.
• Bouw grote kathedralen
• bisschoppelijke paleizen

Noordelijke Lage Landen (Holland)

• .Formeel onder gezag van de Duitse keizer
• lokale heren  (graven) gaan hun eigen gang
• Hoe moet vorst ze dwingen?
• tussen 1270 en 1400 opkomst van (handels-/haven)steden

Bourgondische Rijk

ca 1320

Bourgondië breidt rijk uit door:

• slimme huwelijkspolitiek-> bijv. Filips de Stoute trouwt met Margaretha van Vlaanderen (1369)
• militaire veroveringen -> bijv. Karel de Stoute verovert Gelre (1473)

1477 Bourgondië valt uiteen

Frans Bourgondië komt onder Franse vorst

Bourgondische Nederlanden komen door huwelijk van Maria van Bourgondië met Maximiliaan van Habsburg onder de Duitse keizer.

opdracht

Jullie gaan zelf een korte presentatie maken over een persoon, gebeurtenis, verhaal dat je vindt op https://www.brabantserfgoed.nl

1.  Ga naar de site
2. Zoek een persoon (bijv. in biografieën) of verhaallijn of gebeurtenis uit de periode die we tot nu toe behandeld hebben.
3.  Maak een presentatie van maximaal 5 minuten (moet deelbaar zijn via Teams)
4. geef je presentatie het 8ste uur.

aandachtspunten

1.  Wat is het verhaal van jullie persoon/onderwerp?
2. koppel minstens één kenmerkend aspect aan jullie onderwerp (meer mag)
3. Welke sociaaleconomische ontwikkelingen komen aan de orde?
4. Welke politieke ontwikkelingen komen aan de orde 

Onderzoek: Den Bosch/Maria van Bourgondië

https://www.erfgoedshertogenbosch.nl/verhalen/de-brabantse-magna-charta

https://www.erfgoedshertogenbosch.nl/verhalen/het-rood-privilegeboek-het-tastbare-stadsrecht

https://www.erfgoedshertogenbosch.nl

Artikel uit Geschiedenis

T

Karel V

1515- Uitgeroepen tot Heer der Nederlanden

1521-1534? Verovert Friesland, Utrecht Overijssel, Groningen en Gelderland

1543?- vorst van de 17 verenigde Nederlanden

Centralisatie

• Op het gebied van bestuur-> Brussel wordt hoofdstad. Hier worden wetten gemaakt en toezicht geïnstalleerd. Zetel van de landvoogd(es)
• op gebied van belastingen -> overal dezelfde op laken, bier en wijn.
• Op het gebied van religie-> instelling Inquisitie (ter bescherming van katholieke kerk. Belangrijk want door opkomst lutheranisme (Reformatie) dreigt verdeeldheid.

Maria van Hongarije

landvoogdes (Karel V)

Margaretha van Parma

landvoogdes (Filips II)

Tekst

1555

Karel V treedt af. Wordt in de Nederlanden opgevolgd door

FILIPS II (koning van Spanje).

Zet centralisatie door en treedt streng op tegen (burgerlijke) ongehoorzaamheid.

Verzet

Verschillende fases en vormen:

• Tegen belastingen die steeds hoger werden 
• tegen steeds strengere vervolging van de protestanten
• Tegen strenge optreden van de nieuwe landvoogd: Alva (vanaf 1567 - 1573 in Nederland)

aan het werk

Maken van blz 25 vraag 12

van blz 27 vraag 18, 19 en 20

Kijk terug naar blz 12 en leg uit welke van de vragen/leerpunten je kunt beantwoorden/uitleggen

Slotakkoord

Welke economische ontwikkelingen zie je?

welke politieke ontwikkelingen zie je?

hoe heeft dit invloed op de Stedelijke burgerij van Antwerpen?