Mijn proefles

• Grieks
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Een introductie op het thema Hybris bij Ovidius

Introductieopdracht bij Synopsis H. 11.1 over de begrippen virtus en hybris

en 11.4 Hybris bij Ovidius

Leerdoel: na deze les ...

-kun je verwoorden wat hybris allemaal is en kun je voorbeelden geven

-kun je voorbeelden van hybris in een tekst herkennen en kun je toelichten waarom er sprake is van hybris

-kun je de hybris van Pentheus toelichten

HYBRIS ?

Opdracht 1

Lees de stencils hoofdstuk 11.1 Hybris en virtus tot Herodotus en kijk het filmje op de volgende slide.

Virtus is ...

1. negatief
2. positief
3. Een begrip uit Romeinse wereld
4. Een begrip uit de Griekse wereld

Virtus ...

1. Daar zit het woordje vir in
2. Was een Romeinse godin
4. Virtus is verbonden met oorlogstijd

Op p. 159 staat dat Virtus en Honor in dezelfde tempel werden vereerd. Waarom was dat ?

Zie de afbeelding op p. 158. Waarom is dit een voorbeeld van hybris ?

Denk nog eens terug aan Niobe (de dame die veranderde in een rots). Waarom is zij een voorbeeld van iemand die gestraft werd voor hybris ?

Opdracht 2

Voordat je het verhaal over Polykrates gaat lezen, gaan we nogmaals inzoomen op het begrip hybris.

Zoals je hebt gelezen heeft hybris verschillende betekenissen, het kan gaan om hybris tussen mensen onderling, maar kan ook betrekking hebben op de relatie tussen mensen en goden.

Vervolg opdracht 2

Lees nog eens op p. 159 van de stencils in wat voor soort gevallen je kan spreken over hybris.

2A. Kun je je ook aan hybris schuldig maken zonder dat je je hiervan bewust bent ?

2B. Zoek informatie over Actaeon en Callisto. Waaruit bestond hun hybris ? Wat voor soort hybris hebben we hier dus ? Omschrijf en voeg een foto van hun hybris en straf toe.

Lever hier een afbeelding van de hybris en straf van Actaeon en Callisto in.

Opdracht 3 Polykrates

Ook weer een juweeltje van een hybrisverhaal ...

Lees het verhaal over Polykrates en laat zien waaruit zijn hybris bestond. Had zijn hybris betrekking op mensen of ook op goden ? Was zijn hybris een direct gevolg van zijn handelen ? Probeer een compleet beeld te schetsen ...

vervolg opdracht 3

Neem een beschrijving op van de hybris van Polykrates. Voeg ook een afbeelding van zijn straf toe.

Opdracht 4

Voordat je begint met opdracht 8 van de stencils (Synopsis werkboek B p. 86. Dit verhaal gaat over Pentheus, koning van Thebe.) ga je nog wat dingen uitzoeken. Zoek met behulp van de linkjes op slide 26/27 en het verhaal op slide 18 t/m 24 uit:

 

A. Wat Pentheus met Dionysos/Bacchus te maken heeft

B. Wat Teiresias en Pentheus met elkaar te maken hebben.

opdracht 4 ...

C. Wat er uiteindelijk met Pentheus gebeurde

D. Wat de vrouwen op de afbeelding met Dionysos te maken hebben

E. Zoek zelf een afbeelding van de volgelingen van Bacchus/Bacchanten/Maenads/Maenaden ...

Pentheus ... even voorstellen

Ik heet Pentheus, ik ben koning van Thebe. Ik kom uit een vreemde familie ... Mijn grootvader Cadmos stichtte Thebe. Daar ging nog heel wat bloedvergieten mee gepaard ... want Thebe werd in die tijd bewaakt door een draak van Ares. Mijn vader versloeg dat monster, maar uit de tanden van het beest die hij op de grond liet vallen groeide een leger sterke mannen ...

Pentheus ... even voorstellen

Toen was het grootvader tegen al die vechtmachines van Ares. Maar opa zou opa niet zijn als hij niet met een list de situatie in zijn voordeel wist te buigen. Met de overgbleven Spartoi (lett. Gezaaiden) stichtte hij Thebe

Pentheus ... even voorstellen

En nu ben ik dus koning, YES !

Ik houd van macht en de baas spelen, ik heb wel iets met autocratische figuren ... De zweep erover als je niet in de pas loopt. Ik houd niet van watjes. Thebe is niet voor niets een stad van Ares !

Pentheus ... even voorstellen

Maar nu lopen al die stoere mannen en hun vrouwen te hossen door het centrum van Thebe omdat ene Dionysos (hij zegt dat hij mijn neef is, de zoon van mijn tante Semele - en die zegt dat haar Diony weer een zoon is van Zeus, geloof je het zelf ?) hier is met zijn carnavalsoptocht uit het Oosten ...

Zelfs de wijze Teiresias doet mee ...

Pentheus ... even voorstellen

Tja, en dan nog iets over mijzelf ... ik durf het bijna niet te vertellen ... maar, euuh

Ik doe mij wel als een baasje voor, maar eigenlijk zou ik wel een vrouw willen zijn, soms verkleed ik me ook als vrouw in het diepste geheim natuurlijk ... Niet doorvertellen, sssst.

Ik ben Dionysos ...

Ik  kom uit het  Oosten.  De Grieken denken dat ik uit Turkije kom, maar mijn moeder is een Thebaanse. Ze had een relatie met mijn  pa Zeus, hoor je wat ik zeg ? Zeus himself dus ...

En dan mijn geboorteverhaal ... toen mijn moeder stierf (vraag nooit aan een god of hij zich in zijn ware gedaante wil tonen), naaide pa mij in zijn dij en daar werd ik uit geboren ! Hoe cool is dat ...

Ik ben Dionysos ...

Ik heet ook wel Bacchus trouwens, ja, bij de Romeinen kreeg ik een andere naam.

Ja, sluit je bij mij aan en word happy ! Ik heb de mens geleerd wijn te verbouwen. Door de wijn vergeten de mensen hun zorgen … ze worden vrolijk en uitbundig. Ze dansen op de muziek van fluiten en op het ritme van van trommels.  Dan ga je buiten jezelf staan, extatisch is dat (ἔκστασις) ....

Ik ben Dionysos ...

Maar eerlijk is eerlijk, ik heb ook een minder leuke kant: ik ben ook VRESELIJKK WREED: door mij verscheuren en eten de mensen wilde dieren of nog erger … hierdoor geloven ze dat mijn kracht in hen komt ... kijk maar hoe alle vrouwen in de bergen met hun blote handen konijnen en herten verscheuren en die bontjes om hun schouders hangen ...

www.greekmythology.com

www.greekmythology.com

Ben je er nog ? ...
Even test, test
Teiresias was ...

1. een waarzegger
2. met blindheid geslagen door Juno
3. voorspelde de toekomst aan Odysseus

Dionysos was ...

1. familie van Pentheus
2. geen familie van Pentheus

extase is ...

1. iets wat alleen Teiresias kan ...
2. iets positiefs
3. lett. buiten jezelf gaan staan
4. iets negatiefs

Ter voorbereiding

Lees het verhaal van 'Pentheus' en 'Schippers worden dolfijnen' een keer globaal door.

Beantwoord daarna de vragen op de volgende slides ...

Lees het verhaal van Pentheus stencils Synopsis werkboek B p. 87/88. Typisch voor de Bacchuscultus zijn ...

1. wijn drinken
2. bekkens (r. 333)
3. seks

Drakenzonen (bijv. r. 532) zijn ...

1. volgelingen van Dionysos
2. volgelingen van Teiresias
3. andere naam voor de Thebanen
4. onderdanen van Pentheus

Opdracht 5

Goed gedaan !

Je bent nu klaar voor opdracht 8 op de stencils van Synopsis werkboek B p. 86. Lever de opdracht in via slide 36.

Lever hier opdracht 8 Synopsis werkboek B Bp. 86 in.

Evaluatie

Laat mij hier weten wat je nog niet zo goed snapt en waar je meer over wilt weten ...

Hybris