Beeldbeschouwen Klas 2 VORM | LIJN

• Beeldende vorming
• Middelbare school
• vmbo t, mavo, havo, vwo
• Leerjaar 2

SO Klas 2 P3-4 2024

VORM - 

Kijken naar kunst = beeldbeschouwen/beeldanalyse

1: VOORSTELLING = wat zie ik?	waar gaat het over? wat is de inhoud/thema?
2: VORMGEVING = hoe en waarmee is het gemaakt?	vormgevingsaspecten vorm lijn licht ordening/compositie ruimte kleur overig (geluid) materialen en technieken

VORM	LIJN	LICHT
ORDENING	RUIMTE	KLEUR
TEXTUUR	OVERIG (GELUID, STRUCTUUR)	MATERIAAL & TECHNIEK

DE VORMGEVINGSASPECTEN

VORM

VORMGEVINGSASPECTEN

VORM
vorm gebruik	Algemene kenmerken
vorm soort	Een groep vormen waarvan bepaalde kenmerken hetzelfde zijn.
vorm contrast	Tegenstelling tussen twee vormsoorten.

VORMGEVINGSASPECTEN

VORMGEBRUIK	Gebruik van de vormen
2D - vlak	plat : lengte + breedte
3D - volume	ruimtelijk : breedte, hoogte, diepte
Figuratief	Herkenbare vormen
Gestilleerd	Versimpelde vormen
Geabstraheerd	Veranderde vormen
Abstract	Niet meer te herkennen vorm
Gedetaileerd	Vormen met veel details
Contour	Buitenste omtreklijn van een vorm
Silhouet	Egale ingevulde vorm
Restvorm	(rest)ruimte tussen verschillende vormen.

Figuratief 

Abstract

Gestileerd

Geabstraheerd

Geabstraheerd

Geabstraheerd

Geabstraheerd

Geabstraheerd

3D

Abstract

Organisch vormen

2D

Abstract

Geometrische vormen

Piet Mondriaan

Broadway Boogie Woogie (1942)

Adam Frezza & Terri Chiao

Chiaozza Garden (2017)

Adam Frezza & Terri Chiao

Chiaozza Garden (2017)

2D 

3D

Figuratief

Abstract

Organische vormen

Gesloten vormen

Geometrische vormen

Open vormen

Welke vormcontrasten herken je?

1. hoekig - rond
2. open - gesloten
3. dik - dun
4. symmetrisch - asymmetrisch

Vormsoort: dit is een groep vormen waarvan bepaalde  kenmerken hetzelfde zijn. 

Zoals;

Geometrische vormen

Organische vormen

Gesloten vormen

Open vormen

Abstracte vormen

Figuratieve vormen

Daarnaast is er ook verschil in vorm of een vorm tweedimensionaal, vlak, is.

Of driedimensionaal is, een vorm heeft dan volume.

2D (vlak)

2D (vlak)

3D (volume)

Joseph Kosuth 

"één en drie stoelen" (1965)

De kunstenaar stelt de vraag of dit 1 stoel, of 3 stoelen zijn. 

En bevraagt daarmee het idee van kunst. 

1. Figuratief
2. Abstract

1. Organisch
2. Geometrisch

VORMGEVINGSASPECTEN

VORMSOORT	groep van vormen met dezelfde kenmerken.
Geometrische vormen	wiskundige vormen (cirkel, vierkant, driehoek etc.)
Organische vormen	natuurlijke vormen
Gesloten vormen	dichte vormen
Open vormen	vormen met openingen
Figuratieve vormen	herkenbare vormen
Abstracte vormen	bedachte vormen

Welke geometrische vormen ken jij?

VORMGEVINGSASPECTEN

VORMCONTRAST

vormen die elkaars tegenpool zijn versterken elkaar. 

Hoekig + Rond 

Geometrisch + Organisch 

Symmetrisch + Assymetrisch 

Ruimtelijk + Plat

Grillig + Strak 

Dik + Dun

Groot + Klein 

Vormcontrast is het contrast (tegenstelling) wat je krijgt als je twee verschillende vormsoorten naast elkaar zet.

Het effect daarvan is dat ze elkaar versterken.

VORM	LIJN	LICHT
ORDENING	RUIMTE	KLEUR
TEXTUUR	OVERIG (GELUID, STRUCTUUR)	MATERIAAL & TECHNIEK

DE VORMGEVINGSASPECTEN

LIJN

Een lijn = een lijn..........toch?

Dat zou je wel zeggen, maar er is meer! Je kunt van alles zeggen over een lijn. 

Hier wat begrippen die bij LIJN horen en die je moet kennen:

• lijnsoort
• lijndikte
• lijnvoering
• arcering
• contourlijn
• lijnwerking
• lineair

VORMGEVINGSASPECTEN

LIJN
lijn soort	groep lijnen met dezelfde kenmerken.
lijn dikte	variatie van heel dun tot heel dik
lijn voering	welke druk er gebruikt is
arcering	met lijnen gevuld vlak
contour lijn	omtreklijn van een vorm
lijn richting	de richting waar de lijn naar toe loopt
lijn werking	het effect van de lijn
lineair	Als het geheel opgebouwd is uit lijnen 2D + 3D!

LIJNSOORT

Een lijn kan op verschillende manieren getekend zijn:

recht - gebogen

onderbroken - doorlopend

kronkelend - vloeiend

slingerend - golvend

enz. 

LIJNDIKTE

Lijndikte kan variëren van heel dun tot heel dik.

De lijndikte kan effect hebben op het gevoel in een tekening. Dikke, doorlopende lijnen maken een krachtige indruk, terwijl dunne, onderbroken lijnen gevoelig lijken.

LIJNVOERING

Lijnvoering zegt iets over de druk die je gebruikt bij het tekenen van de lijnen:

- voorzichtig, zoekend

- duidelijk en stevig

- eentonig, gelijkmatig 

- met allerlei overgangen van dun naar  

  dik en weer terug

ARCERING

Bij arcering wordt met lijntjes een vlak gevuld. 

• Je kunt de lijntjes evenwijdig naast elkaar zetten of laten kruisen. 
• Je kunt ze dicht naast elkaar zetten voor een donkerder effect.
  of meer ruimte ertussen laten
  voor een lichter effect.. 
• En je kunt variëren in dikke en dunne lijnen en hier heel mooi schaduwen en diepte mee aanbrengen in een tekening.

CONTOURLIJN

De omtreklijn van een vorm of voorwerp. De contour benadrukt de vorm.

LIJNRICHTING

De richting waarin lijnen in een kunstwerk lopen hebben invloed op de de uitstraling van het werk. 

Staan alle lijnen verticaal of horizontaal        of lopen ze chaotisch door elkaar heen        ? 

De herhaling van lijnen versterkt een bepaalde richting      

LIJNWERKING

Het effect van een lijn / de lijnen.

• Er kan diepte (perspectief) worden gesuggereerd.
• Er kan beweging worden gesuggereerd.
• Horizontale en verticale lijnen werken statisch en stabiel.
• Schuine en diagonale lijnen zorgen voor onrust, dynamiek en beweging.
• Met zware lijnen kun je iets laten opvallen of accentueren.
• Er kan een gevoel uit stralen.

LINEAIR

Als het geheel is opgebouwd uit lijnen.

Dit kan        zijn maar ook net zo goed 

3D

2D

Vormsoorten

Geometrische vormen

- Wiskundige vormen. (cirkel, driehoek)

- Rechte lijnen en hoeken.

- Door mensen gemaakt.

Organische vormen

- Ronde lijnen.

- Vormen die in de natuur voorkomen.

VORMCONTRAST (vorm-tegenstelling): 

als 2 vormen van verschillende vormsoorten naast elkaar worden gebruikt om een vormtegenstelling te benadrukken: 

Enkele Voorbeelden

geometrisch - organisch

gesloten - open

enkelvoudig - meervoudig

symmetrisch - asymmetrisch

groot - klein

hoekig - rond

Einde van de eerste les!

Heb je alle begrippen overgenomen in je schrift?

Je weet nu:

• het verschil tussen voorstelling en vormgeving
  
• wat een beeldaspect is
  
• wat een vorm is
  
• wat vormsoorten zijn
  
• je kent de basisvormen
  
• het verschil tussen 2- en 3 dimensionaal
  
• het verschil tussen organische- en geometrische vormen
  

VORMCONTRAST (vorm-verschil): 

als 2 vormen van verschillende vormsoorten naast elkaar worden gebruikt om het vormverschil te benadrukken: 

Enkele Voorbeelden

-Geometrisch-organisch

-gesloten-open

-enkelvoudig-meervoudig

-symmetrisch-asymmetrisch

-groot-klein

-hoekig-rond

Vorm

• Vormsoorten: open, gesloten, geometrisch, organisch, plat, ruimtelijk, rond, gedetailleerd....
• Vormcontrasten: open-gesloten, hoekig-rond, organisch-geometrisch
• vormgebruik: vereenvoudigd, gestileerd, gedetailleerd, figuratief, abstract, geabstraheerd