6.4 de macht van de vorsten

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

6.2/3 Engeland en Frankrijk

Geschiedenis HV1

Leerdoelen

Aan het eind van deze les:

• kun je verklaren hoe de Franse koning machtiger werd
• kun je verklaren hoe de macht van de Engelse koning zich ontwikkelde
• kun je het begrip "centralisatie" uitleggen
• weet je op welke manier Europese vorsten hun land als eenheid gingen besturen

Duitsland

• koningschap was niet erfelijk: koningen gekozen door keurvorsten
• vier hoge edelen en drie bisschoppen 
• koning koos op zijn beurt weer  bisschoppen, dit werden vaak leenmannen
• paus bracht hier verandering in

Strijd 

• benoemen van bisschoppen = investituur
•  Paus Gregorius vond dit een taak voor de kerk
• gevolg: strijd om de macht tussen paus en vorst = investituurstrijd 
• gewonnen in 1122 door de paus
• afspraken: paus benoemt bisschoppen, daarentegen mogen bisschoppen wel leenman blijven 

Engeland

• Engelse koning vaak in oorlog met Frankrijk
• oorlog = duur --> edelen waren hier niet blij mee
• Edelen veroverden de Engelse koning Jan zonder land: lieten hem in 1215 de Magna Carta ondertekenen

• Magna Carta: document waarin staat dat de koning zich aan de wetten moet houden
• Ook  moet hij toestemming vragen als hij de belasting wil verhogen 

Frankrijk

Situatie is anders dan in Engeland: vorst werd juist machtiger 

• Na de val van het Frankische rijk had de vorst alleen nog macht rondom zijn paleis in Parijs
• door oorlog, huwelijken en erfenissen vergrootten vorsten hun macht 

• Hiernaast werd er tussen 1337 en 1453 oorlog gevoerd in Frankrijk; de  100-jarige oorlog

       - de Engelse koning en de Franse edelen probeerden de Franse koning van de troon te                        stoten 

• winst voor de Franse vorst Karel II met behulp van Jeanne D'arc 

Jeanne D'arc

• tijdens 100 jarige oorlog verloor Franse koning Karel II veel gebied aan de Engelse
• Jeanne D'arc kreeg een goddelijke boodschap om Frankrijk te redden
• kreeg legerleiding (verkleed als man) en won vele veldslagen
• dit stelde de Franse troon veilig
• met Jeanne D'arc liep het niet goed af (brandstapel)

Jeanne D'arc

https://schooltv.nl/video-item/in-levenden-lijve-in-de-klas-jeanne-darc

Vorsten worden machtig 

Vorsten kregen veel geld binnen d.m.v.  stadsrechten

• van belastinggeld namen zij een eigen bestuur in dienst en betaalden een eigen leger-->  macht  van leenmannen neemt af
• koningen bestuurden hun land steeds meer als eenheid d.m.v.  rechtbanken en wetten = staatsvorming
• hierdoor bestuurden koningen het land vanuit één centrale plek = centralisatie 

invloed van de burgers

• burgers betaalden belasting en wilden daardom  ook meer inspraak
• derde stand voor burgerij
• had de koning advies nodig? Dan riep hij de drie standen bij elkaar om te vergaderen 
• in Engeland heet dit het parlement, in NL heet dit de Staten-Generaal