Laatste lesje: HB!!

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Laatste lesje: HB!!

Oude Rome: Sociaal en Cultuur

Over welk belangrijk rijk in de geschiedenis hebben wij het?

Situeren in tijd

Welke historische periode bevinden we ons in?

Situeren in ruimte 

Sociale domein

Waar heeft het sociaal domein bijvoorbeeld mee te maken?

De Romeinse samenleving

Enkele begrippen: 

standenmaatschappij

patriarchale samenleving

pater familias

Romeinse rijk: sociale domein, samenvatting. 

Romeinse cultuur

Romeinse cultuur

Religie

Van natuurgodsdienst naar antropomorfisme

De geschiedenis van de Romeinse religie begint als natuurgodsdienst. Net zoals de andere antieke culturen ging het om een kleinschalige stamreligie gebaseerd op de natuurkrachten die zij rondom zich waarnamen. 

 Naar het model van de oude Grieken kregen de Romeinse goden een menselijke vorm en kregen zij menselijke eigenschappen. Dat noemen we antropomorfisme.

Romeinse Goden

De Romeinen namen steeds meer over en pasten hun eigen goden en mythen aan de Griekse en Etruskische goden aan. 

Op die manier verkregen zij een uitgebreid pantheon aan goden. 

Hoe dat precies is gegaan is nog onzeker, aangezien er weinig schriftelijke bronnen bestaan over deze periode. 

Tijdens de veroveringen van het Romeinse Rijk werden op deze manier ook goden van andere culturen zoals de Egyptenaren geassimileerd. 

De Romeinen geloofden dus in een meergodendom en waren dus polytheïstisch. 

Verering

de goden gevreesd werden en dat men probeerde op een goed blaadje te staan bij de goden. Dit deed men door middel van verering, wat vaak resulteerde in specifieke cultussen. De verering gebeurde met altaars en rituelen, uitgevoerd door priesters, waarin vaak offers en geschenken werden aangebracht om de goden gunstig te stemmen.

Ken jij al Romeinse goden? Zo ja, welke?

Apollo

1. God van de muziek, kunst en waarzeggerij
2. God van de Zee
3. God van het licht
4. Godin van het haardvuur

Mars

1. Godin van de jacht en de maan
2. Oppergod
3. God van de oorlog
4. God van het vuur en het smeden

Juno

1. godin van de opleidingen, wetenschap
2. Godin van het huwelijk en oppergodin
3. godin van de liefde en schoonheid
4. Godin van het haardvuur

Bacchus

1. god van wijn en dronkenschap
2. godin van de krijgskunst
3. godin van de oogst en aarde
4. god van het licht

Mercurius

1. god van handel en dieven en van de snelheid
2. god van de vruchtbaarheid
3. oppergod; heerst over de hemel
4. god van begin en einde openen en sluiten

Ontstaan nieuwe cultus.

Romeinse cultussen waren vaak lokaal. Per provincie waren er dus soms andere cultussen actief. Door de grootte van het rijk en het contact met andere culturen werden er regelmatig nieuwe godheden geïntroduceerd. Die kregen soms een grote aanhang, waardoor nieuwe cultussen zich begonnen te vormen.

Nieuwe ontwikkelingen binnen cultussen

Een belangrijke ontwikkeling in de eerste eeuw v.C. en de eerste eeuw n.C. was de persoonlijkheidscultus waarin een persoon sterk geïdealiseerd werd. Na verloop van tijd werd die persoon steeds meer vergoddelijkt en was er sprake van de apotheose of keizercultus. Dat was de vergoddelijking van een keizer of leider. Er was dus sprake van een toe-eigening van goddelijke macht door stervelingen. Een bekend voorbeeld was Julius Caesar. Hij zou afstammen van Aeneas en zo ook van de godin Venus.

En dan.... Deze gast

Verspreiding Christendom 

Het christendom begon zich te ontwikkelen in de late 1ste eeuw v.C. door figuren zoals Johannes de Doper. Het is echter door de komst van Jezus Christus dat de leer veel publiekelijker verspreid geraakte.

Verspreiding Christendom 

Het christendom begon zich te ontwikkelen in de late 1ste eeuw v.C. door figuren zoals Johannes de Doper. Het is echter door de komst van Jezus Christus dat de leer veel publiekelijker verspreid geraakte.

Monotheïsme?

Romeinen en Christenen, geen vrienden

De christenen predikten vrede en gelijkheid van alle mensen, terwijl de Romeinen over het algemeen eerder oorlogsgezind waren en vasthielden aan een gelaagde samenleving. 

Keizer Nero zette de christenvervolging door en liet de christenen voor de leeuwen gooien of levend verbranden. Deze periode was zeeeeeer lang.

Godsdienstvrijheid

De vervolgingen hielden pas op toen keizer Constantijn de Grote opriep tot godsdienstvrijheid voor de christenen met het Edict van Milaan in 313. De godsdienst kon zich daarna vrij verspreiden en was al zeer aantrekkelijk gebleken voor een groot deel van de bevolking. Dit zette een exponentiële groei in gang waarna het in 380 uitgeroepen werd tot staatsgodsdienst van het Romeinse Rijk met het Edict van Thessaloniki onder keizer Theodosius.

Nog een kort afsluitend quizje... 

De adel, politieke macht en religieuze macht lag bij de...

1. Plebejers
2. Patriciërs
3. Proletariërs
4. Gladiatoren

Proletariërs waren vrij.

1. Juist
2. Fout

In de bouwkunst maakten de Romeinen graag gebruik van...

1. Symmetrie
2. Zuilen
3. Koepels
4. Gewelven

De kunst van het overtuigend spreken. Over welk begrip hebben we het hier?

1. Historiografie
2. Fresco
3. Retorica
4. Mozaïek

De Romeinse religie is...

1. Revolutie
2. Evolutie

Wat betekent antropomorfisme?

Wat betekent polytheïsme

Waarom was het vereren van de Goden belangrijk?

Het Christendom begon in...

1. 2e eeuw v.C.
2. 1e eeuw v.C.
3. 1e eeuw n.C.
4. 2e eeuw n.C.

Het Christendom is....

1. Poly...
2. Mono...

De eerste Christenen werden vervolgd.

1. Fout
2. Juist

In de 3e eeuw n.C. werd het Christendom de staatsgodsdienst.

1. Juist
2. Fout