HC 3: Politiek en kwaliteit van het bestuur

• Globalisering
• HBO
• Studiejaar 1

Globalisering

Terugblik HC 2

Samenvatting deel 2

Onderdeel van eerdere fasen:   

•Westerse expansie    

•Ontdekkingsreizen, slavernij en handelsposten   

•Koloniale exploitatie   

Samenvatting deel 1

•Oorspronkelijk jagers en verzamelaars (natuurvolken).    

•Agrarische revolutie:

1. Nieuwe steentijd    
2. Tribale samenleving    
3. Boerensamenleving,    
4. Handelskapitalisme  

•Industriële revolutie.   

•Postindustriële maatschappij en ICT revolutie   

Lesdoelen H3

Centrale vraag

Hoe kan ontwikkeling plaatsvinden?

Bril

Economisch

3 hoofdpijlers tot ontwikkeling

1. Beleid
2. Handel & specialisatie
3. Hulp
   

Pijler 1: ontwikkeling door beleid

Drie opties via beleid

2. Belastingheffing (Brookfield/Nurske)

• 'Balanced growth' → (overheids)investeringen over een groot aantal sectoren verspreid → koopkracht ↑
• Nodig: besparingen ↑ (inkomens ↑ niet gelijk aan besparingen ↑(arme))
  
• Oplossing: wetgeving (belastingheffing)
• Op vermogende groepen → herverdeling inkomen (nivellering)

1. Formalisatie's sneller maken (informele sector) (De Soto)

• Probleem: bezittingen niet in kapitaal om te zetten (= geen eigenaar)
• Bureacratische procedures verminderen +
• Juridische regels vereenvoudingen mbt eigendomsrecht
  

3. Sociaal

1. Culturele modernisering ↔ westerse waarden?!  
2. 'Pro-poor growth'/basisbehoeftenbenadering → empowerment armen(sociale- en politiek participatie) (ideeën World Bank) → sleutel? → alleen i.c.m. 'enabling environment' → multidimensionale aanpak (foto)
3. Zelfbevestiging belangrijker dan prestaties (McClelland) Westen = individuele prestatiedrang →   toch prestatiedrang in niet-westerse landen (= voor het collectief) → navolging is niet perse de beste route (zie NIC's met 'self help'/community development) (actief inzetten voor de gemeenschap)
   

Verdieping 'belastingheffing' [EXTRA]

Pro-poor growth (sleutel?) /(basisbehoeften  benadering)

Formalisatie's sneller maken (informele sector) (De Soto, 1986, 2000)

Rol WTO  Wel/niet bij 'infant industries'?

Belastingheffing (Brookfield, 1975)

Pijler 2: ontwikkeling door handel & specialisatie

Drie economische perspectieven

Adam Smith

• Specialisatie, arbeidsdeling → arbeidsproductiviteit ↑
• Markt lost zichzelf op
• Moraliteit
  
• Onzichtbare hand
  

David Ricardo

• Comperatieve kostenvoordeel
• Elk land moet doen waar die het beste/goedkoopste in is
  
• Specialisatie per land + vrijhandel = goed voor iedereen
  

John Maynard Keynes

• Voorstander van overheidsingrijpen
• Anti-cyclisch begrotingspolitiek
• Investeren in een crisis en bezuinigen bij EC groei
• Doel: werkgelegenheid creëren 
  

Specialisatie

Overheids-ingrijpen

Comperatieve kosten voordeel

Pijler 3: ontwikkeling door hulp

Twee hoofdvormen voor hulp

1. Ontwikkelingshulp

• Economisch zelfstandig maken 
• Verdieping in hoorcollege 6 (laatste college)
  

2. Kapitaalinjecties

• Hoop op 'Trickle down' effect (= langzaam aan worden de armen bereikt) → Het principe van Hirschman
• Dit werkt niet: ze worden niet bereikt
• Wel binnenlandse EC groei, maar juist een stijging van sociale ongelijkheid
• Gunnar Myrdall ziet een groeiende 'centrum' t.k.v. 'periferie'

Trickle down: theorie

Trickle down: praktijkproblemen

Trickle down: verdiepende artikel

link

3. Kapitaalinjecties: effecten

1. Spread effects (= gebieden met grote winstverwachting worden opgezocht. De periferie profiteert van economische ontwikkeling in het centrum → meer vraag naar landbouwproducten + stedelingen sturen geld naar familie op het platteland )
   
   
2. Backwash effects (= gebieden met een geringe winstverwachting worden gemeden → kapitaal, grondstoffen en werknemers komen in steden terecht)

Spread Effects

Backwash effects

Trickle down

Samenvattende schema HC3

Kern ontwikkelingsprobleem

• Kapitaalgebrek
• Dus.... impuls nodig:

- (buitenlandse) Investeringen

- Verbeteringen in de technologie

Casus 1: fair trade?

Kunnen we nog met een gerust hart chocoladeletters eten? (Volkskrant, 2019)

Reactie:  Ellende in Chocoland (Volkskrant, 2019)

• De bestanden staan ook in OnderwijsOnline
• Kijk kritisch naar auteurs: wie vertegenwoordigen ze?
• Welk beeld heb jij nu van 'fair trade'?

EC groei d.m.v. industriële ontwikkeling

• Rostow
• 5 fases
• Uitgangspunt = ontwikkelingslanden nemen min of meer ook de weg van het industrieel kapitalisme (fases overslaan in een optie)
• Belangrijke kanttekening: zijn de condities voor ontwikkeling in de niet-westerse wereld vergelijkbaar met die van rijke landen vroeger? → Vaak niet, soms wel zoals de NIC's 
  
• Infant industries

Ontwikkeling vanuit de externe omgeving bekeken...

d                                            

Centrum-periferie theorie

"Onderontwikkeling = gevolg van de ongelijkwaardige, asymmetrische, politieke en economische mutaties tussen centrum en periferie"

• Friedman spreekt over een 'quasi-koloniale mutatie' als het binnen een land gebeurd.
• Steden (= centrum) zuigen grondstoffen, arbeiders en kapitaal uit de omliggende gebieden (= periferie)
• Dit systeem bestaat op alle wereldniveaus.
  

Dependencia-theorie

Onderscheid zich van de 'centrum-periferie' door:

• Grote aandacht voor de historisch gegroeide relaties tussen arme & rijke landen.
• Geënt op de situatie in Latijns-Amerika

Verklaart onderontwikkeling in L-A door:

• Europese koloniale exploitatie (16e-18e eeuw)die, na de onafhankelijkheid (19e eeuw) werd gevolgd door overheersing door het Westers industrieel kapitalisme (eerst Britten, daarna N-A)
• Gevolgen: 'surplus value' → surplus periferie (L-A) naar centrum (N-A)
• surplus = kapitaalvlucht naar het buitenland, rentebetalingen op buitenlandse schulden en ongelijke ruil grondstoffen vs industriële producten

Het kapitalisme wordt afgewezen als middel tot ontwikkeling

Wat wel? revolutie vanuit de periferie in socialistische zin (kapitaal + productiebeslissingen in handen van de gemeenschap)

Self-reliance ( zelfvoorzienend) (Ralph Emerson)

• Minder afhankelijk van het buitenland  → richten op binnenlandse markt
• Controle houden over eigen hulpbronnen
• Bevordering handel met buurlanden
  
• Volgen van intuïtie en minder afgaan op externe partijen

Casus 2: China als redder?!

China voert steun aan Afrika op tot 60 mrd ontwikkelingshulp (Volkskrant, 2015)

of via HIER

Verwerkingsvragen

• Maak de verwerkingsvragen van casus 2

• Zie OnderwijsOnline 'Casus China' voor het artikel + de vragen

Huiswerk

• Vragen verwerking HC 3 (+  China + Fair trade)
  

• Zie leesplanner voor leeswerk