Paragraaf 1.1: Introductie in de biologie

• Biologie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4

Welkom bij...

Schooljaar 2025 - 2026

Wat gaan we doen?

• Verwachtingen van dit jaar
• Het PTA/planning van dit jaar bekijken

• Begin thema 1: Inleiding in de biologie (paragraaf 1.1: Wat kun je met biologie)
• Les ordening (voorkennis nodig voor dit thema)
  
• Oefenblad Ordening
• Online leeromgeving zitten

Werkwijze Biologie

Je hebt altijd bij je:

• Laptop met lader en oortjes (dicht op tafel)
• Biologie boek
• Schrift voor aantekeningen
• Rekenmachine
• Pen, potlood, liniaal en geodriehoek

Wat verwachten jullie dit jaar van mij?

Wat verwachten jullie
van het vak dit jaar?

1.1: inleiding in de biologie

Voorkennis: wat is de definitie van biologie ook alweer?

Waarom is biologie zo belangrijk?

Voorkennis: wat is een organisme?

Wat is stofwisseling?

1. Ademhaling
2. Uitscheiding
3. Vertering
4. Alle chemische reacties in een organisme

Wanneer behoren dieren tot dezelfde soort?

Lesdoelen

1.1.1 Ik kan beschrijven wat biologie is en uitleggen dat biologie op veel gebieden een rol speelt.

 

1.1.2 Ik kan het verschil tussen levensloop en levenscyclus beschrijven.

1.1.3 Ik kan de organisatieniveaus van de biologie benoemen en uitleggen dat op elk hoger organisatieniveau emergente eigenschappen kunnen ontstaan. (VWO)

Levensfases en levenscyclus

Organisatieniveaus

Elk organisatieniveau is opgebouwd uit het kleinere niveau.

Emergente eigenschap (VWO) = eigenschap die optreedt op een hoger organisatieniveau.

bijv. de verschillende weefsels van vleugels zorgen voor de emergente eigenschap 'Vliegen'

Organisatieniveaus

Ordening

Lesdoelen

1. Ik kan cellen indelen aan de hand van celkenmerken in de vier rijken

Wat zijn de 4 rijken?

Wat is een cel?

Wat zijn celorganellen?

Noem een voorbeeld
van een celkenmerk

Cellen: kleinste levende eenheid

Vertonen dus levenskenmerken als:
1. Groei: groter en zwaarder
2. Ontwikkeling: verandering bouw
3. Reageren op prikkels: waarnemen
4. Beweging
5. Stofwisseling:
6. Voeding
7. Ademhaling

8. Uitscheiding

9. Voortplanting

Levenskenmerken

1. Groei: groter en zwaarder

2. Ontwikkeling: verandering bouw

3. Reageren op prikkels: waarnemen

4. Beweging

5. Stofwisseling:

6. Voeding

7. Ademhaling

8. Uitscheiding

9. Voortplanting

Dierlijke cel

Plantaardige cel

Elk celorganel heeft zijn eigen functie

Celwand: Beschermen van de cel en geeft stevigheid

Celmembraan: Het wel of niet doorlaten van de stoffen

Celkern: Regelt alles wat er in een cel gebeurt.

Vacuole: zorgt voor stevigheid

Bladgroenkorrel: Zorgt voor energierijke stoffen (fotosynthese)

Cytoplasma: Stroperige vloeistof 

Mitochondrium: plek waar de stofwisseling/verbranding in de cel plaatsvindt

Plastiden

OVEREENKOMSTEN

Cytoplasma

Celmembraan

Celkern

(kernmembraan)

VERSCHILLEN

Vacuole

Celwand

Bladgroenkorrels/Plastiden

Hoeveel bacteriën denk je
dat er op jouw mobiel zitten?

Je mobiel bevat 25 000 bacteriën 

per vierkante centimenter

Kenmerken bacteriën

• één cel
• erg klein
• zweepharen
• geen kernmembraan
• kringchromosomen

Bacterie met zweepharen

Kenmerken

Schimmels

• eencellig of meercellig
• eencellig zijn gisten 
• meercelligen zijn lange draden 
• Hebben vaak een celwand

Een paddenstoel is een meercellige schimmel! 

• Voortplanting: schimmeldraden of sporen (= een cel)

Gistcel

Bakkersgist

Beschimmeld brood

Schimmeldraden

?

?

Hoe sta jij in de lesdoelen?

1.1.1 Ik kan beschrijven wat biologie is en uitleggen dat biologie op veel gebieden een rol speelt.

 

1.1.2 Ik kan het verschil tussen levensloop en levenscyclus beschrijven.

1.1.3 Ik kan de organisatieniveaus van de biologie benoemen en uitleggen dat op elk hoger organisatieniveau emergente eigenschappen kunnen ontstaan. (VWO)

Ordening:

1. Ik kan cellen indelen aan de hand van celkenmerken in de vier rijken

Hoe sta jij in de lesdoelen?

Aan de slag!

In tweetallen voor 10 minuten dan bespreken klassikaal

Havo: 

Werkblad Ordening

VWO:

Werkblad ordening

Klascodes online leeromgeving: 

4H: 983998

4V: 604281

Nabespreking:

• Zijn er nog vragen?

• Hoe vonden jullie de les?

Tot slot:

Schuif je stoel aan

en

Ruim je afval op

Tot de volgende les!