N3.3 Temperatuur meten en uitzetting

• Natuurkunde
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

Temperatuur berekenen (3.3)

Celsius en kelvin

Celsius (Bijna overal ter wereld)

- Twee vaste punten

- smeltend ijs = 0 ⁰C

- Kokend zuiver water = 100 ⁰C

Kelvin

Lord Kelvin was een natuur-kundige uit de 16e eeuw.

-273 ^oC (absoluut nulpunt) 0 K

0 ^oC (smeltend ijs)  273 K
100 ^oC (kokend water) 373 K

Thermometer

- Vloeistof (b.v. rood gekleurd 

    alcohol)

- Vloeistof zet uit als temperatuur stijgt.

- Digitale koortsmeter: Elektrische schakeling die bij elke temperatuur een andere elektrische 

spanning levert. Spanning wordt 

omgerekend naar temperatuur.

Infrarood-thermometer

- Maakt gebruik van warmte straling. 

- Warmer voorwerp geeft meer warmte af. 

- Oorthermometer meet temperatuur op deze manier.

Temperatuur-gevoeligheid

Oventhermometer

Koortsthermometer

Vloeistofthermometer - Hoeveel mm stijgt vloeistof als temperatuur met 1 graad toeneemt.

Gevoeligheid 

vergroten:

Groter bolletje vloeistof

Dunnere glazen stijgbuis

Uitzetting en krim van vaste stoffen:

- Temperatuurstijging - uitzetten

- Temperatuurdaling - Krimpen

Architecten en ontwerpers

Evenredige uitzetting per m per ^oC

T_verschil = 100 ^oC       => uitzetting is 0,12% van 20m = 0,24m

T_verschil = 50 ^oC         => uitzetting is 0,5 x 0,24 = 0,12 m

Bimetaal:

Als twee strookjes van verschillende metalen aan elkaar vast zetten heet dat een bi-metaal.

De metalen zetten verschillend uit,

en samen trekken ze dan krom.

Toepassing:

- thermometers

- temperatuur gevoelige schakelaars/thermostaten

De temperatuurschaal van Celsius is gebaseerd op kokend water en smeltend ijs.

1. waar
2. niet-waar

-273 *C = 0 K

1. waar
2. niet waar

Het absolute nulpunt ligt bij 0 K

1. waar
2. niet waar

Een oorthermometer werkt met behulp van uitzetting van een stof

1. waar
2. niet waar

Vaste stoffen krimpen bij temperatuurstijging

1. waar
2. niet waar

Opgaven

45 t/m 51