Les 2 Wereldburgerschap

• Burgerschap
• MBO
• Studiejaar 1

Les 2 Wereldburgerschap

Politiek Juridische dimensie 

Wat is jou in het nieuws de afgelopen week het meeste opgevallen?

- Leerdoelen 

- Terugblik Democratische rechtsstaat 

- Theorie over Wereldburgerschap (EU, VN en NAVO)

- Opdrachten maken Generation 24/7

- Afsluiting en evaluatie

rechten die in de grondwet staan

wet over het bestuur van een land en de belangrijkste rechten en plichten van burgers

land waarin iedereen zich aan de wet

moet houden

 land waarover een koning regeert

volksvertegenwoordiging

hoofd van de regering, bijvoorbeeld een minister-president

bestuurder van een land, regeringslid

Grondwet

Rechtstaat

Grondrechten

koninkrijk

ministers

regeringsleider

Parlement

Blauw moet naar Rood!!

Wat houdt het in dat Nederland een rechtsstaat is?

1. In Nederland zitten de rechtse politieke partijen in de regering en die bepalen wat wel en niet mag en leggen straffen op.
2. De rechter bepaalt of iemand zich wel of niet aan de wet heeft gehouden en legt straffen op.
3. In Nederland zijn burgers niet verplicht zich aan de wet te houden, de staat moet dat wel.

Noem 3 grondrechten die jij als burger hebt (klassieke of sociale)

Vrouwe Justitia staat voor onafhankelijke rechtspraak. Zoek een plaatje van vrouwe justitia en plak deze hier:

Aan het einde van deze les:

-  Je bent je ervan bewust dat jij een wereldburger bent.

-  Je kunt invloed hebben op de wereld om je heen, je bent actief betrokken.

- Je weet welke rechten en plichten je hebt als wereldburger

Waarom is het goed om dit te weten? 

De wereld wordt steeds kleiner.... 

Landsgrenzen vervagen.. 

Er is sprake van globalisering

Dat heeft voordelen en nadelen. 

Voordeel: sommige problemen kunnen niet worden opgelost zonder samenwerking (armoede, klimaat, oorlog)

Ik voel me

1. Nederlandse burger
2. Europese burger
3. Wereldburger
4. Anders

Landen van de EU (27) in 2024

Generation heeft het soms over 28 lidstaten, dat is verouderd en fout

Nederland en Europa

Na WOII --> sterke wens om nooit meer oorlog te hebben; Geen herhaling van de ontwikkelingen na WOI (ieder land richtte zich op eigen belangen).

De VS stelde als voorwaarde aan hun financiële hulp dat de Europese landen zouden gaan samenwerken.

De west - Europese landen wilden samen optrekken tegen het machtige en verder uitbreidende Sovjet blok (communistische landen van Oost Europa)

EGKS 1951

In 1951 richtten zes landen (Frankrijk, Duitsland, Italië, België, Nederland en Luxemburg) de Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal (EGKS) op.

De kolen- en staalindustrie van de zes werd onder gemeenschappelijk beheer geplaatst, nationale macht werd opgegeven (over eigen natuurlijke grondstoffen - belangrijke inkomstenbron)

Eerste samenwerking tussen Europese landen. 

Verdrag van Rome 1957

- Oprichting Europese Economische Gemeenschap

Doel: een economische Europese zone, zonder beperkingen en valutaproblemen.

Beslissingen werden genomen als iedereen het eens was (unanimiteit) 

Verdrag van Maastricht 1986

Besluitvorming werd versoepeld: een meerderheid van stemmen voor veel zaken genoeg (geen unanimiteit meer).

Macht van nationale staten hierdoor belangrijk verminderd.

Naast economische, meer politieke samenwerking;

EURO: Ingevoerd in 2002 in 12 landen (nu in 20 landen).

De EG werd de EU. 

Andorra;

België;

Cyprus;

Duitsland;

Estland;

Finland;

Frankrijk;

Griekenland;

Ierland;

Italië;

Kosovo

Kroatië;

Letland;

Litouwen;

Luxemburg;

Malta;

Monaco;

Montenegro

Nederland;

Oostenrijk;

Portugal;

San Marino;

Slovenië;

Slowakije;

Spanje;

Vaticaanstad.

Wat zijn de voordelen van de europese unie?

vrij verkeer personen

euro

geen invoerbelasting

samenwerking:  economisch, landbouw, infrastructuurklimaat, oorlog, tegen big tech (concurrentie)

meer welvaart

Bestuur van Europa :

Europese Commissie = " de regering van europa"

- ieder land 1 Commissaris, 

- de voorzitter =  Urusla von der Leyen 

- een commissaris stelt het Europees belang voorop (niet het landsbelang) 

Taken: wetten maken, controleert naleving wetten, voert wetten uit en beheert de financiën.

Bestuur van Europa

Europees Parlement: 

- vertegenwoordigd de burgers van de EU. 

- verkiezingen om de 5 jaar (volgende: 2029)

- je stemt op nationale partijen. 

- in totaal 750 leden/ 29 Nederlandse leden. 

- vergaderen in Straatsburg, werken in Brussel.

Taken: wetten goedkeuren, regels en instellingen controleren en begroting goedkeuren. 

Bestuur van Europa

Raad van Ministers: bestaat uit ministers in alle lidstaten (per vakgebied).

Taken: keurt wetten en regels goed (samen met het Europees Parlement), afstemming van beleid van de lidstaten. geeft opdrachten aan de Europese Commissie om besluiten uit te voeren. 

Europese Raad: bepaalt de doelen van de EU en bestaat uit de regeringsleiders van de lidstaten. Taken: neemt de belangrijkste beslissingen en bepaald de grote lijnen van de samenwerking. 

Deze raden adviseren de Europese Commissie welke onderwerpen ze moeten behandelen. 

Europese Commissie (ieder land 1 Commissaris, 1 voorzitter - Urusla von der Leyen - een commissaris stelt het Europees belang voorop - niet het landsbelang) Taken: wetten maken, controleert naleving wetten, voert wetten uit en beheert de financiën.

Europees Parlement: vertegenwoordigd de burgers van de EU. Verkiezingen om de 5 jaar (volgende in 2024). Je stemt op nationale partijen. In totaal 750 leden/ 29 Nederlandse leden. Vergaderen in Straatsburg, werken in Brussel.

Taken: wetten goedkeuren, regels en instellingen controleren en begroting goedkeuren. 

Meer samenwerking tussen landen in de EU is is goed, bijvoorbeeld een Europees leger, gezondheidszorg, onderwijs?

1. eens
2. oneens
3. beetje eens
4. beetje oneens

VN

• Verenigde Naties: opgericht in 1945 om wereldoorlog te voorkomen:

1. Bemiddeling tussen landen in conflict, soms militair
2. Hulp bieden aan mensen in nood (natuurramp, hongersnood etc)
3. Regeringen vragen mensenrechten te respecteren

193 landen lid

Weinig gevolgen

De aanklacht brengt met zich mee dat landen die zijn aangesloten bij het Strafhof de drie moeten arresteren, maar het oppakken van een zittend premier is nog nooit gebeurd. Zo loopt er ook sinds maart vorig jaar al een arrestatiebevel tegen de Russische president Poetin, maar reist die nog naar bevriende landen.

Israël heeft bovendien het Strafhof helemaal niet erkend, net als grootmachten de VS, Rusland en China.

tekst uit hetzelfde nieuwsbericht: link

https://nos.nl/artikel/2545356-strafhof-vaardigt-arrestatiebevelen-uit-tegen-netanyahu-gallant-en-hamas-leider

De Duurzame Ontwikkelingsdoelen zijn wereldwijd bekend als de Sustainable Development Goals (SDG’s). In 2015 hebben alle 193 landen die lid zijn van de Verenigde Naties (VN) de doelen aangenomen. Met deze doelen willen zij in 2030 een duurzame wereld voor iedereen bereiken, waarin niemand wordt buitengesloten. De doelen gelden voor alle landen en voor alle mensen. 

Nederland gaat niet alle doelen halen voor 2030

De NAVO (NATO)

• Sinds 1949 is Nederland lid van de Noord-Atlantische Verdragsorganisatie. Een militair bondgenootschap van 30 landen uit Noord-Amerika en Europa.

• Bescherming tegen dreiging van Sovjet  Unie in koude oorlog

• Belangrijkste afspraak: Aanval op 1 land is een aanval op ons allemaal. 

Zweden sinds maart 2024 lid!

Schema Zelf werken!

Wat moet je doen?	Opdrachten Wereldburgerschap
Hoe moet je het doen?	Bekijk de video's, lees de teksten, zoek op wat je niet weet en vorm een mening.
Hoeveel tijd heb je ervoor?	Tot 5 minuten voor het einde van de les
Hulp vragen aan?	Docent, lesmateriaal, AI, google, maar geef jouw eigen mening!
Wat als je eerder klaar bent?	Kies een onderwerp uit npokennis.nl en lees erover.

Zelf werken: