GeoStap | Belo Monte-dam

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vmbo, mavo
• Leerjaar 3,4

Belo Monte-dam

Casus

Een groep jongens klimt in een boom op de Xingu-rivier bij de stad Altamira, Brazilië. Een groot deel van de stad kwam onder water te staan toen de reservoirs van de dam eind 2015 werden gevuld, waardoor een aantal, meestal arme buurten aan de rand van de rivier volledig werden verwoest.

Foto door Aaron Vincent Elkaim, The Alexia Foundation

Je kunt uitleggen:

• …hoe de Belo Monte-dam het landschap en ecosysteem van de Xingu-rivier verandert.
• …welke mensen geraakt worden door de aanleg van de dam en waarom dit tot conflicten leidt.
• …wie profiteert van de opgewekte stroom en waarom dit tot ongelijkheid leidt.

Leerdoelen

www.nationalgeographic.com

Rio Negro

Bovenloop

Middenloop

Benedenloop

Komende dia's. Hoge biodiversiteit

Vervuild door goudmijnen

Droge tijd in sommige gedeeltes van de amazone trekken rivieren zich terug.

Amazonegebied

Amazonegebied

De Xingu wordt afgedamd en omgeleid.

Achter de dam ontstaat een stuwmeer: water stijgt tientallen meters.

Inundatie: bomen, akkers en dorpen verdwijnen onder water.

Vissen zoals de jaú-meerval hebben stroming nodig voor voortplanting.

In stilstaand water daalt zuurstofgehalte → bacteriën produceren methaan.

Methaan is een krachtiger broeikasgas dan CO₂.

Aantekening!

De Belo Monte-dam zorgt voor een stuwmeer:

Het water drijft turbines aan en levert hernieuwbare energie.

Door inundatie verdwijnen bomen en dorpen onder water.

• In stilstaand water daalt het zuurstofgehalte → slecht voor vissen.
• In rottend plantenmateriaal ontstaat methaan, een sterk broeikasgas.
• Biodiversiteit verandert → ecosysteem raakt uit balans.

Concurrentie om ruimte

Het stuwmeer neemt 400 km² in: groter dan Rotterdam!

Ruimte voor water = geen ruimte voor dorpen, bos of landbouw.

Dit noemen we: concurrentie om ruimte.

De overheid ziet het gebied als “economisch leeg”.

Kolonisten vanuit de kust trekken het binnenland in.

Inheemse volken worden verplaatst → dit heet verdringing.

Kolonisatie 

Het stuwmeer neemt veel ruimte in: bos, akkers en dorpen verdwijnen: concurrentie om ruimte

De overheid: “economisch leeg” → kolonisatie van het binnenland. 

Inheemse volken moesten weg → dit heet verdringing.

Aantekening!

Kolonisatie 

Earth Charter

Zorg voor al het leven

Bescherm de natuur

Eerlijkheid voor iedereen

Vrede en meebeslissen

Het Earth Charter is gemaakt door mensen uit de hele wereld, met hulp van de Verenigde Naties, om samen afspraken te maken over een eerlijke en duurzame wereld.

Fabrieken profiteren van goedkope stroom → producten worden goedkoper.

Dorpjes dichtbij de dam hebben vaak nog geen elektriciteit.

Dit is economische ongelijkheid: niet iedereen krijgt een eerlijke kans.

Elektriciteit

Aantekening!

economische ongelijkheid: niet iedereen krijgt een eerlijke kans.

• Fabrieken profiteren van goedkope stroom
• Dorpjes dichtbij de dam hebben vaak nog geen elektriciteit.

Volgens het Earth Charter is iets pas echt een goede ontwikkeling als het goed is voor de natuur, eerlijk is voor mensen en ook werkt in de economie.

Opdrachten

Maken in Learnbeat:

Belo Monte-dam

• Theorie
• Aantekeningen
• Opdrachten
• +Opdrachten
• GeoBeat
• Zoek het Uit!
• Check

Aan de slag!

Opdrachten

Ontdek de wereld op jouw manier

Meer informatie en materiaal:

https://geostap.nl/

GeoStap