Tekstopbouw, hoofdgedachte en tekstverbanden.

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 2

Tekstopbouw, hoofdgedachte en tekstverbanden.

Leerdoelen herhalen 

Je weet hoe een tekst is opgebouwd.

Je weet wat de hoofdgedachte is.

Je kan de hoofdgedachte in een tekst vinden. 

Opbouw van een tekst

Vaak bestaat een tekst uit drie delen:

inleiding

middenstuk

slot

Inleiding

Middenstuk

Slot

Je maakt kennis met het onderwerp van de tekst. 

- voorbeeld of verhaaltje (anekdote)

Je leest over verschillende delen van het onderwerp: deelonderwerpen.

Het belangrijkste van een tekst wordt vaak herhaald, soms een wens of toekomstbeeld.

Deelonderwerpen

Verschillende onderwerpen in het middenstuk.

Een alinea in het middenstuk heeft vaak een deelonderwerp.

Tussenkopjes

Soms hebben alinea's in het middenstuk ook tussenkopjes.

Een tussenkopje is een titel boven een alinea.

Een tussenkopje helpt vaak bij het deelonderwerp.

Hoofdgedachte

Eén zin: 

het belangrijkste wat in de tekst over het onderwerp wordt gezegd. 

Wat is de hoofdgedachte van een tekst?

1. de belangrijkste zin van een alinea
2. het onderwerp van de tekst
3. een uitspraak waar je het wel of niet mee eens bent
4. het belangrijkste wat over het onderwerp wordt gezegd in één zin

Wat is een deelonderwerp?

1. Een onderwerp van een tekst
2. De titel van een tekst
3. Een onderwerp van een alinea
4. De bron van de tekst

Wat is de hoofdgedachte van deze tekst?

1. Twee scholen in de Randstad verbieden leerlingen examen te doen
2. Een school mag een leerling adviseren af te zien van examen
3. Vijf leerlingen meldden zich de afgelopen maand bij het LAKS
4. Om een hoog slagingspercentage te garanderen, weigeren scholen leerlingen met slechte cijfers examen te laten doen.

De tekstopbouw bestaat uit:

1. titel - inleiding - tussenkopjes
2. titel - tussenkopjes
3. titel - inleiding - slot
4. inleiding -middenstuk - slot

Tekstopbouw:
Wat hoort er niet bij?

1. Inleiding
2. Middenstuk
3. Slot
4. Afbeeldingen

Tekstopbouw:
Wat is geen doel van het slot?

1. Samenvatting geven
2. Een grappig verhaal vertellen
3. Conclusie weergeven
4. Een advies geven

Tekstopbouw: wat kan er in het slot vermeld worden?
-meerdere antwoorden mogelijk-

1. Een samenvatting van de tekst
2. Een conclusie, wens of toekomstbeeld
3. Een inleiding

Tekstverbanden

Tekstverband is de samenhang tussen zinnen en alinea's.

Je ziet op welke manier ze bij elkaar horen. 

Als je let op tekstverbanden kun je de tekst beter begrijpen.

Tekstverbanden

Tegenstellend

Iets wordt verteld en daarna wordt iets verteld wat het tegengesteld (het omgekeerde) is.

Opsommend 

Verschillende dingen, kenmerken of oorzaken die bij elkaar horen, worden achter elkaar genoemd. 

Tegenstellend tekstverband

tekstverband	signaalwoorden	voorbeeld
Tegenstellend tekstverband Geeft een tegenstelling tussen tekstdelen aan.	maar, echter, evenwel, toch, daarentegen	Mijn vriendin zei dat ze het geen enge film vond, toch kneep ze hard in mijn hand tijdens de film.

Opsommend tekstverband

tekstverband	signaalwoorden	voorbeeld
Opsommend tekstverband Noemt twee of meer tekstdelen	ook, bovendien, daarnaast, ten eerste, ten slotte, zowel .... als	Willem heeft veel hobby's. Hij verzamelt treintjes en spaart ook foto's van het koningshuis. Hij speelt bovendien gitaar.

Tekstverbanden