VEI 2 Evolutie Verwantschap

• Biologie
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 4

Wat weet je nog van

12.1 Selectie?

De ontwikkeling van vissen tot amfibieën is een voorbeeld van evolutie.

1. juist
2. onjuist

De ontwikkeling van larve van het lieveheersbeestje tot een volwassen lieveheersbeestje is een voorbeeld van evolutie?

1. juist
2. onjuist

Wat is geen argument voor evolutie?

1. Fossielen
2. Overeenkomst in bouw bij organismen
3. Overeenkomst in DNA bij organismen
4. Mensen worden ouder

Hoe heette het principe dat volgens Darwin de drijvend kracht achter de evolutie is?

1. Natuurlijke extinctie
2. Natuurlijke selectie
3. Natuurlijke sequentie
4. Natuurlijke reproductie

Isolatie

1. groepen organismen van dezelfde soort leven samen
2. groepen organismen van verschillende soorten leven samen
3. groepen organismen van dezelfde soort trekken naar elkaar toe
4. groepen organismen van dezelfde soort raken van elkaar gescheiden

Wanneer een tulpenkweker een nieuw soort tulp wil krijgen doet hij dat door:

1. natuurlijke selectie
2. kunstmatige selectie
3. veredelen
4. ongeslachtelijke voortplanting

Nieuwe soorten

-Erfelijke variatie

 -Natuurlijke selectie

-Isolatie

12.2 Verwantschap

Leerdoelen 12.2

• Je kunt uitleggen hoe lang er al leven op aarde is en hoe dat is ontstaan.
• Je kunt uitleggen hoe fossielen ontstaan.
• Je kunt uitleggen hoe je kunt zien of soorten verwant zijn aan elkaar.
• Je kunt de evolutie van de mens uitleggen.

Ontwikkeling van leven op aarde

• 2,5 miljard jaar geleden: Het eerste leven begon in zeeën en oceanen: eencellige organismen.
• 900 miljoen jaar geleden: Eencellige organismen -> meercellige organismen

• 450 miljoen jaar geleden: Eerste gewervelde dieren (vissen) en landplanten

• 400 miljoen jaar geleden: Dieren op het land

Geologische tijdschaal

Ontstaansvolgorde:

1. eencellige 
2. meercellige
3. vissen
4. amfibieën
5. reptielen
6. zoogdieren
7. vogels

Hoe later ontstaan hoe ontwikkelder een organisme (best fittest = best aangepaste)

0

Fossielen(1)

Zijn versteende overblijfselen van organismen of afdrukken van organismen in gesteenten.

Ontstaan van Fossielen

1. Zinken, zachte delen verteren.

2. Harde delen bedekt door zand/klei.

3. Verstenen (samenpersen van de harde delen).

4. (Zee)bodem komt omhoog: zichtbaar.

Hoe zie je dat soorten verwant zijn?

• Soorten staan dicht bij elkaar (zijn nauwer verwant aan elkaar als ze kort geleden een gemeenschappelijke voorouder hadden (uitgestorven).
  
• Hierdoor veel gemeenschappelijke kenmerken

 verwantschapsschema

Overeenkomst in bouw(2)

• Verschillende functies
• Dezelfde bouw
• Gemeenschappelijke voorouder
  

Rudimentaire organen (3)

vimeo.com

Uitlegvideo over 12.2

Wat wordt er met deze afbeelding bedoeld?

1. Dat mensen van de apen afstammen
2. Dat mensen en apen gemeenschappelijke voorouders hebben.
3. Dat er door micro-evolutie nieuwe soorten zijn ontstaan
4. Dat er veel apen zijn.

Evolutie van de mens

Kenmerken mensapen

Gemeenschappelijk:

- opponeerbare duim

Verschillen:

- opponeerbare grote teen (chimpansee)

- grootte van het hersenvolume

Evolutie van de mens

7 miljoen jaar geleden een gemeenschappelijke voorouder.

Autralophithecus afarensis - geen opponeerbare teen

Homo habilis - stenen werktuigen

Homo erectus - jagers en vissers, vuur

Homo sapies - plat gezicht, groot hersenvolume

12.2 Begrippenlijst

• Fossielen-verstenen
• Verwantschapsschema - gemeenschappelijke voorouders -verwant - ongewervelde dieren - gewervelde dieren
• opponeerbare duim en teen - hersenvolume - mensapen

0

Argumenten voor evolutie

en verwantschap

12.1 en 12.2 (Huis)werk)

12.1 M. opdr.2, 3, 5, 6, 8, 10, 11, 12, 13, 15 ,16, 17, 18 t/m 26

Samenvatten blz136 : opdr.1 t/m 6

12.2 M. opdr.2, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 12, 13 t/m 17, 19

Samenvatten blz 137 :opdr.7 t/m 10