Bestuursrecht : Awb en bijzondere wetten deel 2

• Bestuursrecht
• MBO
• Studiejaar 1

Bestuursrecht / deel 2

De Awb, abbb's en bestuursrechtelijke sancties

Terugblik vorige week

• De plaats van het bestuursrecht
• Bestuurstaken
• De provinciale overheid 
• De gemeentelijke overheid 
• Autonomie en medebewind

Een aantal vragen... doe mee! 

Deze les is an sich niet zo uitgebreid. Les 1 was dat wel. Mogelijk is deze niet helemaal behandeld waardoor je in deze les ruimte hebt die les nog af te maken. Deze les geeft ook ruimte om les 1 nog even te herhalen. 

Behoort het bestuursrecht tot het privaat- of publiekrecht?

Publiekrecht

Bestuurstaken zijn zaken die de overheid regelt om te zorgen voor een goede gang van zaken waarbij het algemeen belang wordt behartigd.

1. Waar
2. Niet waar

De Provinciale Staten vertegenwoordigt de gehele bevolking van de provincie.

1. Waar
2. Niet waar

Welk orgaan van de gemeente stelt de wetgeving vast?

1. College van B&W
2. Burgemeester
3. Gemeenteraad

Awb

De overheid moet zich houden aan algemene regels. De Awb bevat de algemene regels voor de verhouding tussen de overheid aan de ene kant en de burger aan de andere kant. 

In de Awb staat o.a. welke taken de overheid mag uitvoeren, welk bestuursorgaan dat moet doen en welke procedure er dan moet worden gevolgd.

Een voorbeeld van zo'n algemene regel is dat de overheid haar beslissing altijd moet motiveren, zodat de burger begrijpt waarom een beslissing is genomen. Deze regel geldt altijd! Ongeacht welke specifieke bestuurstaak wordt uitgevoerd. 

(motiveringsbeginsel)

Awb 

= Algemene regels voor het bestuursrecht

Als het ware de ruggengraat van het bestuursrecht

De gelaagde structuur van de Awb

• De Awb heeft een gelaagde structuur
• De regels binnen de AWB gaan van algemeen naar bijzonder
• Van zeer algemene regels naar steeds meer bijzondere wetten
• Waarom deze structuur? Overzicht en makkelijker toe te passen

Indeling Awb

• Hoofdstuk 1: Inleidende bepalingen
• Hoofdstuk 2: Verkeer tussen burgers en bestuursorganen
• Hoofdstuk 3: Algemene bepalingen over besluiten
• Hoofdstuk 4: Bijzondere bepalingen over besluiten
• Hoofdstuk 5: Handhaving
• Hoofdstuk 6: Algemene bepalingen over bezwaar en beroep
• Hoofdstuk 7: Bijzondere bepalingen over bezwaar en beroep
• Hoofdstuk 8: Bijzondere bepalingen over de wijze van procederen bij de bestuursrechter
• Hoofdstuk 9: Klachtbehandeling
• Hoofdstuk 10: Bepalingen over bestuursorganen
• Hoofdstuk 11: Slotbepalingen

Bijzondere wetten

In veel situaties gelden afwijkende en/of extra procedureregels. Deze regels zijn niet opgenomen in de Awb. 

Alle wetten die niet in de AWB staan, vallen onder het bijzonder bestuursrecht. Extra of afwijkende procedureregels staan dus in de bijzondere wetten. 

Voorbeelden bijzondere wetten

• Vreemdelingenwet
• Wet inburgering
• Participatiewet
• Wet maatschappelijke ondersteuning
• Jeugdwet
• Woningwet
• Wet milieubeheer
  

Soms wordt in een bijzondere wet afgeweken van de Awb. Welke wet gaat dan voor?

1. Awb
2. Bijzondere wet

In artikel 69 van de Vreemdelingenwet staat dat de bezwaartermijn vier weken is. In de Awb staat een bezwaartermijn van zes weken. Welke termijn geldt volgens de voorrangsregels?

1. Uit de Vreemdelingenwet; 4 weken
2. Uit de Awb; 6 weken

Onthouden: bijzondere wet gaat voor op de Awb!

(tenzij in strijd met een dwingendrechtelijke bepaling uit de Awb)

13.4 Algemene beginselen van behoorlijk bestuur (abbb)

Soort spelregels

8 verschillende algemene beginselen van behoorlijk bestuur

1. Zorgvuldigheidsbeginsel

De overheid moet besluiten nemen op basis van zorgvuldig onderzoek en alle relevante feiten en belangen meewegen.

👉 “Ken de situatie voordat je beslist.”

De gemeente weigert een vergunning zonder de buurtbewoners gehoord te hebben.

2. Motiveringsbeginsel

Een besluit moet goed worden uitgelegd: waarom is dit besluit genomen?

👉 “Leg uit waarom je doet wat je doet.”

Een uitkeringsaanvraag wordt afgewezen met alleen: "u voldoet niet aan de eisen."

3. Evenredigheidsbeginsel (ook wel proportionaliteit)

De gevolgen van een besluit mogen niet onevenredig zwaar zijn in verhouding tot het doel.

👉 “De straf moet passen bij de overtreding.”

Iemand krijgt een boete van €300 voor te laat inleveren van één formulier.

4. Gelijkheidsbeginsel

Gelijke gevallen moeten op gelijke wijze worden behandeld.

👉 “Iedereen moet gelijke kansen krijgen.”

Twee winkeliers vragen vergunning aan; één krijgt het wél, de ander niet, zonder uitleg.

5. Vertrouwensbeginsel

Als de overheid verwachtingen heeft gewekt (bijvoorbeeld door een toezegging), moet zij zich daaraan houden – tenzij dat echt niet anders kan.

👉 “Beloofd is beloofd.”

Een ambtenaar zegt: "U krijgt die subsidie zeker." Later wordt het toch afgewezen. 

6. Rechtszekerheidsbeginsel

Burgers moeten weten waar ze aan toe zijn. Besluiten moeten duidelijk, begrijpelijk en voorspelbaar zijn.

👉 “Zorg voor duidelijkheid en stabiliteit.”

De belastingdienst past de regels halverwege het jaar aan zonder waarschuwing.

7. Fair play-beginsel (willekeur)

De overheid moet eerlijk spel spelen: objectief en zonder vooroordelen handelen.

👉 “Wees neutraal en speel eerlijk.”

 De gemeente behandelt een inwoner extra streng omdat die eerder kritiek had geuit

8. Beginsel van doelgericht bestuur

De overheid mag haar bevoegdheden alleen gebruiken voor het doel waarvoor ze bedoeld zijn (geen misbruik van macht).

👉 “Gebruik je bevoegdheid waarvoor die bedoeld is.”

Een parkeerboete wordt opgelegd om extra geld op te halen voor de gemeente

Geen gebruik van bevoegdheid (pag 260)

Casus: De Vismarkt

De gemeente besluit dat de viskraam van meneer El Baroudi weg moet van het plein, omdat hij volgens de gemeente "overlast veroorzaakt". Meneer El Baroudi had de kraam al 15 jaar op dezelfde plek. Hij krijgt het besluit per brief, zonder dat hij is gehoord of uitleg heeft gekregen. In de brief staat ook niet waar hij dan wél mag staan.

Meneer El Baroudi zegt:

"De gemeente beloofde me vorig jaar nog dat ik hier mocht blijven. En waarom mag de bloemenkraam dan wel blijven staan?"

Vragen

Welke beginselen van behoorlijk bestuur zijn hier mogelijk geschonden?

Leg uit waarom.

Wat zou de gemeente anders moeten doen? Geef je mening.

13.5 Handhaving

Toezicht op de naleving

1. Inspecteurs van de Inspectie van het onderwijs

2. Gemeentelijke ambtenaren van bouw- en woningtoezicht

3. Milieu inspecteurs van het waterschap

4. Parkeercontroleurs van de gemeente

Handhaving bij niet-naleving

1. Bestuursdwang (herstelactie)

2. Dwangsom (herstelactie)

3. Bestuurlijke boete (bestraffen, niet herstellen)

4. Intrekken van een beschikking (bestraffen, niet herstellen)

Bestuursrechtelijke sancties.

Bestuursdwang

De overheid herstelt zelf iets en stuurt jou de rekening.

Illegale schutting? Gemeente haalt 'm weg.

Dwangsom

 Je krijgt een geldbedrag opgelegd dat je moet betalen als je niet op tijd iets doet.

Je moet binnen 2 weken die schutting weghalen, anders €250 per dag.

Bestuurlijke boete

Je krijgt een boete als straf, zonder dat je iets hoeft te herstellen

Je verhuurt zonder vergunning? Boete €5.000

Intrekken beschikking

Je verliest een vergunning of uitkering omdat je niet aan voorwaarden voldoet.

Je fraudeert met studiefinanciering? Uitkering wordt ingetrokken.

Opdracht tweetal

Zoek op: 1 praktijkcasus van een overheid

De casus bevat een situatie waarin de overheid een sanctie oplegt. Welke sanctie en waarom.  Geef ook aan waarom deze sanctie wel of niet passend is.

Bijvoorbeeld

Sandra heeft zonder vergunning een dakkapel geplaatst. De gemeente stuurt een brief: als ze het niet binnen 3 weken afbreekt, moet ze per dag €500 betalen.

👉 Antwoord: Last onder dwangsom

🎭 2. Rollenspel ‘de ambtenaar beslist’

Eén student is ‘de gemeenteambtenaar’, anderen krijgen een casus.

Ze bepleiten hun zaak (bv. “Ik heb de vergunning nodig!” of “Ik had geen idee dat dit niet mocht!”).

De ambtenaar moet beslissen: bestuursdwang, dwangsom, boete of intrekking?

Daarna bespreek je klassikaal: was dit de juiste sanctie?

Opdrachten

Opdracht 14 en 15 BOOM H13

Vragen?

Zijn er vragen over de lesstof van deze week?

Volgende week: H14 Sociaal Zekerheidsrecht