Basiszorg dementie

• basiszorg
• MBO
• Studiejaar 2

Dementie 

Leerdoelen

Je bent op hoogte welke soorten dementie er zijn.

Je kan de verschillende soorten dementie van elkaar onderscheiden.

Je kan minimaal drie symptomen van dementie benoemen.

Je kan minimaal drie risicofactoren benoemen die de kans op dementie vergroten.

Dementie

Wat is dementie

Dementie is een verzamelnaam voor een combinatie van stoornissen op het gebied van denkprocessen, stemming en gedrag.

De verwerking van informatie in de hersenen is verstoord

De veranderingen in de hersenen leiden ertoe dat bepaalde hersenfuncties gedeeltelijk of geheel zijn ontvallen

Letterlijk betekent dementie “geestelijke aftakeling”

In Nederland hebben ruim 270.000 mensen dementie.

Het aantal mensen met dementie zal als gevolg van de vergrijzing in de toekomst explosief stijgen naar meer dan een half miljoen in 2040.

 

De 8 belangrijkste beïnvloedbare riscofactoren van dementie zijn

Lage mentale activiteit ( weinig uitdagingen in werk, hobby, sociale activiteiten)

Roken

Weinig bewegen

Depressie

Hoge bloeddruk ( vanaf middelbare leeftijd)

Diabetes

Sterk overgewicht ( vanaf middelbare leeftijd)

De ziekte van Parkinson

Tien signalen van dementie

Je naaste heeft moeite met het opnemen en verwerken van nieuwe informatie;

Haar stemming wisselt erg  of ze gedraagt zich juist onverschillig;

Ze verliest snel het overzicht in drukke situaties;

Je naaste gedraagt zich onaangepast (ontremd) of toont ineens een opmerkelijk gebrek aan initiatief;

De mensen in de omgeving van je naaste krijgen steeds vaker het gevoel dat er iets niet klopt (niet-pluis gevoelens);

Je naaste gebruikt eenvoudiger taal dan voorheen en kan woorden moeilijk vinden;

Ze heeft meer moeite dan anders met het gebruik van apparaten;

Je kent het vertrouwde karakter van je naaste vaak niet meer terug;

Ze neemt een andere rol op zich op het werk en in het gezin en stelt zich bijvoorbeeld afhankelijker en minder zeker op;

Behandeling van haar klachten heeft geen effect.

Meest voorkomende soorten dementie:

Ziekte van Alzheimer

Vasculaire dementie

Fronto-temporale dementie ( FTD)

Lewy body dementie

Korsakov

Creutzfeldt-Jakob

Parkinson

Downsyndroom en dementie

Alzheimer

Is de meest voorkomende vorm van dementie.

70% van alle mensen heeft alzheimer.

Kenmerkend is de vergeetachtigheid die verder gaat dan de ''normale'' ouderdomsvergeetachtigheid.

Oorzaken Alzheimer 

Bij de ziekte van Alzheimer ontstaan er in de zenuwcellen van de hersenen ophopingen van een bepaald eiwit, het zogenoemde beta-amyloïd.

De afbraak van dit eiwit verloopt niet goed.

Onderzoekers denken dat door ophopingen van dit eiwit (‘plaques’) de zenuwcellen en de verbindingen tussen deze zenuwcellen kapot gaan.

Er ontstaat ook een soort kluwen van draadvormige eiwitten (tangles) in de zenuwcellen zelf. Deze maken het functioneren van de zenuwcel onmogelijk, waardoor de cel sterft.

Diagnose

Anamnese / klinisch beeld

Hetero anamnese

Bloedonderzoek, urineonderzoek om andere oorzaken uit te sluiten (zoals vitamine tekort)

Doorverwijzen naar GGZ of geheugenpoli

CT-scan / MRI

Neuropsychologisch onderzoek = onderzoek naar hersenfuncties: concentratievermogen, werktempo, geheugen, taal.

De klokkentest

Vroege fase Alzheimer

- Kleine veranderingen in het gedrag

- Recente gesprekken of gebeurtenissen vergeten;

- Zich herhalen;

- Nieuwe ideeën trager begrijpen;

- De draad van een verhaal verliezen;

- Verward zijn;

- Minder vloeiend spreken;

- Het moeilijk vinden om beslissingen te nemen;

- Zijn interesse in andere mensen en activiteiten verliezen.

Midden fase Alzheimer

- Meer hulp nodig met de algemene dagelijkse levensverrichtingen.

- Sneller overstuur, boos, agressief of achterdochtig worden;

- Verward zijn over waar ze zijn;

- Weglopen of de weg kwijtraken;

- Verward zijn over de tijd;

- 'S nachts opstaan omdat hun slaap/waakritme verstoord raakt;

- Zichzelf of anderen in gevaar brengen door hun vergeetachtigheid - bijvoorbeeld door het niet - Uitzetten van het gas van het fornuis;

- Zich op een ongewone manier gedragen, zoals naar buiten gaan in hun nachtkleding;

- Problemen hebben met de waarneming, en in sommige gevallen hallucinaties hebben

Laatste fase Alzheimer

- 

-Kan bekende voorwerpen, mensen of plekken niet meer herkennen. 

- Moeite hebben met kauwen en met slikken;

- Veel afvallen, ondanks te veel eten;

- Incontinent raken, eerst voor urine en later ook voor ontlasting;

-  Geleidelijk de spraak verliezen, hoewel hij soms een paar woorden blijft herhalen of van tijd tot tijd schreeuwt;

- Onrustig worden en op zoek zijn naar iets of iemand;

- Verdrietig of agressief zijn, vooral als ze zich bedreigd voelen;

- Tijdens persoonlijke verzorging boos worden, meestal omdat hij niet begrijpt wat er van hem wordt gevraagd

Levensverwachting Alzheimer

- De levensverwachting bij alzheimer kan uiteenlopen van 3 tot 20 jaar. 

- De gemiddelde levensverwachting voor iemand met de ziekte van Alzheimer is 8 tot 10 jaar.

Ziekte van Pick

- Komt vaak op relatief jonge leeftijd voor.

-  De meeste mensen die de ziekte krijgen zijn tussen de 50 en 60 jaar.

- Soms jonge kinderen > dit maakt dat de ziekte extra veel impact heeft.

- De gemiddelde levensverwachting is zes tot acht jaar.

- Last van fysieke aandoeningen zoals slikproblemen

- Uiteindelijk kan dit leiden tot een longontsteking 

Lewy-body dementie

- Schommelingen in iemands geestelijke achteruitgang. 

-
Vaak verschijnselen van de ziekte van Parkinson. 

- Tremoren (beven van lichaamsdelen zoals handen), stijfheid, langzame beweging, een gebogen houding en een afwijkende manier van lopen.

- in het begin geen geheugenproblemen of moeite met het uitvoeren van handelingen.

- Iemand kan visuele hallucinaties krijgen.

- Vaak erg gevoelig zijn voor de bijwerkingen van de medicijnen tegen hallucinaties.

Korsakov

- Het syndroom van Korsakov is officieel geen dementie.

- Het wordt veroorzaakt door een ernstig tekort aan vitamine B1.

- Het komt vooral voor bij mensen met alcoholproblemen die zichzelf sterk verwaarlozen.

- Iemand met Korsakov heeft geheugenverlies en vertelt fantasieverhalen

- Geheugenverlies: iemand kan zich dingen die kort geleden zijn gebeurd niet meer herinneren. - Oude herinneringen blijven vaak beter bewaard.

- Moeite met tijd en plaats: iemand kan moeite hebben om gebeurtenissen in chronologische volgorde te plaatsen.

- Hij kan zich moeilijker oriënteren in tijd en plaats.

- Moeite om personen te herkennen

Parkinson

- Iemand met de ziekte van Parkinson krijgt stoornissen in het bewegen. Bevende handen zijn een bekend verschijnsel.

- Bij Parkinson kunnen ook symptomen van dementie ontstaan

- Iemand met Parkinson krijgt last van zijn handen die in rust hevig beven. Dit heet ook wel tremor.

- Ook worden de bewegingen van de persoon trager.

- Maskergelaat (vlakke gezichtsuitdrukking),

-  Een monotone stem en een stijve lichaamshouding.

- Iemand schuifelt en neemt kleinere passen. Het bovenlichaam helt naar voren.

- De persoon praat minder hard en duidelijk, waardoor het moeilijker wordt om hem te verstaan

Fasen van dementie

- De bedreigde ik

- De verdwaalde ik

- De verborgen ik

- De verzonken ik

De bedreigde ik

Identiteitscrisis

Korte termijngeheugenverlies

Denken verloopt trager

Taalgebruik is minder goed

Handelen verloopt trager.

Verminderd sociaal aanpassingsvermogen

Wel ziektebesef, maar geen ziekte-inzicht.

De verdwaalde ik

Geheugenstoornissen steeds uitgebreider

Leeft meer in het verleden

Oriëntatie raakt steeds meer verstoord

Motorische onrust en dwaalneigingen

Omkering van het dag- en nachtritme

Belevingswereld wordt verkleind

Zelfstandigheid neemt af

Motoriek gaat zichtbaar achteruit

Bewegingen zijn niet meer doelgericht.

De verborgen ik

Nog wel contact mogelijk

Nauwelijks conversatie mogelijk

Meer via aanraken, oogcontact, herhalen van woorden.

De verzonken ik

Volledig afhankelijk van anderen

Vermogen om te kauwen en slikken gaat verloren

Geheugen en taal zijn minimaal

Communicatie is ernstig verstoord

Foetushouding.

Wat is de meest voorkomende vorm van dementie?

1. Vasculaire dementie
2. Ziekte van Alzheimer
3. Lewy Body dementie
4. Frontotemporale dementie

Kun je dementie genezen?

1. Ja , dementie kun je genezen
2. Nee, dementie kun je niet genezen
3. Dementie kun je wel verminderen met geheugentherapie

Is dementie een ouderdoms ziekte?

1. ja
2. nee

Wat is de ziekte van Korsakow?

1. een soort dementie als gevolg van te veel alcoholgebruik
2. Een griepsoort afkomstig uit Rusland
3. Een virusinfectie aan de lever
4. een bacteriële infectie aan de slokdarm

Wat is de belevingsgerichte indeling bij iemand met beginnende en milde dementie?

1. De verzonken-ik-fase
2. De verborgen-ik-fase
3. De verdwaalde-ik-fase
4. De bedreigde-ik-fase

In de Bedreigde-ik fase wordt zorgvrager voor het eerst geconfronteerd met dementie

1. Juist
2. Onjuist

Dementie is een verzamelnaam voor een combinatie van ziekteverschijnselen. Het meest bekende symptoom van dementie is een achteruitgang van het geheugen.

Welk symptoom treedt daarnaast vaak op bij dementie?

1. Problemen met het gedrag
2. Waanbeelden
3. Incontinentie problemen
4. Motorische tics

Bij dementie kunnen wanen optreden als symptoom.

Wat wordt bedoeld met een waan?

1. Een fantasie die als werkelijkheid ervaren wordt
2. Een waarneming die in feite niet aanwezig is
3. Een herinnering anders dan de werkelijkheid

Hoeveel fasen zijn er van dementie?

1. 5
2. 3
3. 4
4. 2

Het doel van Validation is

1. Het dementie proces te vertragen
2. Bevestigen wat iemand nog wel weet
3. Iemand in zijn eigen werkelijkheid laten
4. Contact te leggen om een veilig leefklimaat te creëren