V5 Poezie

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3,4

Deze periode

CT over Cursus 1 + 2 + 3

Cursus 2 is Poëzie 

Vandaag een opfrislesje...

Poëzie

Poëzie

Definitie

Taalgebruik

Rijm

Rijmschema

Beeldspraak

Stijlfiguren

Definitie

Poëzie is een taaluiting waarbij een grote nadruk ligt op vorm, klank en beeldspraak.

Taalgebruik

Dichters:

• gebruiken woorden in meer betekenissen
• herhalen klanken, woorden of woordgroepen
• laten woorden weg
• breken de regels af terwijl je wel moet doorlezen

Eindrijm en rijmschema

De woorden aan het einde van de regel hebben dezelfde klank. Van het eindrijm kun je een rijmschema maken.

Wat wil je worden? vroeg de juf

't was in de derde klas

Ik keek haar aan en wist het niet

Ik dacht dat ik al iets was

-Wat is het rijmschema van het gedichtje?
'Wat wil je worden? vroeg de juf
't was in de derde klas
Ik keek haar aan en wist het niet
Ik dacht dat ik al iets was'

1. AABB
2. ABAB
3. ABCB
4. ABCD

Rijmschema

Wat wil je worden? vroeg de juf  A

't was in de 3de klas  B

Ik keek haar aan en wist het niet  C

Ik dacht dat ik al iets was  B

Zon

Wat zit ik hier op deze stoel

en achter de gordijnen,

ik wil wel werken maar ik mag

op deze magnifieke dag

de zon toch niet voor noppes laten schijnen.

Toon Hermans

Wat zit ik hier op deze stoel
en achter de gordijnen,
ik wil wel werken maar ik mag
op deze magnifieke dag
de zon toch niet voor noppes laten schijnen.

Zon - rijmschema

Wat zit ik hier op deze stoel  A

en achter de gordijnen,  B

ik wil wel werken maar ik mag  C

op deze magnifieke dag  C 

de zon toch niet voor noppes laten schijnen.  B

Toon Hermans

Geluk

Hij zocht het geluk, het grote 'hèt'

hij zocht, maar vond het niet

en vele malen hij met

een kluitje in het riet

hij zocht het geluk in het dal, aan de top

maar werd het zoeken moe

eerst toen hij zei: ik geef het òp

toen kwam het naar hem toe.

Wat is het rijmschema?

Geluk - rijmschema

Hij zocht het geluk, het grote 'hèt'  A

hij zocht, maar vond het niet  B

en vele malen hij met  A

een kluitje in het riet  B

hij zocht het geluk in het dal, aan de top  C

maar werd het zoeken moe  D

eerst toen hij zei: ik geef het òp  C

toen kwam het naar hem toe.  D

Alliteratie of beginrijm

De eerste medeklinkers van een aantal woorden die bij elkaar in de buurt staan, zijn hetzelfde.

Iris

Ik ben geboren uit zonnegloren

En een zucht van de ziedende zee,

Die omhoog is gestegen, op wieken van regen,

Gezwollen van wanhoop en wee.

.....

Assonantie of klinkerrijm

Enkele woorden die bij elkaar in de buurt staan, hebben dezelfde klank, maar niet dezelfde eindletter(s).

Skelet

Mijn botten rammelen op mijn bekken

als stokjes op een trommel.

Ik dool op donkere zolders

door vieze, ouwe rommel.

.....

....

Mijn lachen klinkt als klontjes

ijs die kletteren in een glas.

Ik ben een arm skelet;

karkas van wat ik was.

Rian Visser

Poëzie in liedjes

Liedjes zijn gedichten die op muziek gezet zijn. Kenmerken van liedjes zijn:

•  de maat
•  (klank)herhalingen
•  refrein
•  eindrijm
  

opdracht:

zoek in de tekst:

Beginrijm

Klankrijm

Het rijmschema

80 grannie op de aanrecht

We zoeken money, broer

We zoeken geen probleem

M'n neef gaat lang als hij z'n naam zegt

De consequenties van die libi in cocaine

Hij brengt het hier, ik krijg het daar weg

De concurrentie die heeft vaak slecht

Kleine jongen, beter doe je wat je ma zegt

Of heb je een clannie die paar doezoe elke maand legt?

80 grannie op de aanrecht