Thema 3/4 De bloedsomloop Basisstof 7 (mavo: 6)

• Biologie / Verzorging
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 2

Thema 3/4 

De Bloedsomloop

Basisstof 1 Bloed

Basisstof 2 Bloedsomloop

Basisstof 3 Hart

Basisstof 4 Bloedvaten +

Basisstof 5 Bloedvatenstelsel (K)

Basisstof 5/6 Hart- en vaatziekten (M/K)

Basisstof 6/7 Nieren/Uitscheiding (M/K)

Herhaling

In de vorige basisstof zijn een aantal vormen van hart- en vaatziekten behandeld, namelijk slagaderverkalking, hartinfarct (hartaanval), herseninfarct (beroerte) en voor mavo Hoge bloeddruk.

Soms is een hart-of vaatziekte erfelijk.

Je kunt de kans op hart- en vaatziekten verkleinen door een gezonde levensstijl.

Uitscheiding

Bloed dat van je organen weg stroomt, is rijk aan koolstofdioxide en en andere afvalstoffen. 

Koolstofdioxide adem je uit, zoals je nog wel weet. De andere afvalstoffen worden door je nieren uitgescheiden. Beide manieren om afvalstoffen uit je bloed en uit je lichaam te halen noem je: Uitscheiding.

In deze basisstof leer je over de organen van het uitscheidingstelsel, we beginnen met een filmpje op de volgende slide.

In het filmpje wordt verteld hoeveel Liter water er per dag door je nieren gefilterd wordt, dit was ....

1. 20 tot 80 liter
2. 100 tot 120 liter
3. 80 tot 200 liter
4. 180 tot 200 liter

Belangrijke woorden

Uitscheiding

Nieren

Nierslagaders

Nieraders

Nierschors, -merg, -bekken

Urine

Urineleiders, -buis, -blaas

Basisstof 6/7 

Uitscheiding / Je nieren

Uitscheiding is dus het verwijderen van afvalstoffen uit je bloed en dus uit je lichaam. 

In thema 1 (mavo) of 3 (kader) heb je al meer geleerd over hoe je longen/lijf koolstofdioxide afgeven vanuit het bloed naar de buitenlucht. 

In de afbeelding hiernaast zie je waar de nieren in je lichaam zitten, met de andere onderdelen van het uitscheidingsstelsel.

Nog een keer deze afbeelding, nu een beetje groter. Bloed komt de nieren binnen via de nierslagaders. Deze bevatten zuurstof maar ook veel afvalstoffen. De nieren halen deze afvalstoffen uit het bloed, de nieraders voeren dit gezuiverde bloed weg uit de nieren. Hierna een slide met de bouw van een nier.

Uitscheiding is dus het verwijderen van afvalstoffen uit je bloed en dus uit je lichaam. 

In thema 1 (mavo) of 3 (kader) heb je al meer geleerd over hoe je longen/lijf koolstofdioxide afgeven vanuit het bloed naar de buitenlucht. 

In de afbeelding hiernaast zie je waar de nieren in je lichaam zitten, met de andere onderdelen van het uitscheidingsstelsel.

Nieren

Een nier bestaat uit een nierschors (denk maar aan boomschors), niermerg en een nierbekken.

In het niermerg en nierschors worden afvalstoffen (bijvoorbeeld overtollige zouten en schadelijke stoffen) en overtollig water uit het bloed verwijderd. 

In de nierbekkens wordt urine verzameld: alle verwijderde stoffen samen noem je dus urine.

Op de plaatjes hierboven (deze staan ook in je tekstboek), zie je de ligging van de urineblaas en urinebuis in de man (links) en de vrouw (rechts).

Bij de man en vrouw zie je ook nog het meest rechts de wervelkolom en dan de endeldarm en anus. Helemaal links het bot van het bekken. 

(Voortplanting:

Bij mannen zie je in het blauw de zaadballen, bijballen (dat kapje erbovenop), zaadleider. Prostaat (roodbruin), zaadblaasjes (blauw) en penis (rood).

Bij de vrouw zie je achter de urinebuis de vagina, (paars ribbelige ingang), baarmoeder, eileider en eierstok (blauw). Ook kun je de binnenste en buitenste schaamlip zien.) 

Twee filmpjes

Hierna volgen twee filmpjes (de tweede met deel 1 en 2 apart). De eerste is een samenvatting van deze basisstof. 

De tweede is extra informatie over slecht werkende nieren en een orgaandonatie van een nier.

Sleepvraag

Sleep in de volgende slide de juiste woorden op de goede plek in de tabel. 

Functies	Delen
1. Urine vormen
2. Urine verzamelen
3. De urine afvoeren naar de urineblaas
4. De urine tijdelijk opslaan
5. De urine afvoeren naar buiten het lichaam

Nierbekkens

Nierschors en niermerg

Urineblaas

Urineleiders

Urinebuis

Samenvatting

Nieren bestaan uit de nierschors, niermerg, nierbekkens. 

De nierschors en het niermerg vormen de urine, de nierbekkens

verzamelen de gevormde urine. 

De nieren zorgen ervoor dat afvalstoffen, overtollig water, overtollige zouten en schadelijke stoffen uit het bloed worden verwijderd.  Dit proces noem je uitscheiding, alle afvalstoffen 

samen noem je urine.

De urineleiders voeren de urine af van de nieren naar de urineblaas. De urineblaas slaat de urine tijdelijk op. De urinebuis voert de urine af uit het lichaam.

Maken:

De opdrachten van Basisstof 7 in je werkboek, voor mavo: de opdrachten van basisstof 6.

óf de opdrachten van Basisstof 7 in de ELO van Biologie & Verzorging voor Jou