hst 5 paragraaf 4 "zien"

• Biologie / Verzorging
• Middelbare school
• vmbo k, g, t, mavo
• Leerjaar 1

hst 5.4 "zien"

leerdoelen

Na deze les kan je:

• Benoemen hoe het oog werkt
• De verschillende onderdelen van het oog benoemen

Vandaag

Huiswerk controle

Herhaling voorgaande lessen

uitleg over het oog met filmpjes en quiz vragen

Waarmee neem je waar?

1. organen
2. zintuigen
3. zenuwen
4. hersenen

Vertaling van een signaal/Impuls uit de zintuigen door de hersenen is een:____________________

1. Oproep
2. Taal
3. Waarneming
4. Zintuig

Waar gaan impulsen naar toe?

1. spieren
2. zintuigen
3. hersenen

Hoeveel zintuigen heeft de mens?

1. 5
2. 4
3. 3
4. 6

Wie vangen de prikkels op?

1. zenuwen
2. zintuigen
3. ruggenmerg
4. hersenen

Oren, ogen, neus, mond, huid en tong zijn

1. Waarnemingen
2. prikkels
3. zintuigen
4. zenuwen

Wat doet de zenuwen?

Hst 5.4 "ZIEN"

Welke onderdelen van je oog zie je?

Organen rond het oog

1. Wimper: De wimpers voorkomen dat er 

    zweet in je ogen loopt.

2. Ooglid (bovenste en onderste)

3. Wenkbrauw

4. Traanklieren met Traanbuizen 

      (deze zie je niet op de afbeelding)

Wit : het harde oogvlies

Gekleurd : de iris (met de spiertjes)

Zwart : de pupil

Over de de iris en de pupil zit het hoornvlies, dat is een kleurloos vlies.

Deze onderdelen zie je: 

Iris

Het blauwe gedeelte

Pupil

De pupil is een gat. Hierdoor komt er licht je oog binnen.

Oogwit

Functies van de onderdelen

Oogleden: 

Beschermen de ogen tegen vliegen en stof

Algemeen: Ze zorgen ervoor dat traanvocht over de ogen wordt verspreid en beschermen de ogen tegen bijvoorbeeld stof.

Wimpers:

Beschermen de ogen tegen vuil en te fel licht.

Bij fel licht knijp je je ogen bijna dicht en kijk je door je wimpers heen.

Wit :            het harde oogvlies

Gekleurd : de iris (met de spiertjes)

Zwart :        de pupil

Over de de iris en de pupil zit het hoornvlies, dat is een kleurloos vlies.

Deze onderdelen zie je: 

                           is de                           prikkel voor het oog.

Geluid is de                           prikkel voor het                       

Een prikkel wordt pas waargenomen als de                            hoog genoeg is. 

Dan wordt het elektrische signaal omgezet in een         

adequate

 oor 

adequate

licht

drempelwaarde 

impuls 

De oogspieren

Je kunt je ogen in alle richtingen draaien. 

Je hebt een spier om naar rechts te draaien en een andere om naar links te draaien. Andere spieren zorgen ervoor dat je ook schuin naar links- en rechtsboven en beneden kunt kijken. 

Zes spieren regelen de oogbewegingen. Deze spieren zitten vast aan de oogbol (het oogwit - het harde oogvlies) én aan de schedel.

De onderdelen van het oog

in volgorde:
3 - 4 - 7 - 8

1. 3 pupil - 6 hoornvlies 7 blinde vlek - 8 iris
2. 3 lens - 6 vaatvlies 7 oogzenuw - 8 iris
3. 3 lens - 4 netvlies 7 oogzenuw - 8 pupil
4. 3 lens - 6 glasachtig lichaam 7 oogzenuw - 8 iris

Harde oogvlies

4

Netvlies

5

Gele vlek

6

Oogzenuw

7

Blinde vlek

8

Glasachtig lichaam

9

Vaatvlies

10

Leesbandje, deze zit vast aan de .......

11

Lens

12

Hoornvlies

1

Iris

2

Pupil

13

Oogspier zie je niet in de afbeelding. Er zijn er 6.

3

Oogspier zie je niet in de afbeelding. Er zijn er 6.

3

Leer de onderdelen

Hoornvlies:

Licht doorlatend en beschermt 

Iris: 

Regelt de hoeveelheid licht die in het oog valt. Geeft door kleurstoffen het oog kleur. 

Harde oogvlies: 

Ook wel harde oogrok genoemd. Geeft stevigheid.

Netvlies:

Omzetten van lichtprikkels in impulsen

Gele vlek: 

Op deze plek probeer je het beeld op het netvlies te krijgen zodat je scherp ziet.

Lens: Verkleint en draait het beeld om

Oogzenuw: 

Stuurt impulsen (elektrische signaaltjes) naar de hersenen.

Blinde vlek: 

Dit is de plek waar de zenuw zit. Als een beeld hierop valt, zie je het niet.

Glasachtig lichaam: 

Geeft stevigheid

Vaatvlies (bloedvaatjes). 

Geeft het oog van zuurstof en voedingsstoffen en zorgt voor de afvoer van bijv. afvalstoffen.

Pupil: 

Licht gaat door dit gat.  Bij een ander  zie je het donkerste binnen van het oog. De grootte wordt bepaald door de iris.

Leer de functies van de onderdelen van het oog

Deze zorgt ervoor dat het beeld op de gele vlek terechtkomt

1. De iris
2. Het netvlies
3. De blinde vlek
4. De lens

Harde oogvlies ook wel harde oogrok genoemd. Geeft stevigheid.

4

Netvlies. Omzetten van lichtprikkels in impulsen

5

Gele vlek. Plek met veel kegeltjes (kleur zien). Op deze plek probeer je het beeld op het netvlies te krijgen zodat je scherp ziet.

6

Oogzenuw. Stuurt impulsen (elektrische signaaltjes) naar de hersenen.

7

Blinde vlek. Dit is de plek waar de zenuw zit. Op deze plek bevinden zich geen kegeltjes of staafjes.

8

Glasachtig lichaam. Geeft stevigheid

9

Vaatvlies (bloedvaatjes). Voorziet het oog van zuurstof en voedingsstoffen en zorgt voor de afvoer van bijv. afvalstoffen

10

Lensbandje, deze zit vast aan de iris. De lens kan boller en platter worden.

11

Lens. Verkleint en draait het beeld om

12

Hoornvlies, licht doorlatend en beschermend. 

Extra info (niet leren): Het hoornvlies en de lens bevatten geen bloedvaten. Ze krijgt voedingsstoffen uit het 'kamerwater' dat zich direct achter het hoornvlies bevindt.

1

Iris. Regelt de hoeveelheid licht die in het oog valt. Geeft door kleurstoffen het oog kleur. Daardoor zie je de bloedvaatjes niet.

2

Pupil. Door de pupil komt het licht het oog binnen. Als je naar de pupil van een ander kijkt zie je het donkerste binnen van het oog. De grootte van de pupil wordt bepaald door de iris.

De pupil reageert ook op emoties: groter: verbaasd, blij - kleiner: grote schrik. De pupil kan er ook anders uitzien door medicijnen / drugs. 

13

Oogspier zie je niet in de afbeelding. Er zijn er 6. Je kunt daardoor naar boven, beneden, links, rechts en schuin rechts en links kijken.

3

Oogspier zie je niet in de afbeelding. Er zijn er 6.

Je kunt daardoor naar boven, beneden, links, rechts en schuin rechts en links kijken.

3

Leer de functies van de onderdelen

Wat is NIETWAAR over
traanklieren traanbuizen
en traanvocht

1. Traanbuizen vervoeren het traanvocht naar de neusholte
2. Traanklieren maken traanvocht, dat voorkomt het uitdrogen van de ogen
3. Traanvocht spoelt kleine vuiltjes of prikkelende stoffen weg
4. De traanklieren vervoeren het traanvocht naar de neusholte

Uitleg: Gezichtsbedrog

Gezichtsbedrog is iets wat je met je oog wel ziet, maar waar je hersenen een andere betekenis aan geven. 

Je hersenen denken dat je iets ziet, maar in het echt is het anders. Er zat een opening tussen de 2 lijnen. 

Maar je hersenen 'denken daar anders over': 

Je hersenen bepalen dat je een lijn ziet. Ze vullen iets in. Dát signaal geven ze door.

Je ogen en hersenen werken hier dus niet goed samen door het plaatje.

Van licht naar beeld

Het licht valt op het netvlies, hier zitten de zintuigen. Je ziet dan nog op de kop 

De zenuwen aan de achterkant van je ogen brengen het signaal naar je hersenen

Van licht naar beeld

Je hersenen ontvangen de impuls en zetten wat je ziet weer om.

De lens is plat voor verweg kijken.

de lens is bol voor dichtbij kijken

Niet alle mensen hebben dezelfde kleur ogen, welk deel van het oog bepaald de kleur?

1. netvlies
2. kleurbandjes
3. pupil
4. iris

Waardoor worden onze ogen beschermd?

1. handen
2. oogleden
3. Oogkassen

Licht is de prikkel voor onze

1. neus
2. mond
3. oren
4. ogen

Wist je dat...

....  Er maar weinig vrouwen kleurenblind zijn
....  Bruin de meest voorkomende kleur van de iris is? 

      Op nummer 2 staat blauw, laatste in de lijst is groen...
....  Je in totaal een half uur per dag met je ogen knippert? Als je met je ogen knippert, 

      glijden je oogleden bliksemsnel op en neer over de gevoelige bovenste laag van je

      oog. Tegelijkertijd wassen ze ziektekiemen en stoffen uit je ogen. Knipperen duur

      één-derde seconde.
....  Een insect weliswaar 2 ogen heeft, maar die bestaan op hun beurt weer uit 

      honderden kleine oogjes, die facetten heten. Waarschijnlijk ziet een insect de wereld 

      als een groot mozaïek van kleine plaatjes 

Aan de slag

Lezen en maken 5.4