3.4 Strijden of sporten

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

3.4 Strijden of sporten

wat gaan we doen? 

• Herhaling van voor de vakantie -> Perzische oorlogen
• Peloponnesische oorlogen bespreken
• check!

Doel

Aan het einde van deze les kun je:

• De  Perzische oorlogen nog een keer uitleggen
• De oorzaak van de Peloponnesische oorlog uitleggen
  
• uitleggen wat het verschil is tussen Sparta en Athene

Monarchie, Democratie, Oligarchie of Aristocratie?
De leerlingen van de eerste klas beslissen samen welke huiswerk opdrachten ze maken. De meerderheid beslist.

1. Monarchie
2. Democratie
3. Oligarchie
4. Aristocratie

Waar of niet waar?
Alle burgers van Athene mochten stemmen

1. Waar
2. Niet waar

Waarom stichtten de Grieken Kolonies?

Wat is de oorzaak van de Perzische oorlog?

De Perzische oorlogen zijn de oorlogen die de Grieken in Perzië voerden.

1. Goed
2. Fout

Naast Athene speelde Sparta ook een rol in de strijd tegen de Perzen.

1. Goed
2. Fout

Door de kolonisatie van de Grieken vielen de Perzen Griekenland aan.

1. Goed
2. Fout

De eenheid onder de Grieken bleek tijdens de Perzische Oorlogen uit de samenwerking van veel poleis met Athene en Sparta.

1. Goed
2. Fout

Leg uit waarom kolonisatie nodig was voor de Griekse stadstaten.

Perzië

• Perzen veroveren in de 6de eeuw v. C. de Griekse kolonies in Turkije
• 499 v.C.: poleis komen in opstand tegen de Perzische overheersing -> steun Athene
• Slag bij Marathon:  Atheens leger verslaat koning Darius
• 480 v.C.: nieuwe Perzische poging Griekenland te veroveren, mislukt door Thermopylae
  
• Gevolg: Perzische vloot en landleger verslagen bij Salamis

Peloponnesische oorlog

431 v.C - 404 v.C

Peloponnesische Oorlogen (432-404 v.Chr.)

• Na de Perzische oorlogen kwamen de 2 machtigste poleis tegenover elkaar te staan: Athene vs. Sparta. 
• Te grote verschillen (Sparta sterk op land, Athene op zee)

Bondgenootschappen:

• Delische Bond :Athene
  
• Peloponnesische Bond : Sparta
  

ATHENE

SPARTA

Democratie

Oligarchie

Akropolis

Zeemacht

Landmacht

Open vlakte

Handelaars

Beroepssoldaten

De Peloponnesische Oorlog I

• duurde van 431 vChr. tot 404 v Chr. 
• Na de overwinning op Perzië wordt Athene rijk en machtig.
• Buitenlandse politiek > Athene gaat zich bemoeien met andere poleis.
• Athene geeft militaire steun aan kleine poleis, wil wel gehoorzaamheid

De Peloponnesische Oorlog II

Directe aanleiding: 

• Handelsverbod op Megara -> Sparta keert zich tegen Athene 
• Oorlog tussen Athene en Sparta (en hun bondgenoten):
  

De Peloponnesische Oorlog.

duurt 30 jaar

gevolgen Peloponnesische Oorlogen 

• Sparta wint - maar als gevolg van de oorlog zijn beide staten verzwakt. 
• Athene moet stadsmuren afbreken
• Athene moet democratie afschaffen

• Griekenland is een makkelijke prooi voor de koning Philippus van Macedonië. 

• Griekse koning en goede legerleider die veel gebieden veroverde.

• Streefde naar eenheid in zijn rijk.
  
  
• Hij verspreidde de Griekse cultuur (Hellenisme).

Alexander de Grote

(336-323 v. Chr.)

Dankzij de falanx met langere lanzen, een sterke cavalerie (paarden) en flexibele hoplieten (voetsoldaten) liep Alexander zijn tegenstanders onder de voet

Militaire overwinningen

Olympische Spelen

Olympia

tempel van Zeus

omgevallen zuilen

weinig overeind

Zanes

tunnel naar het stadion

het stadion

ingang stadion

hardloopwedstrijd

De Olympische Spelen

• Eens in de vier jaar was er een sportevenement in Olympia.
• Begin Griekse jaartelling
  
• Er werd dan geen oorlog gevoerd.
  
• Hier lieten ze aan elkaar en de goden zien hoe goed ze waren.
  
• Meedoen was een eer en winnaars waren helden.
• Alleen eerste plaats telde
• alleen mannen toegelaten
• sporten: atletiek, boksen, pankration

Voor welke god waren de Olympische Spelen bedoeld?

1. Apollo
2. Athena
3. Zeus
4. Poseidon

Wat klopt niet over de Olympische Spelen?

1. hardlopen en worstelen werden naakt beoefend
2. boksen was een populaire sport
3. De winnaars wonnen een gouden medaille
4. De eerste waren 776 v C

De eerste Olympische Spelen
waren er in?

1. 779 voor Chr.
2. 798 voor Chr.
3. 776 voor Chr.
4. 769 voor Chr.

Twee uitspraken over de Olympische Spelen:

I. De Olympische Spelen werd gehouden ter ere van de godin Olympia, vandaar de naam "Olympische Spelen".
II. Als stadstaten met elkaar in oorlog waren, sloten ze vrede als de Olympische Spelen werden gehouden.

1. Beide uitspraken zijn juist.
2. Beide uitspraken zijn onjuist.
3. Uitspraak I is juist, Uitspraak II is onjuist
4. Uitspraak I is onjuist, Uitspraak II is juist.

Olympische spelen, wat is fout

1. Discuswerpen werd naakt gedaan.
2. De prijs was een krans
3. Waren om de 5 jaar
4. Daar was kogelstoten een populair onderdeel

Deze opdracht gaat over de Olympische Spelen.

Welke bewering over de Olympische spelen is juist?

1. De Olympische Spelen werd gehouden ter ere van de godin Olympia, vandaar de naam "Olympische Spelen".
2. Als stadstaten met elkaar in oorlog waren, sloten ze vrede als de Olympische Spelen werden gehouden.
3. Alle inwoners van stadstaten mochten meedoen aan de Olympische Spelen, óók vrouwen.
4. Geen van de genoemde beweringen is juist.

De olympische spelen zijn opgericht door de..?

1. Grieken
2. Romeinen

Wie mochten er mee doen aan de Olympische spelen?

1. Alle inwoners van Griekenland
2. Alleen vrije Griekse mannen
3. Alleen slaven
4. Vrije mannen en vrouwen

Tijdens de Olympische Spelen werd er

1. vrede getekend
2. een wapenstilstand gehouden
3. Gestreden ter ere van de goden

Waarom waren de Olympische Spelen zo belangrijk?

1. Het was het grootste dansfeest van het jaar
2. De Grieken dachten dat ze de goden er mee blij stemden
3. Het zorgde voor een betere oogst
4. Er waren grote prijzen te winnen

Wat was geen onderdeel van de Olympische spelen?

1. hardlopen
2. hoogspringen
3. paardenrennen
4. verspringen

Wie mogen meedoen aan de Olympische Spelen van nu.

1. Iedereen behalve vrouwen
2. Iedereen die super goed is in een sport en de voorrondes haalt
3. Alleen mensen met veel geld
4. Iedereen, als je maar inschrijft

Wat is de oorzaak van de Peloponnesische oorlog?

Welk begrip hoort bij de verspreiding van de Griekse cultuur?

1. Democratie
2. Hellenisme
3. Tempel
4. Ionische stijl