hoofdstuk 6

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

Paragraaf 6.1

Van het platteland naar de stad

• Rond het jaar 1000 werd de landbouw beter → meer voedsel → mensen gezonder.
• Boeren hoefden niet allemaal meer op het land te werken → sommigen trokken naar de stad.
• In steden gingen mensen werken als ambachtsman of handelaar.
• Steden groeiden vooral op plekken met goede landbouwgrond en handelsroutes (zoals Vlaanderen & Noord-Italië).

Het leven in de stad

• Steden waren druk en er was veel handel op markten.
• Mensen werkten in een ambacht: ze maakten iets met de hand (bijv. smid, schoenmaker).
• Mensen met hetzelfde beroep werkten samen in een ambachtsgilde.
• Gilden zorgden voor:

regels over wie het werk mocht doen

goede kwaliteit van producten

opleiding (leerling → gezel → meester)

hulp bij ziekte of overlijden

Bestuur van de stad

• In het begin hadden koningen, graven of bisschoppen de macht.
• Rijke steden kochten stadsrechten en mochten zelf regels maken.
• Ze mochten ook:

eigen rechtbank hebben

belasting innen

markten organiseren

• Bestuur was vaak in handen van rijke families.
• Vrouwen mochten meestal niet meebeslissen, maar werkten wel mee in winkels.

Handel en internationale contacten

• Er kwam steeds meer handel, binnen en buiten Europa.
• Kooplieden verkochten o.a. zijde, specerijen, wijn, hout, graan.
• Kooplieden gebruikten wisselbrieven in plaats van contant geld.
• De Hanze = samenwerking van Noord-Europese handelssteden 
• Via handel kwamen er ook producten uit het Midden-Oosten, Noord-Afrika en Azië.

Paragraaf 6.4

Wat waren de kruistochten?

• De kruistochten waren religieuze oorlogen tussen christenen en moslims.
• Paus Urbanus II riep in 1095 op tot de eerste kruistocht.
• Doel: het Heilige Land (Jeruzalem) bevrijden van moslims.
• Veel Europese ridders en boeren gingen op weg → gewapende tocht naar het Midden-Oosten.

Waarom gingen mensen mee?

• Ze wilden iets goeds doen voor God (religieus motief).
• Ze hoopten dat hun zonden werden vergeven.
• Sommigen gingen uit avontuur, of om rijk te worden.
• Arme mensen zagen een kans op een beter leven.
• Edelen wilden meer macht of land.

Wat gebeurde er tijdens de kruistochten?

• Verschillende kruistochten tussen 1096 en 1291.
• Ridders veroverden stukken land en stichtten kruisvaardersstaten.
• Onderweg werd er veel gevochten, geplunderd en geleden.
• Niet alle kruistochten waren succesvol.

Wat waren de gevolgen?

• Meer handel met het Midden-Oosten: suiker, specerijen, katoen.
• Kennis kwam terug naar Europa: over geneeskunde, wiskunde, sterrenkunde.
• Meer contact tussen islamitische en christelijke wereld.
• Het Byzantijnse Rijk werd zwakker → Constantinopel later veroverd.
• Europese blik op de wereld werd groter.