V5 Voeding en vertering

Thema 1
Voeding
BINAS tabellen: 82C, 82E-G
1 / 51
volgende
Slide 1: Tekstslide
BiologieMiddelbare schoolvwoLeerjaar 5,6

In deze les zitten 51 slides, met interactieve quizzen, tekstslides en 1 video.

time-iconLesduur is: 45 min

Onderdelen in deze les

Thema 1
Voeding
BINAS tabellen: 82C, 82E-G

Slide 1 - Tekstslide

Basisstof 1
Voedingsstoffen en voedingsmiddelen
Bouwstoffen en brandstoffen

Slide 2 - Tekstslide

Eiwitten
  • Bestaat uit aminozuren
  • Transaminering om zelf nieuwe aminozuren te maken
  • Essentiele aminozuren moeten in voedsel voorkomen
  • Bouwstoffen cytoplasma, membranen, cytoskelet
  • Reguleren transport stoffen, overbrengen signalen

Slide 3 - Tekstslide

Eiwitten
  • Dissimilatie aminozuren die niet worden gebruikt naar ureum
  • Pyrodruivenzuur voor glycolyse, eiwit als brandstof

Slide 4 - Tekstslide

Koolhydraten
  • Mono-, di-, en polysachariden
  • Brandstof (1g koolhydraat = 17kJ)
  • Opgeslagen als glycogeen in lever en spieren
  • Overtollige koolhydraten opgeslagen onder huid en rond organen als vet
  • Als bouwstof in DNA, RNA en in celmembranen

Slide 5 - Tekstslide

Koolhydraten
  • Voedingsvezels worden niet verteerd
  • Afkomstig uit celwanden 
  • Bevorderen darmwerking en stoelgang
  • Zorgen voor verzadigd gevoel

Slide 6 - Tekstslide

Vetten
  • Glycerol en drie vetzuren
  • Verzadigd en onverzadigd
  • Verzadigd bevorderd afzetting cholesterol (LDL), onverzadigd verminderen afzetting (HDL)

Slide 7 - Tekstslide

Vetten
  • Essentiele vetzuren
  • Brandstof (1g vet = 38kJ)
  • Reserve-energiebron onder huid en rond organen
  • Warmte-isolerend
  • Bouwstoffen in membranen

Slide 8 - Tekstslide

Water
  • Bouwstof, oplosmiddel, transportmiddel, regeling lichaamstemperatuur
  • Bepaalt osmotische waarde

Slide 9 - Tekstslide

Mineralen
  • Bouwstoffen
  • Calcium - botten
  • Spoorelementen in enzymen en hormonen
  • Fluor - beenderen en gebit
  • IJzer - hemoglobine

Slide 10 - Tekstslide

Vitaminen
  • Co-enzym, heel weinig nodig
  • Gebreksziekten
  • Provitaminen : hier kan je lichaam vitamine uit make: beta-caroteen -> vitamine A (opgeslagen in lever)
  • Vitamine B en C oplosbaar in water, lichaam kan dit niet opslaan
  • Teveel vitaminen kunnen je ziek maken

Slide 11 - Tekstslide

Vitaminen
  • Co-enzym, heel weinig nodig
  • Gebreksziekten
  • Provitaminen : hier kan je lichaam vitamine uit make: beta-caroteen -> vitamine A (opgeslagen in lever)
  • Vitamine B en C oplosbaar in water, lichaam kan dit niet opslaan
  • Teveel vitaminen kunnen je ziek maken

Slide 12 - Tekstslide

Slide 13 - Tekstslide

Slide 14 - Video

Basisstof 4
Voedsel conserveren

Slide 15 - Tekstslide

Voedsel conserveren
  • Lage temperatuur bewaren
  • Invriezen
  • Hoge temperatuur (pasteuriseren, steriliseren)
  • Luchtdicht verpakken
  • Gasverpakken
  • Conserveermiddelen (suiker, zout, zuur)

Slide 16 - Tekstslide

Additieven
  • Kleur-, geur-, en smaakstoffen
  • Emulgatoren
  • Antioxidanten

Slide 17 - Tekstslide

Slide 18 - Tekstslide

Zou je dit eten?
A
Ja
B
Nee

Slide 19 - Quizvraag

Slide 20 - Tekstslide

Basisstof 2 en 3
Verteringsstelsel
Mechanische en chemische vertering

Slide 21 - Tekstslide

Slide 22 - Tekstslide

Mechanische vertering

Slide 23 - Tekstslide

Chemische vertering

Slide 24 - Tekstslide

Mond
  • Mechanische vertering: kauwen voedsel (groter oppervlak)
  • Chemische vertering: speeksel met slijm en enzymen

Slide 25 - Tekstslide

Maag
  • Voedsel via slokdarm naar maag
  • Kringspier aan beide kanten
  • Maagsap met enzym, zoutzuur en slijm

Slide 26 - Tekstslide

Slide 27 - Tekstslide

12-vingerige darm
Afgifte van:
1) hormonen:  
Secretine:
  • lever → galproductie
  • alvleesklier →  afgifte NaHCO3
Cholecystokinine → 
  • galblaas → afgifte van gal 
  • alvleesklier →  afgifte enzymen

2) enzym enterokinase: activeert pro-enzym trypsinogeen tot trypsine (eiwitten)


Slide 28 - Tekstslide

12-vingerige darm
  • Afvoerbuis lever en galblaas: gal (galkleurstoffen en galzouten)
  • Afvoerbuis alvleesklier: alvleessap

Slide 29 - Tekstslide

Emulgeren door galzouten

Slide 30 - Tekstslide

Alvleessap
Alvleesklier wordt gestimuleerd door secretine en cholecystokinine uit de 12-vingerige darm.
Alvleessap
Enzymen:
- Trypsine
- Peptidase
- Amylase
- Lipase
- DNA-ase
- RNA-ase

Slide 31 - Tekstslide

alvleesklier
12-vingerige darm
maagsapklieren
lever
secretine
enterokinase
gal
pepsinogeen
lipase
amylase

Slide 32 - Sleepvraag

Dunne darm
Enzymen:
  • maltase
  • sacharase
  • lactase 
  • peptidasen 
Resorptie: 
opname water, voedingsstoffen en verteringsproducten

Slide 33 - Tekstslide

Dikke darm
  • Resorptie water, mineralen, vitaminen
  • Darmbacterien voor vertering en produceren van vitaminen

Slide 34 - Tekstslide

Basisstof 3
Chemische vertering
Enzymen van vertering

Slide 35 - Tekstslide

Koolhydraten
  • Amylase in speeksel en alvleeskliersap
  • Maltase, sacharase en lactase in dunne darmsap

Slide 36 - Tekstslide

Eiwitten 
  • Pepsinogeen geactiveerd tot pepsine door zoutzuur in maag
  • Trypsinogeen geactiveerd tot trypsine door enterokinase in twaalfvingerige darm
  • Peptidasen in dunne darmsap
  • Aminozuren verlagen pH

Slide 37 - Tekstslide

Vetten 
  • Lipase in alvleesssap
  • Vetzuren verlagen pH

Slide 38 - Tekstslide

Slide 39 - Tekstslide

Wat is het substraat waarop amylase inwerkt?
A
vetten
B
zetmeel
C
eiwitten
D
glycogeen

Slide 40 - Quizvraag

Welk orgaan maakt amylase?
A
lever
B
maag
C
alvleesklier
D
dunne darm

Slide 41 - Quizvraag

Wat wordt er door peptidasen verteerd?
A
eiwitten
B
peptase
C
aminozuren
D
polypeptiden

Slide 42 - Quizvraag

Basisstof 4
Darmplooien, darmvlokken en microvilli
Resorptie

Slide 43 - Tekstslide

Darmepitheel
  • Groot oppervlak door darmplooien, darmvlokken en microvilli
  • Resorptie door passief en actief transport

Slide 44 - Tekstslide

Transporteiwit
  • Monosachariden, aminozuren en mineralen
  • Symport glucose

Slide 45 - Tekstslide

Symport glucose: actief

Slide 46 - Tekstslide

Slide 47 - Tekstslide

Gefaciliteerde diffusie
  • Actief transport ionen zorgt voor verschil osmotische waarde
  • Osmose water door membraaneiwitten
  • Diffusie water oplosbare deeltjes (vitaminen)

Slide 48 - Tekstslide

Diffusie
  • In vet oplosbare moleculen zoals glycerol, vetzuren, monoglyceriden en in vet oplosbare vitamines

Slide 49 - Tekstslide

Transport
  • Monosachariden, aminozuren, mineralen en in water oplosbare vitaminen via haarvaten naar poortader en vervolgens lever
  • Monoglyceriden, vetzuren en glycerol via lymfesysteem 

Slide 50 - Tekstslide

Vetten
  • In darmepitheelcellen triglyceriden gevormd omgeven door fosfolipiden en eiwitten - lipoproteinen (triglyceriden)
  • Via intercellulaire ruimte naar lymfevaten

Slide 51 - Tekstslide