§1.2 Machthebbers van Europa

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 2

Machthebbers in Europa

Paragraaf 1.2 

Lesdoelen

• 17e eeuw:
• Jullie kunnen uitleggen hoe Nederland werd bestuurd
• Jullie kunnen uitleggen hoe sommige vorsten alle macht kregen. 
• Jullie weten met welke landen Nederland in oorlog was
• 
  

Wat valt op als je naar West-Europa kijkt?

Grootste religies in Europese gebieden
- Europa 2018

Absolute vorsten rond de 17e eeuw.

Grootste religies in Europese gebieden
- Europa 2018

Bestuur van de Republiek blz.11

Rijke burgers besturen de Republiek = bijzonder,
rest van Europa is dat anders

Ze bouwen stadspaleizen en grote buitenhuizen.

FRANKRIJK

Hendrik IV (1589 -1610)

Maakt eind aan godsdienstoorlogen

1589 Edict van Nantes:

Hugenoten (Franse protestanten) mogen eigen geloof hebben en uitoefenen

Koning Lodewijk XIII
(1610-1643)

Trekt meer macht naar zich toe

Maar ...

Hoge adel werkt niet mee

Dus ...

Koning stelt koninklijke ambtenaren aan

    > einde macht hoge adel op platteland

Hendrik IV (1589 -1610)

Maakt eind aan godsdienstoorlogen

1589 Edict van Nantes

Hugenoten (Franse protestanten) mogen eigen geloof hebben en uitoefenen

Koning Lodewijk XIV (1643-1715)

Lodewijk XIV is een absoluut vorst (bestuurt het land als een alleenheerser)

-> 'Zonnekoning'

-> Droit Divin (Goddelijk Recht)
 "God heeft bepaald dat ik de koning mag zijn van Frankrijk, dus ik hoef me allen maar aan God te verantwoorden".

• "Er is weinig dat een man kan weerstaan die zichzelf kan overwinnen."

• "Het is legaal omdat ik dat wens."

• "De staat? Dat ben ik!"

• "Het is Gods' wil dat alle onderdanen de koning onvoorwaardelijk gehoorzamen."

• "Iedere keer als ik een vacature voorzie, maak ik honderd ongelukkige en één ondankbare."

Lodewijk XIV

Absolutisme van Lodewijk XIV

'De staat, dat ben ik'

> Adel 'verplicht' aan het hof Versailles

> Oorlogen voor macht, rijkdom en gebied

Het paleis van Versailles

Op de volgende pagina kun je het paleis bekijken

www.google.com

Lodewijk XIV

Alle onderdanen moeten hetzelfde geloof hebben als de koning.

= Rooms-Katholiek

1. Iedereen denkt dan hetzelfde (geen tegenspraak)

2. Volk makkelijk te controleren

Lodewijk XIV

Gevolg

1685 Opheffing Edict van Nantes

> Hugenoten vluchten naar protestante landen / Republiek

Wat is absolutisme?

Welke zin past het beste bij het begrip 'absolutisme'?

1. Lodewijk XIV hoefde aan niemand verantwoording af te leggen over zijn beslissingen.
2. Lodewijk XIV legde verantwoording over zijn beslissingen af aan zijn volk.

Waarom is Lodewijk XIV
een absoluut vorst?

Aan de slag

Maken opdrachten §1.2 ( 1 t/m 5)

Absolute vorsten rond de 17e eeuw.

Grootste religies in Europese gebieden
- Europa 2018

Roemrijke revolutie in Engeland

Erg veel onrust en geweld tussen katholieken en protestanten. Koning Jacobus II (Rooms-Katholiek) niet populair bij het volk (vooral protestant)

Jacobus' dochter, Maria, was getrouwd met Nederlandse stadhouder Willem III van Oranje (protestants).

Glorious Revolution

Hoge adel vraag Willem III in te grijpen. Willem III grijpt de macht en hij wordt samen met Maria koning en koningin van Engeland.

Hij voert de Bill of Rights in (tegemoetkoming aan de adel); 

- De macht van de koning wordt beperkt --> toestemming van het parlement

- Onafhankelijke rechters; eerlijkere rechtspraak

Absoluut vorsten rond de 17e eeuw.

Grootste religies in Europese gebieden
- Europa 2018

Soevereiniteit (hoogste macht) bij afzonderlijke gewesten

Gewesten werken samen in Staten-Generaal

Regenten besturen

Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden

Staten-
Generaal

gaat over het leger en vloot
(militair)

gaat over het bestuur (politiek)

Machthebbers in Europa

Stadhouder

- Hoogste vertegenwoordiger van een gewest

- Leider leger en vloot
- invloed op benoemen regenten

1e Stadhouderloos tijdperk:1650-1672

Raadspensionaris

- Hoogste bestuurder van een gewest
- Onderhandelt met buitenlandse bestuurders

raadspensionaris Johan de Witt (1625-1672)

Machthebbers in Europa

• 3 zeeoorlogen met Engeland --> Wilden de Nederlandse macht inperken
  
  
• 3e zeeoorlog --> Lodewijk XIV van Frankrijk gaat samenwerken met Engeland (1672 rampjaar)
  
  --> Willem III verdreef Fransen en werd daarom weer stadhouder

opperbevelhebber van de vloot
Michiel de Ruyter (1607-1676)

In de Republiek:

1. Hadden de gewesten weinig te vertellen en was de Staten-Generaal erg machtig.
2. Nam de stadhouder alle belangrijke beslissingen en gaf de Staten-Generaal hem advies.
3. Waren de gewesten erg zelfstandig, maar namen ze sommige beslissingen samen in de Staten-Generaal.
4. Werden alle belangrijke beslissingen in de Statenvergaderingen van de gewesten genomen.

Lees de bron.
De mening van
Huygens is dat:

1. Frederik Hendrik een geode opvolger van Maruits is, want hij noemt Frederik Hendrik onoverwinnelijke schipper zonder weerga.
2. Frederik Hendrik een goede opvolger van Maurits is, want hij vindt Frederik Hendrik een sterke en besluitvaardige leider.
3. Frederik Hendrik een slechte opvolger van Maurits is, want hij zegt dat de schepen en wapens niets staan te doen.
4. Frederik Hendrik een slechte opvolger van Maurits is, want hij zegt dat Frederik Hendrik staat te dutten en voorkomt dat er wordt aangepakt.

Waar past onderstaand begrip het beste bij?
RAADSPENSIONARIS

1. Frankrijk
2. Engeland
3. Republiek
4. Duitse steden

Waar past onderstaand begrip het beste bij?
STADHOUDER

1. Frankrijk
2. Engeland
3. Republiek
4. Duitse steden

Waar past onderstaand begrip het beste bij?
GLORIOUS REVOLUTION

1. Frankrijk
2. Engeland
3. Republiek
4. Duitse steden

Waar past onderstaand begrip het beste bij?
GODDELIJK RECHT

1. Frankrijk
2. Engeland
3. Republiek
4. Duitse steden

Aan de slag

Maken opdrachten §1.2 ( afmaken)