8.1 Bloed

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 4

Waaruit bestaat bloed?

• Bloedplasma
  
• Bloeddeeltjes

Bloeddeeltjes zijn:

• Rode bloedcellen
• Witte bloedcellen
• Bloedplaatjes

Rode bloedcellen

• Vervoeren zuurstof door je lichaam
• Zuurstof hecht vast aan hemoglobine
• Hemoglobine is een rode kleurstof in de rode bloedcellen

Witte bloedcellen

• Bestrijden ziekteverwekkers
• Witte bloedcellen type 1: Eten de ziekteverwekkers op
• Witte bloedcellen type 2: Maken afweerstoffen (antistoffen)

Type 1

Type 2

Bloedplaatjes

• Zorgen dat wondjes dichtgaan
• Dit heet bloedstolling

Bloedstolling

Rode beenmerg

• Bloedcellen zijn na een paar maanden versleten
• Je lichaam maakt dus constant nieuwe bloedcellen aan
• Dit gebeurt in het rode beenmerg

Hoe vervoert het bloed stoffen?

• Je bloed neemt stoffen op, vervoert die stoffen, en geeft ze ergens anders weer af.

• Opname en afgifte van stoffen gebeurd in heel dunne bloedvaatjes: de haarvaten.

Vervoer via bloedplasma

• Het bloedplasma vervoert bijna alle stoffen in je lichaam.
• De stoffen zitten zijn opgelost in het bloedplasma, net als suiker in thee.

• Voorbeelden: Glucosedeeltjes, vitaminen, mineralen, hormonen, antistoffen en afvalstoffen (zoals koolstofdioxide)

Vervoer via rode bloedcellen

• Rode bloedcellen vervoeren zuurstof.
• Dit gebeurt met behulp van hemoglobine
• Zuurstof bindt zich vast aan de hemoglobine

Bloedarmoede

• Rode bloedcellen bevatten te weinig hemoglobine.
  
• Je wordt snel moe, want er kan minder zuurstof vervoert worden.
• Organen krijgen dus minder zuurstof.

• Bloedarmoede kan ontstaan door een tekort aan ijzer.

Wat verandert er bij inspanning?

• Tijdens het sporten werken allerlei organen sneller.
• Hiervoor is meer energie nodig.
• Om meer energie te krijgen is er meer verbranding nodig.

Verbranding

Meer glucose

• Tijdens het sporten gaat het glucosegehalte in het bloed omlaag.
  
  
• Aanvullen vanuit de 'reserves' genaamd glycogeen.

• Adrenaline & Glucagon zetten het glycogeen om in glucose.

Hoe noemen we de gelige vloeistof in het bloed?

Wat is de taak van rode bloedcellen?

Op welke 2 manieren kunnen witte bloedcellen ziekteverwekkers bestrijden?

Welk woord hoort bij "bloedplaatjes"?

1. Zuurstof
2. Bloedstolling
3. Antistoffen
4. Hemoglobine

Lesdoelen

• Kunnen uitleggen hoe het bloed stoffen vervoert.
• Kunnen benoemen wat bloedarmoede is.

Hoe noemen we de stof in de rode bloedcellen waar zuurstof aan vast hecht?

Wat is er aan de hand bij bloedarmoede?

1. Te weinig bloed
2. Veel bloed verloren (wond)
3. Te weinig bloedplasma
4. Te weinig hemoglobine

Glucose, vitaminen, hormonen, koolstofdioxide en andere stoffen, worden vervoert door.....

Lesdoelen

• Kunnen uitleggen wat verbranding is.
• Kunnen benoemen welke stoffen nodig zijn voor verbranding en welke stoffen ontstaan.
• De formule van verbranding op kunnen schrijven.

Meer zuurstof

• Ook zuurstof heb je meer nodig tijdens het sporten.

• Zuurstof vul je aan door tijdens het sporten sneller te ademen.

• Ook je hart gaat sneller kloppen, waardoor je bloed sneller gaat stromen.

• Als het bloed sneller stroomt, krijgen de spieren sneller meer zuurstof.

Meer afvalstoffen afvoeren

• Meer verbranding betekent ook meer afvalstoffen, zoals koolstofdioxide
• Doordat je hart sneller klopt, vervoert het bloed meer koolstofdioxide van de spieren terug naar de longen.

• De koolstofdioxide ademen we uit

Lesdoelen

• Kunnen uitleggen wat verbranding is.
• Kunnen benoemen welke stoffen nodig zijn voor verbranding en welke stoffen ontstaan.
• De formule van verbranding op kunnen schrijven.

Zelf aan de slag (8.1)

Je mag zelf kiezen waarmee je aan de slag gaat. Als je klaar bent ga je door met een ander onderdeel. Niks doen is geen optie.

• Opdracht 1 t/m 21 (WB blz. 63 t/m 68)
• Zelf samenvatten (schrift) (TB blz. 40 t/m 44)
• Samenvatting werkboek opdr. 1 t/m 5 (WB blz. 84) 
• Test Jezelf opdr. 1 t/m 5 (WB blz. 87 + 88) 
• Digitaal Werkboek in Cumlaude

Rode bloedcellen

Bloedplasma

Bloedplaatjes

Witte bloedcellen

Zorgen voor bloedstolling

Bestrijden ziekteverwekkers

Vervoeren zuurstof met behulp van Hemoglobine

Vervoert stoffen zoals vitaminen, hormonen, Co2 etc.

Laat zien waar in je boek de formule van verbranding staat.

Welke 2 hormonen spelen een rol bij glycogeen omzetten naar glucose?