Bloedsomloop

• Biology
• Secondary Education

Vandaag

1. Herhaling met wat vragen
2. Uitleg over bloed 
3. Uitleg bloedvaten
4. Grote- en kleine bloedsomloop

Volgende keer:

Lymfestelsel

Marja stel dat : Koudbloedige dieren de temperatuur van de omgeving overnemen
Eveline stelt dat: Koudbloedige dieren hun eigen temperatuur in stand houden

1. Marja heeft gelijk
2. Eveline heeft gelijk
3. Beide hebben gelijk
4. Geen van alle heeft gelijk

Antwoord A

Koudbloedige dieren nemen de temperatuur over van hun omgeving. 

Warmbloedige dieren houden hun eigen temperatuur in stand d.m.v. verbranding. 

Welke stof heeft het lichaam nodig voor de verbranding?

1. Koolstofdioxide
2. Zuurstof
3. Stikstof
4. Ammoniak

Antwoord B

Voor verbranding is altijd zuurstof nodig. Ook in het lichaam. 

Dit is tevens de stof die wij inademen én opnemen.

In de longen vind gaswisseling plaats. Hier wordt zuurstof opgenomen en koolstofdioxide teruggegeven. Hoe heet het kleinste orgaan in de longen waar zuurstof wordt opgenomen door de aders?

1. Luchtpijp
2. Neusholte
3. Longblaasjes
4. Bronchiën

Antwoord C

De longen bestaan uit miljoenen kleine longblaasjes. 
Dit zijn een soort kleine ballonnetjes waar gaswisseling plaats kan vinden. 

Gaswisseling houdt in dat zuurstof wordt opgenomen (bij de inademing) en koolstofdioxide wordt uitgestoten bij de uitademing.

Hebben insecten

1. Longen
2. Tracheën/stigma's
3. Kieuwen

Antwoord B

Insecten halen adem door een stelsel van kleine buisjes die door het lichaam lopen. 
Dit noemen wij tracheën. 

De gaten in het lichaam waar de lucht instroomt noemen wij stigma's.

Koudbloedige dieren hebben minder longblaasjes omdat zij minder zuurstof nodig hebben. Hoe komt dat?

1. Koudbloedige dieren hebben geen verbranding nodig om hun temperatuur op peil te houden.
2. Koudbloedige dieren halen áltijd adem door hun huid.
3. Koudbloedige dieren gebruiken geen zuurstof voor hun vebranding.
4. Koudbloedige dieren houden niet van zuurstof.

Antwoord A

Voor verbranding is altijd zuurstof nodig. 
Koudbloedige dieren nemen de temperatuur over van hun omgeving. 

Daardoor gebruiken zij minder vebranding , omdat zij hun temperatuur niet op peil te hoeven houden. 

Omdat zij minder verbranding gebruiken, hebben zij ook minder zuurstof nodig.

Bloed 

Bloed is voor mensen van levensbelang.
Een mens heeft 5 - 6 liter bloed.

• Transporteert warmte door ons lichaam
• Transporteert allerlei belangrijke stoffen door ons lichaam
• Beschermt ons lichaam

Definities

Transport/transporteren

vervoeren.

Stoffen

Materiaal, bijvoorbeeld:

Zuurstof, hormonen, eiwitten etc.

Bloedplasma

Bloed is een vloeistof 

Dat komt omdat het vooral bestaat uit bloedplasma.

Bijna 55% van het bloed bestaat uit bloedplasma.

Bloedplasma en -cellen

Bloedplasma

Bloedplasma bestaat vooral uit water maar er zijn ook verschillende stoffen in opgelost.

• Voedingsstoffen
• Afvalstoffen
• Enzymen
• Antistoffen

Definities

Voedingsstoffen:

De stoffen die wij verkrijgen door te eten
Brandstoffen, reservestoffen, beschermstoffen en bouwstoffen

Afvalstoffen:

Alle stoffen die het lichaam níet kan gebruiken, vaak overgebleven stoffen uit een bepaald proces in het lichaam.

Enzymen:

Eiwitten die een chemische reactie in het lichaam veroorzaken of versnellen

Antistoffen:

Stoffen die het lichaam beschermen tegen ziekteverwekkers (bijvoorbeeld virussen)

Het bloed bestaat uit hoeveel procent bloedplasma?

1. 30
2. 35
3. 45
4. 55

Het bloedplasma vervoert:

1. Alle bloedcellen en alle belangrijke stoffen
2. Alle belangrijke stoffen
3. Alle bloedcellen
4. alleen zuurstof

Bloedcellen

de overige 45% van het bloed bestaat uit vaste stoffen
de bloedcellen en bloedplaatjes

De bloedcellen bestaan uit twee hoofdgroepen:

Rode bloedcellen
Witte bloedcellen

Deze twee groepen worden gemaakt in jouw botten.

Rode bloedcellen

Witte bloedcellen

Beenmerg

In de lange botten van jouw lichaam wordt beenmerg gemaakt. 

Dit beenmerg bevat stamcellen

Stamcellen zijn cellen die nog geen functie hebben

Denk aan iemand die nog geen baan heeft. 

Het lichaam kan waar nodig de functies verdelen en maakt daar bijvoorbeeld de verschillende bloedcellen van.

Definities

Beenmerg

Sponsachtige substantie in het midden van de botten

Stamcellen

Stamcellen zijn cellen die nog geen functie hebben gekregen.

Stamcellen worden gemaakt in het beenmerg. Stamcellen zijn

1. Cellen voor het maken van een boomstam
2. Cellen die zuurstof vervoeren
3. cellen die het lichaam beschermen
4. Cellen die nog geen functie hebben, waar o.a. bloedcellen van worden gemaakt.

Rode bloedcellen

Rode bloedcellen hebben een ronde vorm met een deukje in het midden. 

Rode bloedellen hebben géén celkern

Rode bloedcellen

Rode bloedcellen hebben als functie het transport van zuurstof.

Dit doen zij door middel van een eiwit die hemoglobine heet. 

In de volksmond heet dit ook wel ijzer. Hierdoor zijn zij rood. 

Rode bloedcellen leven ongeveer 4 maanden, het ijzer wordt daarna weer opnieuw gebruikt voor andere cellen.

Witte bloedcellen

Witte bloedcellen zijn de soldaten van je lichaam. 

Hun functie is het onschadelijk maken van ziekteverwekkers.

Dit doen zij overal in het lichaam.

Er zijn verschillende types.

Witte bloedcellen

Hebben geen vaste vorm maar hebben wel een celkern.

Ze hebben geen celkern omdat zij daardoor door het hele lichaam (zelfs buiten de bloedsomloop om) ziekteverwerkkers kunnen opsporen en onschadelijk maken.

Witte bloedcellen

A

De witte bloedcel beweegt tussen de cellen van een bloedvat door.

B

Omcirkeld een ziekteverwekker met zijn eigen cel.

c

"eet" de ziekteverwekker op, en breekt de cel langzaam af. Sterft hierdoor zelf.

Definities

Ziektevewekker

Een bacterie, schimmel of virus die het lichaam binnendringt en ziek maakt.

Onschadelijk maken

Het niet gevaarlijk meer maken, het kan geen schade meer aanrichten

Rode bloedcellen

1. Beschermen het lichaam
2. Vervoeren vooral zuurstof
3. Vervoeren vooral eiwitten
4. Vervoeren vooral hormonen

Witte bloedcellen

1. Beschermen het lichaam
2. vervoeren vooral zuurstof
3. Vervoeren vooral eiwitten
4. Vervoeren vooral hormonen

Bloedplaatjes

Bloedplaatjes zijn cellen die helpen bij de stolling van het bloed. 

Dit is belangrijk omdat anders de kleinste wondjes levensgevaarlijk worden (te veel bloedverlies)

Bloedplaatjes

Zijn celdelen van dode cellen. 

Hebben geen celkern.

Zijn de kleinste cellen in het bloed.

Stolling

De stappen:

1. Schade aan een bloedvat (wond)
2. Spieren in het bloedvat trekken samen (minder bloeding)
3. Bloedplaatjes worden kleverig en blijven aan de randen plakken
4. Fibrinogeen in het bloedplasma wordt omgezet in fribrine wat een soort "net" vormt voor de bloedplaatjes.
5. Dit droogt uit (stolt) en vormt het "korstje"

Bloedplaatjes

1. Beschermen het lichaam
2. Vervoeren vooral zuurstof
3. Zorgen voor stolling
4. Vervoeren vooral hormonen

Herhaling

Bloed bevat bloedplasma (55%) en bloedcellen (45%)

Bloedplasma vervoert alle belangrijke stoffen door het lichaam.
Bloedcellen worden gevormd in het beenmerg.

3 hoofdgroepen: Rode en witte bloedcellen en bloedplaatjes.

Rode bloedcellen vervoeren zuurstof

Witte bloedcellen beschermen het lichaam

Bloedplaatjes zorgen voor stolling.

Bloedvaten en het Hart

Alles in het lichaam heeft bloed nodig om te overleven. 

in het bloed zitten namelijk alle belangrijke stoffen, onder andere zuurstof

Het bloed moet dus overal heen getransporteerd worden.

Dit noemen we de bloedsomloop.

Welke stof heeft het lichaam o.a. nodig om te overleven:

1. Zuurstof
2. Stofmijt
3. Kledingstof
4. Stikstof

Bloedvaten

Bloedvaten zijn de snelwegen van het lichaam.

Het zijn holle buizen die door je lichaam lopen waar bloed door getransporteert wordt.

Je hebt drie soorten bloedvaten

Aders, slagaders en haarvaten

Slagaders

Vervoeren bloed van het hart naar de weefsels.

Dikke wanden en flexibel omdat er veel druk op staat

Bij elke klopping van je hart zetten deze aders op en ontspannen weer. 

Dat is de "hartslag" die je voelt aan je pols of in je nek.

Links is de slagader

Aders

Aders vervoeren bloed van de weefsels terug naar je hart.

De wand is dunner(staat minder druk op)

Liggen wat meer aan de oppervlakte

Aders hebben kleppen om te zorgen dat het bloed niet terugstroomt.

Rechts is de ader

Haarvaten

Bloedvaten vertakken zich om overal bij te kunnen komen en worden bij elke vertakking kleiner. 

De allerkleinste vertakkingen noemen wij "haarvaten".

Deze haarvaten zijn enorm dun (één cellaag) en hier is de overgang van een slagader naar een ader.

Midden zijn de haarvaten

Definities

Weefsels
Alles wat in je lichaam zit dat bloed nodig heeft (organen, huid, spieren etc)

Slagaders
dikkere bloedvaten die bloed vervoeren van het hart weg

Aders
Dunnere bloedvaten die het bloed vervoeren naar het hart toe

Haarvaten

Dunste bloedvaten en de overgang van slagders naar aders in de weefsels

Slagaders vervoeren bloed

1. van het hart naar de weefsels
2. Van de weefsels naar het hart

Aders vervoeren bloed

1. Van het hart naar de weefsels
2. Van de weefsels naar het hart

Grote Bloedsomloop

Mensen hebben een dubbele bloedsomloop. Groot en Klein. 

De grote bloedsomloop gaat van het hart naar de weefsels via de slagaders, en van de weefsels naar het hart via de aders.

Grote bloedsomloop

In de grote bloedsomloop vervoeren 

Slagaders zuurstofrijk bloed

en 

aders zuurstofarm bloed

Zuurstofrijk- en arm

Slagaders
gaan van het hart náár de weefsels. Bloed is zuurstofrijk.

Haarvaten

De haarvaten zijn zo dun dat zuurstof door de wand afegelevert kan worden, net als een pakketje. Het bloed wordt hierdoor zuurstof arm, de zuurstof zit nu in de weefsels.

Aders

Via de haarvaten komt het zuurstofarme bloed weer in de aders en wordt het terug vervoert naar het hart.

Definities

Zuurstofrijk bloed

Vaak als rood afgebeeld, is bloed dat véél zuurstof bevat in de rode bloedcellen

Zuurstofarm bloed

Vaak als blauw afgebeeld, is bloed dat weinig/geen zuurstof bevat in de rode bloedcellen.

Aders in de grote bloedsomloop vervoeren

1. Zuurstofarm bloed
2. Zuurstofrijk bloed

Slagaders in de grote bloedsomloop vervoeren

1. Zuurstofrijk bloed
2. Zuurstofarm bloed

Kleine bloedsomloop

Via de aders komt er weer zuurstofarm bloed in het hart terecht. 

Wat nu? Er moet weer zuurstof in het bloed komen om de weefsels te blijven voorzien. 

Kleine bloedsomloop

In de kleine bloedomloop stroomt er het zuurstofarme bloed van het hart naar de longen

Waar het in de longblaasjes en de bijbehorende haarvaten zuurstof opneemt 

en stroomt het van de longen naar het hart terug met zuurstofrijk bloed

Verwarring

In de kleine bloedsomloop stroomt er zuurstofarm bloed van het hart weg. 

Dit noemen wij wel slagaders. 

Ook stroomt er zuurstofrijk bloed naar het hart toe van de longen

Dit noemen wij wel aders.

Dus...

In de grote bloedsomloop stroomt er zuurstofrijk bloed van het hart weg naar de weefels in slagaders

Stroomt er zuurstofarm bloed naar het hart toe van de weefsels in aders

Maar

in de kleine bloedsomloop stroomt er zuurstofarm bloed van het hart weg naar de longen in slagaders

Stroomt er zuurstofrijk bloed van de longen naar het hart toe in aders.

In slagaders stroomt het bloed altijd

1. Van het hart weg
2. Naar het hart toe
3. met zuurstofrijk
4. Met zuurstofarm

In aders stroomt het bloed altijd

1. Van het hart weg
2. Naar het hart toe
3. Met zuurstofrijk
4. Met zuurstofarm

Lyfmestelsel

Naast het bloedvatenstelsel hebben we nog een ander transportstelsel

Namelijk het lymfestelsel

Haarvaten

haarvaten zijn maar één cellaag dik. 

Daarom kunnen vloeistoffen dóór deze wand heen geperst worden en bepaalde stoffen afleveren

weefselvloeistof

De vloeistof tussen de cellen in de weefsels noemen wij weefselvloeitstof.

Door deze vloeistof worden stoffen naar de weefselcellen getransporteerd, en afval stoffen worden teruggeven aan het bloedvat

Lymfe

Ook word er een deel van die vloeistof het lymfestelsel ingepompt. 

Zodra de vloeitstof zich in het lymfestelsel bevind heet het lymfe.

Deze vloeistof vervoerd afvalstoffen en ziekteverwekkers naar de lymfeknopen

Aderen en lymfevaten

In zowel aderen als lymfevaten is de persdruk (bloeddruk) heel laag. 

Hierdoor ontstaat er een kans dat de vloeistof weer terugstroomd. Dit is natuurlijk niet handig, dus hebben zowel aderen als lymfevaten kleppen om de terugstroom te voorkomen.

Leertip

Maak flashcards

Vouw een papier een paar keer dubbel en knip/scheur rechthoekige kaarten uit

Schrijf op de voorkant een moeilijk begrip

Op de achterkant de definitie/uitleg

Ga ervoor zitten en kijk alleen naar de term, bedenk de definitie 

Als je hem goed hebt gaat het op de één stapel, bij fout op de andere. 

Pak daarna alleen de "foute" stapel en ga door totdat er geen meer op de foute stapel liggen

Lymfeknopen

Lymfeknopen zijn het verzameldpunt voor alle lymfevaten.

Hier word:

• Vloeistof met afvalstoffen afgevoerd
• ziekteverwekkers onschadelijk gemaakt