8.3 Democratisering (en nationalisme) in Duitsland

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Democratisering in Duitsland

Eenheid door 'Blut und Eisen'

• Otto van Bismarck wordt vanaf 1862 kanselier van Pruisen. Hij wil de invloed van Oostenrijk op de Duitse Bond verkleinen en de macht van Pruisen vergroten

Oorlog na oorlog

1864-1871

• Na het Congres van Wenen waren er 39 Duitse staten, die zich hadden verenigd in de Duitse Bond
• 1864: Oorlog met Denemarken
• 1866: Oorlog met Oostenrijk (Na de Pruisische overwinning komt de Noord-Duitse Bond tot stand). 
• 1870- 1871: Oorlog met Frankrijk (Na de 'Duitse' overwinning wordt de Duitse eenwording uitgeroepen)

De Pruisische koning Wilhelm 1 en Otto van Bismarck kijken naar het slagveld tijdens de Oostenrijks-Pruisische Oorlog (1866)

De Noord-Duitse Bond (na de oorlog met Oostenrijk tot stand gekomen)

De Duitse Bond

De Noord-Duitse bond

Het Duitse Keizerrijk

De Frans-Duitse Oorlog (1)

1870-1871

• Directe oorzaak was een conflict om de troonsopvolging in Spanje: een Pruisische prins zou daar koning kunnen worden
• Frankrijk zou dan ingesloten zijn tussen twee grote 'Pruisische' landen.
• Bismarck stuurt bewust aan op een oorlog (bewerkt bericht van Wilhelm I)
• Frankrijk reageert hierop door de Noord-Duitse Bond de oorlog te verklaren

De Frans-Duitse Oorlog (2)

1870-1871

• Tijdens de slag bij Sedan (september 1870) werd het Franse leger verslagen en keizer Napoleon III gevangen genomen. Duitse leger omsingeld Parijs.
• In mei 1871 werd uiteindelijk de Vrede van Frankfurt getekend. 
• Frankrijk verloor Elzas-Lotharingen en moest een schadevergoeding betalen.

De Duitse eenwording

1871

• De oorlog én overwinning op de Fransen had sterke nationalistische gevoelens bij de Duitsers opgeroepen.
• In de spiegelzaal in Versailles wordt Wilhelm I gekroond tot eerste Duitse keizer.
• Het Keizerrijk was een conservatieve monarchie en sterk militaristisch

De proclamatie van Wilhelm I tot Duits keizer op 18 januari 1871: in de Spiegelzaal van het paleis van Versailles werd het Duitse Keizerrijk uitgeroepen.

Door de plechtigheid in het buitenland te houden werd niet één van de Duitse staten bevoordeeld en werd Wilhelm I keizer van alle Duitsers. Daarnaast was het een vernedering voor de Fransen, die even daarvoor de Frans-Duitse Oorlog (1870-1871) hadden verloren.

Kaiser und Reichskanzler

Wilhelm I en Otto von Bismarck als hoeders van de Duitse natie en nationalisme: Wij Duitsers vrezen God en verder niets in de wereld.

• De keizer en de Rijkskanselier hebben de meeste macht
  
• De keizer benoemt de Rijkskanselier
  
• De Rijkskanselier benoemde op zijn beurt de ministers en kon de Rijksdag ontbinden.
  
• De Rijksdag had alleen het budgetrecht en mocht de Rijkskanselier en zijn ministers niet ter verantwoording roepen of hen tot aftreden dwingen.
  
• De Rijksdag mocht zich niet bemoeien met het leger, de bureaucratie en buitenlandse politiek.

Wel kiesrecht, geen democratie

• Bismarck voerde het Algemeen mannenkiesrecht in.
  
• De macht over de politiek, het leger en de bureaucratie bleef echter in handen van de Pruisische adel
• Pas na Wereldoorlog I werd Duitsland een democratie.