Thema Zintuigen

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 4

Thema Zintuigen

Leerdoelen

• Je kunt de werking van zintuigen beschrijven.

Zintuig = orgaan dat reageert op prikkels uit je omgeving

Drempelwaarde

Een prikkel moet sterk genoeg zijn om door een zintuigcel opgemerkt te worden 

• denk aan de iPad die hard genoeg moet staan om het geluid te horen.
  

Adequate prikkel

= type prikkel waar een zintuigcel gevoelig voor is

• bv licht voor de zintuigcellen in je oog

Niet-adequate prikkels

Zintuigcellen kunnen ook andere, niet-adequate prikkels opvangen

• Beuk tegen je oog: druk prikkels worden omgezet naar impulsen in ogen
• Je ziet sterretjes terwijl de prikkel 'druk' is

Gewenning

Na een langere tijd neem je een bepaalde prikkel minder sterk waar.

• Bv de geur van een vies klaslokaal: als je binnenkomt ruik je het maar na een lesuur niet meer, je bent eraan ‘gewend’.
  

Motivatie

Als je je best doet om een prikkel op te vangen dan wordt de drempelwaarde lager. 

• denk aan het zoeken naar iets in het donker, je ogen zijn extra gevoelig voor licht

Opdrachten maken

Maak BS 10.1: opdrachten 1, 2, 4, 5, 6

Wat hebben we geleerd?

• Wat zijn adequate prikkels?
• Wat zijn niet-adequate prikkels?
• Wat is drempelwaarde?
• Wat gebeurt er met de drempelwaarde bij gewenning?
• Wat gebeurt er met de drempelwaarde bij motivatie?

Drempelwaarde & adequate prikkel

Drempelwaarde = Minimale prikkelsterkte die een impuls veroorzaakt

Hoe zal motivatie en gewenning invloed hebben op de drempelwaarde?

Zintuigen

Basisstof 1, Het zintuigenstelsel

Hoe werkt een zintuig?

Buiten het zenuwstelsel

Binnen het zenuwstelsel

Zintuigcellen

10.2 Tien zintuigen van de mens

- Je kunt aangeven waar het gezichtszintuig, het gehoorzintuig en het evenwichtszintuig liggen en wat hun adequate prikkels zijn.

- Je kunt aangeven waar de zintuigcellen in je huid, de reukzintuigcellen en de smaakzintuigcellen liggen, hoe ze werken en wat hun adequate prikkels zijn.

Oog

Oor

Warm/kou zintuigen

De huid

Neus

Mond

10.3 De ogen

10.3.1 Je kunt de inwendige en uitwendige delen van een oog noemen met hun functies en kenmerken.

Zintuigen in je oog

Zintuigen in je oog

Weet je nog?

Het oog:

Adequate prikkel => licht.

orgaan   =>       het oog

Binnenkant oog

Onderdelen oog

Bouw van het oog

Evalueren

- Adequate prikkel

- Volgorde oog

BS 4: De iris en de ooglens

6.4 De iris en de ooglens

Aan het einde van de les

Kan je de pupilreflex uitleggenen kan je beschrijven hoe oog zich kan aanpassen en scherp kan zien.

gebruik de oogspiegel

Pupilreflex

pupilreflex

vaatvlies netvlies

accommoderen

veraf

dichtbij

kringspier samengetrokken

Onderdeel oog	Situatie
Kringspieren	Ontspannen
Lensbandjes	Strak
Lensen	Plat
Ogen zijn	Rusttoetstand

Veraf zien:

Accomoderen

Scherpstellen: Accomoderen

Ver: plat                          Dichtbij: bol

Onderdeel oog	Situatie
Kringspieren	Samengetrokken
Lensbandjes	Minder strak
Lensen	Boller
Ogen zijn	Geaccomodeerd, kring spieren gespannen

Bij het zien van dichtbij:

Bijziend

Bijziend:

Dichtbij goed

veraf slecht

Negatieve lenzen in de bril.

Oogbol te lang of lichtstralen worden te sterk gebroken

Bijziend, mensen dragen brillen met negatieve lenzen. 

Dit zijn vaak de mensen die altijd (met uitzondering van douchen en slapen e.d.) een bril dragen.

Werken:

Basisstof 1 t/m 4

Maken porfolio opdrachten 

Bijziend en verziend

bijziend of verziend

CHECK

wenkbrauw

wimpers

ooglid

traanklier

traanbuis

maakt traanvocht

beschermt tegen vuil en vliegjes

verspreid traanvocht over het oog 

vangt zweet op van je voorhoofd 

afvoerbuis van tranen

Sleep de onderdelen van het oog naar de juiste plek.

Hoornvlies

Netvlies

Ooglens

Iris

pupil

Glasachtig lichaam

Pupilreflex

overdag

's nachts

Lengtespieren gespannen

Kringspieren gespannen

welk onderdeel is verantwoordelijk voor het regelen van de hoeveelheid licht die door je oog valt?

1. lens
2. pupil

Iris

Pupil

In de afbeelding zie je een doorsnede van een
deel van een oog. Iemand met albinisme heeft
rode ogen. Dit is het gevolg van het ontbreken van
pigment in het deel dat is aangegeven met de letter Q.
Je ziet dan de rode kleur van het bloed in dit deel.
Hoe heet Q?

1. Hoornvlies
2. Iris
3. Pupil
4. Netvlies

Met de pupilreflex wordt geregeld hoeveel licht er binnen in je oog op je netvlies valt. Je pupillen kunnen zichzelf vergroten en verkleinen.

veel licht

weinig licht

Nu kan er meer licht binnen komen

Nu kan er minder licht binnen komen

lengtespieren in iris trekken samen

kringspieren in iris trekken samen

lengtespieren in iris ontspannen

Kringspieren in iris ontspannen

Iris

Harde oogvlies

Blinde vlek

Oogzenuw

Welke delen van het oog kunnen het oog draaien?

1. De oogleden
2. De oogzenuw
3. De oogspieren
4. De pupillen

In de tekening hierna zie je een doorsnede van een oog.
De onderdelen van het oog zijn genummerd.
Hoe heet nummer 6?

1. Glasachtig lichaam
2. Iris
3. Pupil
4. Lens

Welk vlies in je oog voert voedingsstoffen naar je oog?

1. Het hoornvlies.
2. Het netvlies.
3. Het vaatvlies.

De oren

Je kan de delen van het oor noemen en hun functies herkennen.

Geluid = trilling van de lucht

trilt de lucht langgzaam = laag geluid. (= lage frequentie)

Trilt de lucht snel= hoog geluid (=hoge frequentie)

Decibel = sterkte van het geluid

Trilling gaat via trommelvlies via:

-Hamer, aambeeld, stijgbeugel naar het Slakkenhuis.  

Hier zit vloeistof in wat gaan trillen, en hierdoor gaan de zintuigcellen trillen en worden de impulsen doorgegeven aan de hersenen.

Evenwichtsorgaan. 

Informatie over de stand van je hoofd. Gevuld met vloeistof. 

Buis van Eustachius

Bij  slikken/gapen gaat deze buis open. Zo blijft de luchtdruk tegen het trommelvlies gelijk.

Aan de slag:

-opdrachten maken

- Portfolio Zintuigen afmaken.

- Leren voor de toets