Meew. voorw. en bijw. bepaling

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1,2

Welkom in de les

Wij gaan vandaag: 

het meewerkend voorwerp herhalen en de;

bijwoordelijke bepaling behandelen.

Aan het einde van de les:

Herken je het meewerkend voorwerp;

Herken je de bijwoordelijke bepaling.

Het meewerkend voorwerp

Een meewerkend voorwerp kan met aan of voor beginnen. Als deze woorden er niet voor staan, kun je ze er vaak voor zetten.

Voorbeeld:

Hij geeft haar het cadeau.

Hij geeft het cadeau aan haar.

Meewerkend voorwerp

In zinnen met een meewerkend voorwerp staat bijna altijd een lijdend voorwerp.

Je vindt het meewerkend voorwerp door te vragen:

Aan (voor) wie + gezegde + onderwerp + lijdend voorwerp? 

Vb: Het meisje geeft de kippen voer.

Aan wie geeft (gezegde) het meisje (onderwerp) voer (lijdend voorwerp)?

antwoord: de kippen = meewerkend voorwerp

Meewerkend voorwerp

Als je aan of voor weglaat of toevoegt moeten meewerkend voorwerp en lijdend voorwerp soms wel van plaats veranderen om een goede zin te krijgen.

Vb: De regering geeft het onderwijs extra geld.

Aan wie geeft (gezegde) de regering (onderwerp) extra geld (lijdend voorwerp) ?

antwoord: het onderwijs = meewerkend voorwerp

Bijwoordelijke bepaling

Geeft info over het werkwoordelijk gezegde of over de hele zin. Het geeft een antwoord op de vraag: 

waar, wanneer, hoe, hoeveel, waarom, waarheen, waardoor of waarmee.

Bijwoordelijke bepaling

De bwb zegt iets over:

 'waar', 'wanneer' en 'hoe'

Waar = bijwoordelijke bepaling van plaats

Wanneer = bijwoordelijke bepaling van tijd

Hoe = bijwoordelijke bepaling van reden

Het woord 'niet' is altijd een bijwoordelijke bepaling!

Bijwoordelijke bepaling

Let op: 

Niet in alle zinnen komt een bijwoordelijke bepaling voor, maar een zin kan ook meerdere bijwoordelijke bepalingen bevatten!

Een bijwoordelijke bepaling kan uit een of meer woorden bestaan.

Bijwoordelijke bepaling

VWO moet de verschillende soorten bwb's kunnen herkennen. 

We gaan oefenen!

Wat is het meewerkend voorwerp in de volgende zinnen?

Ze hebben de bezoekers bij de opening een leuke verrassing gegeven.

1. Ze
2. hebben gegeven
3. een leuke verrassing
4. de bezoekers

We hebben mijn opa een fles drank gegeven.

1. Hebben gegeven
2. mijn opa
3. een fles drank
4. We

De burgemeester is vanmorgen het eerste exemplaar aangeboden.

1. vanmorgen
2. Is aangeboden
3. het eerste exemplaar
4. De burgemeester

De leraar moest haar de iPad teruggeven.

1. De leraar
2. de iPad
3. haar
4. moest teruggeven

Iedere dag worden aan de ambtenaar veel vragen gesteld.

1. aan de ambtenaar
2. worden gesteld
3. Iedere dag
4. veel vragen

Een bijwoordelijke bepaling geeft antwoord op...

1. Wie?
2. Wat?
3. Wanneer?
4. Voor wie?

Wat is de bijwoordelijke bepaling?
Ik wil nu naar hockey.

1. Ik
2. wil
3. nu
4. naar hockey

Wat is de bijwoordelijke bepaling?
Het water is tijdelijk afgesloten.

1. het water
2. is tijdelijk afgesloten
3. tijdelijk
4. tijdelijk afgesloten

Wat is de bijwoordelijke bepaling:

Met deze auto wil ik rijden.

1. ik
2. wil rijden
3. auto
4. met deze auto

Wat is de bijwoordelijke bepaling/wat zijn de bijwoordelijke bepalingen in deze zin?

Ik heb alles aan mijn vriendin verteld.

1. aan mijn vriendin
2. ik
3. alles
4. er is in deze zin geen bijwoordelijke bepaling

Vandaag hebben we de bijwoordelijke bepaling behandeld.

Wat is de bijwoordelijke bepaling?

1. Vandaag
2. we
3. de bijwoordelijke bepaling
4. hebben behandeld

Wat is de bijwoordelijke bepaling/wat zijn de bijwoordelijke bepalingen in deze zin?

Ik heb mijn pyjama eigenlijk aan.

1. ik
2. heb
3. mijn pyjama
4. eigenlijk

Wat is of zijn de bijwoordelijke bepaling(en) in deze zin?
In Oekraïne is het nu oorlog.

1. In Oekraïne
2. is
3. oorlog
4. nu

Wat is de bijwoordelijke bepaling/wat zijn de bijwoordelijke bepalingen in deze zin?

Met deze auto wil ik rijden.

1. met deze auto
2. wil rijden
3. auto
4. ik

Wat hoort NIET bij de bijwoordelijke bepaling?

1. waar
2. wanneer
3. wie
4. waarom

Wat is de bijwoordelijke bepaling in de zin?
Ik zal het nooit meer doen.

1. nooit meer
2. ik
3. zal
4. doen

bijwoordelijke bepaling?
Ik reken op zijn hulp.

1. nee
2. ja, Op zijn hulp

Hoe herken je een bijwoordelijke bepaling?

1. Het geeft informatie over tijd, plaats, reden, wijze of doel.
2. Het geeft informatie over het lijdend voorwerp.
3. Het geeft informatie over het naamwoordelijk gezegde.
4. Het geeft informatie over het onderwerp.

Heeft een zin altijd een bijwoordelijke bepaling (BWB)?

1. ja
2. nee

Het meewerkend voorwerp is mij volstrekt duidelijk!

1. Eens
2. Oneens

De bijwoordelijke bepaling is me duidelijk!

1. Ja!!
2. Nee..