M1: 5,1 Werken in de stad

Welkom in de geschiedenisles!
1 / 40
volgende
Slide 1: Tekstslide
GeschiedenisMiddelbare schoolvmbo k, t, mavoLeerjaar 1

In deze les zitten 40 slides, met interactieve quizzen, tekstslides en 1 video.

time-iconLesduur is: 45 min

Onderdelen in deze les

Welkom in de geschiedenisles!

Slide 1 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Wat gaan we doen vandaag?
  • Lesdoelen
  • Herhaling 
  • Werken in de stad
  • Opdrachten
  • Afsluiting  

Slide 2 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Lesdoelen
Aan het eind van deze les:

  • Kun je uitleggen en verklaren waar en waarom er nieuwe steden ontstonden in de middeleeuwen.

  • Kun je uitleggen waarvan men in de stad leefden.

  • Kun je uitleggen hoe je een meester van een gilde kon worden.

  • Kun je uitleggen welke voordelen het samenwerken in de Hanze met zich meebracht.

Slide 3 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Benoem één reden om op kruistocht te gaan.

Slide 4 - Open vraag

Deze slide heeft geen instructies

Tijd van Grieken en Romeinen
(500 v. Chr. - 500 n. Chr.)
Tijd van Monniken en Ridders
(500-1000)
(Vroege Middeleeuwen)
Tijd van Steden en Staten
(1000-1500)
(Late Middeleeuwen)
1492: Columbus 'ontdekt' Amerika
(Einde van de Middeleeuwen)
⚓️
476: Val van het West-Romeinse Rijk
(Begin van de Middeleeuwen)
🔥
Tijd van Ontdekkers en Hervormers
(1500-1600)
Tijd van Regenten en Vorsten
(1600-1700)
Tijd van Pruiken en Revoluties
(1700-1800)
1000: Vanaf het jaar duizend ontstaan er grotere steden in Europa, dit gebeurt langs handelsknooppunten!

Slide 5 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Waar ontstaan nieuwe steden vooral?
A
Op plekken waar veel klei is, dit is nodig om huizen te bouwen
B
In de buurt van kastelen of kloosters voor bescherming
C
In grote weiden, daar is immers genoeg ruimte
D
Bij kruispunten en rivieren

Slide 6 - Quizvraag

Deze slide heeft geen instructies

Leg in je eigen woorden uit waarom nieuwe steden in de nieuwe middeleeuwen ontstaan.

Slide 7 - Open vraag

Deze slide heeft geen instructies

Noem een aantal voorbeelden van ambachten in de middeleeuwen

Slide 8 - Woordweb

Deze slide heeft geen instructies

Steden ontstaan
  • Wat valt je op als je naar de steden kijkt?

Slide 9 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Schrijf op wat je nog weet over het woord gilde

Slide 10 - Woordweb

Deze slide heeft geen instructies

De Nederlanden

  • Nederland als één land bestond nog niet in de Middeleeuwen

  • Er waren veel kleine gebieden, die bij elkaar 'De Nederlanden' heetten.

  • In die gebieden was een heer, edelman, (bijv. graaf of hertog) de baas

De Nederlanden maakten deel uit van het Rooms-Duitse Rijk. De graven en hertogen in Nederland waren officieel leenmannen van de Duitse keizer, maar die had meestal niet meer veel macht over zijn leenmannen. In 1018 werden de legers van de Duitse keizer zelfs verslagen door te troepen van de graaf van Holland.

Slide 11 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Slide 12 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Late Middeleeuwen
  • Tijd van Steden en Staten (1000-1500)

  • Het is 'veiliger' en 'rustiger'
  • Er komt meer handel
  • Geld komt weer terug
  • Bevolking groeit
  • Er ontstaan steden
  • Macht van de steden neemt toe
  • De adel krijgt (soms) minder macht

Dit is een plattegrond van Zwolle in de Middeleeuwen
Dit is een plattegrond van Zwolle in de Middeleeuwen. Je ziet dat de kerk een centrale plek heeft in de stad en dat er dankzij de muur en de gracht veel bescherming is.

Slide 13 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies


Verbeteringen in de landbouw
Rond het jaar 1000
  • Drieslagstelsel
  • IJzeren ploeg
  • Halsjuk

Slide 14 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Werken in een gilde
  • Omdat de oogst groter wordt, hoeft niet iedereen meer boer te zijn: er ontstaan andere beroepen: ambachten
  • Mensen met hetzelfde ambacht zitten in een gilde.
  • De gilde maakten afspraken: 
  1. Het gilde controleerde ook de kwaliteit van de producten
  2. Ze stelde samen een verkoopprijs vast.
  3. Bij ziekte en overlijden kreeg het gezin hulp van het gilde.
  4. Maakten samen afspraken over de opleiding van leerlingen en gezellen
De meeste gilden hadden een prachtig gildehuis. Hier werden, behalve vergaderingen, ook feesten gehouden. Heel het leven draaide om het gilde.
Voorbeelden van ambachten in een middeleeuwse stad:
- smid
- bakker
- timmerman
- meubelmaker
- brouwer
- kleermaker

Slide 15 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Van leerling 
tot meester
  • Je mag alleen een eigen bedrijf hebben, als je lid van een gilde bent.

  • Hiervoor moet je eerst meester worden:
  1. Je begon al erg jong als leerling;
  2. Daarna werd je gezel;
  3. En pas als je meesterproef had gedaan kon je meester worden. Je was dan vaak al ver boven de 30 jaar!
Middeleeuwse ambachtslieden aan het werk.

Slide 16 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies







Een voorbeeld van een meesterproef.

Om meester te worden moest een poort worden gemetseld.

Slide 17 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Wanneer mag iemand zelf een bedrijfje starten in een stad?
A
Als diegene van adel is.
B
Als deze lid is van de gilde in de stad.
C
Alleen de burgermeester mag een bedrijf beginnen.
D
Als er genoeg handel is in de stad.

Slide 18 - Quizvraag

Deze slide heeft geen instructies

Leg in je eigen woorden uit wat een gilde is.

Slide 19 - Open vraag

Deze slide heeft geen instructies

Slide 20 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies


De Hanze
  • De meeste steden hadden een plein, waarop markten werden gehouden.
  • De belangrijkste markt was de jaarmarkt, die een paar weken duurde.
  • Veel handelaren reisden van jaarmarkt naar jaarmarkt.

  • Een groep steden in Europa werkte samen om meer handel te krijgen. 
  • Ze noemden hun vereniging de Hanze.
Dit is een plattegrond van Deventer, een van de Hanze-steden.
Verbondsbrief uit 1418 tussen steden en ridders van het Kwartier van Nijmegen: een dergelijk document ontbreekt voor het ontstaan van de Hanze.
Bron: Regionaal Archief Nijmegen, Stadsbestuur Nijmegen, inv. nr. 3974.
Jaarmarkt in Parijs begin 15e eeuw

Slide 21 - Tekstslide

https://www.hanzesteden.org/wat-was-de-hanze/
Kaart waarop alle Hanze-steden te zien zijn. De steden van de Hanze lagen vooral in Duitsland. Hier in Nederland waren onder andere de IJsselsteden Kampen en Deventer lid van de Hanze. 

Handelaren van Hanzesteden hadden allerlei voordeeltjes als ze handelden in elkaars steden. Ze betaalden bijvoorbeeld minder tol en belasting. 

Slide 22 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Welke voordelen had het samenwerken in de Hanze?

Slide 23 - Open vraag

Deze slide heeft geen instructies

Controle
Paragraaf 5,5 - Op kruistocht 
Opdrachten: 1, 2, 5, 6, 8, 10
LB blz. 92 en 93
WB blz. 177 t/m 182



Slide 24 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Opdrachten
Paragraaf 5,1 - Werken in de stad
Opdrachten: 2, 3, 5, 6, 7
LB blz. 84 en 85
WB blz. 158 t/m 163

Klaar? laat dit weten aan je docent
Schrijf deze opdrachten in de Plenda!

timer
5:00

Slide 25 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Leg in je eigen woorden uit waarom nieuwe steden in de late middeleeuwen ontstaan. (2)

Slide 26 - Open vraag

Deze slide heeft geen instructies

Gildenopdracht 
  • In groepjes
  • Op een A4
  • Online kun je de opdracht vinden in het geschiedenis uur, magister

  • Wat moet je doen? (lees de opdracht goed door!)
  1. Naam van je gilde
  2. Logo van je gilde
  3. Regels van je gilde
timer
15:00

Slide 27 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Afsluiting
Aan het eind van deze les:

  • Kun je uitleggen en verklaren waar en waarom er nieuwe steden ontstonden in de middeleeuwen.

  • Kun je uitleggen waarvan men in de stad leefden.

  • Kun je uitleggen hoe je een meester van een gilde kon worden.

  • Kun je uitleggen welke voordelen het samenwerken in de Hanze met zich meebracht.

Slide 28 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Fijne dag!

Slide 29 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies


Rond het jaar 1000 groeiden de oogsten snel. Welke oorzaak had dat?
A
De boeren hadden geleerd het land te bemesten.
B
De boeren lieten hun kinderen meehelpen op het land.
C
Er kwamen steeds meer boeren, omdat de mensen in steden ook moesten eten
D
De boeren gebruikten betere werktuigen.

Slide 30 - Quizvraag

Deze slide heeft geen instructies


Het gilde controleert de kwaliteit en de prijs van de producten die de gildeleden maken.
A
Waar
B
Niet waar

Slide 31 - Quizvraag

Deze slide heeft geen instructies


Als een gildelid ziek is, zorgen de andere leden voor hem en zijn gezin.
A
Waar
B
Niet waar

Slide 32 - Quizvraag

Deze slide heeft geen instructies


Een boer is een ambachtsman
A
Waar
B
Niet waar

Slide 33 - Quizvraag

Deze slide heeft geen instructies


Een timmerman is een ambachtsman
A
Waar
B
Niet waar

Slide 34 - Quizvraag

Deze slide heeft geen instructies


Een marktkoopman is een ambachtsman
A
Waar
B
Niet waar

Slide 35 - Quizvraag

Deze slide heeft geen instructies


Een zilversmid is een ambachtsman
A
Waar
B
Niet waar

Slide 36 - Quizvraag

Deze slide heeft geen instructies

Als je goed genoeg was, moest je de ????
afleggen. Dat was een soort examen. Als je slaagde, mocht je lid worden van het gilde.

Welk woord moet er op de vraagtekens staan?
A
gilde
B
meester
C
meesterproef
D
leerling

Slide 37 - Quizvraag

Deze slide heeft geen instructies

Video
Canonclips: De Hanze

Slide 38 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

1

Slide 39 - Video

Deze slide heeft geen instructies

00:21-00:26

Slide 40 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies