7.1 start H7

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

LAPTOP + schrift + pen

huiswerk voor maandag

*begrippen H6 leren

*lezen 7.3+7.4

*even opdrachten maken

20 min 7.1 - lessonup + aant

20 min 7.2 - lessonup + aant

15 min werken - lezen + even opg

deze les

begrippen SO 

*ELO    ->      biologie 4 havo     ->    bronnen

*vul het wachtwoord in, zie chat van Teams

*iedereen heeft precies 10 minuten (is ruim!)

rest les 

*bespreken laatste termen 7.1, begin uitleg 13.00

*kom terug naar de vergadering na het SO

Ik heb al een planning gemaakt voor het leren van de stof voor de toetsweek.

ik heb nog geen planning

ik heb een planning per dag: globaal

mijn planning geeft ook aan WAT ik per dag ga leren

ik wil graag hulp bij het plannen

leerdoelen

* Je kunt beschrijven wat een ecosysteem is en wat de kenmerken ervan zijn.

* Je kunt biotische en abiotische factoren binnen een ecosysteem benoemen.

* Je kunt de invloed van de belangrijkste abiotische factoren op organismen beschrijven.

* Je kunt binnen een ecosysteem vormen van concurrentie en van coöperatie onderscheiden.

* Je kunt de dynamiek en het evenwicht in een ecosysteem beschrijven.

TO DO - deze week

les 1            * bespreking 7.1 biotisch en abiotisch

                     * bespreking 7.2 populaties / symbiose

les 2           * bespreking 7.3 ecosystemen / voedselketens            

les 3           * practicum! om het geleerde in praktijk te brengen       

               

toetsstof SE: 

H4 helemaal                                   H6: 6.1 + 6.2 

H5 helemaal                                    H7 t/m 7.6

BEGRIPPENLIJST

biotische factoren

abiotische factoren

levensgemeenschap

biotoop

ecosysteem

habitat

tolerantie

optimum

beperkende factor

LET OP

Dit zijn de begrippen die in de uitleg voor zullen komen. 

Dit zijn niet alle blauwe woorden uit de tekst. 

Je moet ze wel allemaal kennen en kunnen toelichten. 

filmpje! schrijf op:

biotische factoren

abiotische factoren

levensgemeenschap

biotoop

ecosysteem

habitat

LET OP

Over al deze woorden komt uitleg in het filmpje. 

Maak direct een aantekening. 

Hoe zat het ook alweer?

Zet de onderstaande organisatieniveaus in de juiste volgorde van klein naar groot

biosfeer

ecosysteem

levens-

gemeenschap

populatie

organisme

orgaan

weefsel

molecuul

cel

Wat is een ecosysteem?

1. Alle abiotische factoren samen
2. Alle relaties tussen organismen en hun milieu
3. A en B
4. Een bepaald gebied, waarin de biotische en abiotische factoren een eenheid vormen

dichtheidsonafhankelijke factoren

dichtheidsafhankelijke factoren

mini practicum

doel 

Kunnen beredeneren op welk type grond planten het beste kunnen groeien. 

hoe

1) Vul het werkblad in over de grondsoort die voor je staat.

2) Geef je bakje door. Zorg dat je grondsoort 1, 2 en 3 hebt gehad. 

Wat is de conclusie van dit onderzoek?
Op welk type grond groeien planten het beste (meest)?

Hoort nestgelegenheid bij biotische factoren of abiotische factoren?

1. biotisch
2. abiotisch
3. beide antwoorden kunnen goed zijn

Alle abiotische factoren bij elkaar noemen we...

1. Biotoop
2. Abiotoop
3. Bioom
4. Ecosysteem

SCHRIJF OP 

biotische factoren

abiotische factoren

* organismen en de invloed die ze uitoefenen op hun omgeving

- ... (voorbeelden)

* invloeden uit de levenloze omgeving

* bepaalt ....

- ... (voorbeelden)

SCHRIJF OP 

biotische factoren

abiotische factoren

* organismen en de invloed die ze uitoefenen op hun omgeving

- voedsel / concurrentie / predatie / nestgelegenheid

* invloeden uit de levenloze omgeving

* bepaalt soortensamenstelling

- licht / temperatuur / bodem / water / zuurstof 

SCHRIJF OP 

levensgemeenschap

biotoop

ecosysteem

habitat

* alle ... in een bepaald gebied (biotisch)

* alle ... factoren in een bepaald gebied 

* ...  + ... , oftewel alle ... en ... factoren van een bepaald gebied

* leefgebied van een ...

* bestaat uit bepaalde biotische en abiotische factoren

- waar het soortgenoten of voedsel vindt / O2-gehalte / temperatuur

SCHRIJF OP 

levensgemeenschap

biotoop

ecosysteem

habitat

* alle populaties in een bepaald gebied (biotisch)

* alle abiotische factoren in een bepaald gebied 

* levensgemeenschap + biotoop, oftewel alle biotische en abiotische         factoren van een bepaald gebied

* leefgebied van een organisme

* bestaat uit bepaalde biotische en abiotische factoren

- waar het soortgenoten of voedsel vindt / O2-gehalte / temperatuur

Wat betekent tolerantie
(in ecologische zin) ;) ?

Vraag 1: Wat is de maximumtemperatuur?
Vraag 2: Wat is de optimumtemperatuur?

1. 1. 35 graden 2. 10 graden
2. 1. 35 graden 2. 50 graden
3. 1. 50 graden 2. 10 graden
4. 1. 50 graden 2.35 graden

Welke soort kan het beste tegen schommelingen van deze milieufactor (bijvoorbeeld hoeveelheid water in de bodem)?

1. soort A
2. soort B

SCHRIJF OP

tolerantie

optimum

beperkende factor

* hoe goed je tegen schommelingen in je omgeving kan

* binnen het ... kunnen de organismen ... en ...

* in de ... overleven er weinig en wordt niet voortgeplant

* BREED = kan schommelingen wel/niet weerstaan

   SMAL = kan veel/weinig schommelingen weerstaan

* de organismen kunnen bij deze waarde het beste overleven en                voortplanten 

* een ... factor die bepaalt hoeveel organismen van een ... in een gebied kunnen overleven

SCHRIJF OP

tolerantie

optimum

beperkende factor

* hoe goed je tegen schommelingen in je omgeving kan

* binnen het tolerantiegebied kunnen de organismen overleven en           voortplanten

* in de stresszone overleven er weinig en wordt niet voortgeplant

* BREED = kan schommelingen weerstaan

   SMAL = kan weinig schommelingen weerstaan

* de organismen kunnen bij deze waarde het beste overleven en                voortplanten 

* een abiotische factor die bepaalt hoeveel organismen van een 

   soort in een gebied kunnen overleven

Welke soort kan het beste tegen schommelingen van deze milieufactor? Leg je antwoord uit!

Wat kan je zeggen over de optimumwaarde?

BEGRIPPENLIJST

biotische factoren

abiotische factoren

levensgemeenschap

biotoop

ecosysteem

habitat

tolerantie

optimum

beperkende factor

Schrijf nu het woord op wat jij nog het lastigste vindt.

Wat is ook alweer een populatie?

populatie

een groep organismen van dezelfde soort in een bepaald gebied die zich onderling kunnen voortplanten

BEGRIPPENLIJST

exoten

organismen die als gevolg van menselijk handelen in een gebied terecht komen waar ze niet thuis horen

Wat zijn factoren die de grootte
van een populatie kunnen beïnvloeden?

populatiegrootte

wordt beïnvloed door               geboortecijfer              predatie

                                                            sterftecijfer                   ziekten

                                                            immigratie                     parasitisme

                                                            emigratie                        concurrentie

draagkracht

de maximale populatiegrootte die gedragen kan worden door de hoeveelheid beschikbare bronnen van een bepaald gebied 

Wanneer vinden we een J-curve?

Waardoor leidt overschrijding van draagkracht meestal tot een lagere draagkracht?

1. de dieren zijn dood
2. voedselbronnen zijn uitgeput
3. het systeem schiet door

symbiose

symbiose

mutualisme

commensalisme

parasitisme

organismen leven samen 

soort 1   +     soort 2    +

soort 1   +     soort 2   0

soort 1   +     soort 2    - 

voorbeelden:

mutualisme: bacteriën, bijen en planten

commensalisme: muizen en de mens, koereiger en buffels

Wat is het verschil tussen predatie en parasitisme?

Een walvis heeft vaak zeepokken op zich.

1. We noemen dit commensalisme.
2. We noemen dit concurrentie.
3. We noemen dit mutualisme.
4. We noemen dit parasitisme.

Een wulk heeft soms een zeeanemoon op zijn schelp.
De wulk wordt beschermd door de netels van de anemoon.
De anemoon snoept mee van het eten van de wulk.

1. We noemen dit commensalisme.
2. We noemen dit concurrentie.
3. We noemen dit mutualisme.
4. We noemen dit parasitisme.

biotische factoren

abiotische factoren

levensgemeenschap

biotoop

ecosysteem

habitat

tolerantie

optimum

beperkende factor

concurrentie

symbiose

mutualisme

commensalisme

parasitisme

exoten

draagkracht

Welk woord vind je
het lastigste?

Geef een uitleg voor dit begrip wat iemand uit klas 3 zou kunnen begrijpen.

aan de slag - in stilte!

1) Lees paragraaf 7.3. Maak ondertussen een begrippenlijst.

2) Maak de even opdrachten.

KLAAR? Lees 7.4.

DAARMEE KLAAR? Maak de even opgaven.