5. Na de oorlog en literatuur en poezie

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

Welkom

❖ Je jas is aan de kapstok of in je kluis

❖ Je gaat zitten volgens de plattegrond

❖ Je telefoon staat op stil en is in de telefoontas

❖ Je iPad blijft in je tas

❖ Je legt je etui en boek op de tafel

Een surrealistische zoektocht naar oorsprong, identiteit en de betekenis van mens-zijn. Wie 

of wat blijft er 

over als je alles afpelt dat door anderen aan je werd opgedrongen?

De kneuterige jaren '50?

Land van wederopbouw(1945-1958)

infrastructuur vernield: Marshallplan: bruggen, wegen, spoorwegen, huizen, fabrieken, gebouwen hersteld.

In 1947 bereikte de industriële productie weer het peil van 1938

Wat verwacht je van de literatuur na de Tweede Wereldoorlog? Optimistisch of pessimistisch?

naoorlogs schrijvers: Blaman,

Claus, Reve, Mulisch, Boon en Hermans

kleinburgerlijke moraal

verstikkende gezinsretoriek

wederopbouw

jaren van tucht en ascese

saai

Welke kritiek kregen deze auteurs van de oudere critici?

In plaats van opbeurende boeken waar de kritiek op zat te wachten, verschenen er ontluisterende romans na de oorlog. De hoofdpersonen daarin 1. geloven nergens meer in, 2. hebben geen belangstelling voor kunst of wetenschap, en 3. zijn geobsedeerd door lichamelijk verval

De mens is een monster

zelfzuchtig monster dat alleen uit is op eigen gewin

literatuur vs maatschappij

Welke drie elementen heeft de na-oorlogse roman?

Hella S. Haasse

'Ik werd geen deel van die wereld(Nederlands- Indië), ik smolt niet samen met het grote geheel

Mensbeeld is ontluisterend.

De mens is geen rationeel handelend wezen dat naar het goede streeft, maar een zelfzuchtig monster dat puur op (materieel) eigen gewin uit is.

Cynici pur sang!

          Beroofd van alle illusies

         Voor de personages die in de naoorlogse roman                   rondlopen, is zonneklaar dat de tijd van                                    gemoraliseer en van goede bedoelingen voorgoed            voorbij is.

Ik zal jou eens vertellen! Er zijn helemaal geen geestelijke waarden! Geestelijke waarden, dat is alleen iets voor mensen die geen materiele waarden te pakken kunnen krijgen. Of voor mensen die veel materiele waarden bezitten en te lui zijn er verder moeite voor te doen! Dat zijn geestelijke waarden. (Uit: Ik heb altijd gelijk)

Existentialisme

Normloos

Beginselloos

Eenzaam

literatuur na de Tweede Wereldoorlog

fictie of non-fictie?

Reportageachtige verhalen: Louis Paul Boon: Mijn kleine oorlog (1946)

Dagboeken: Anne Frank: Het Achterhuis(1947); Margo Minco: Het bittere kruid(1957)

 W.F. Hermans; G. Kouwenaar, G. Reve, T.de Vries, Vestdijk, Claus

literatuur als hulpmiddel om trauma's te verwerken. Maar ook om het verleden te begrijpen, te bewaren en vorm te geven.

waarom past het existentialisme bij de na-oorlogse roman?

Poëzie na 1945: Vijftigers

Lucebert

In deze tijd heeft wat men altijd noemde/schoonheid schoonheid haar gezicht verbrand.

Adorno(1949)

Het is barbaars om na Auschwitz een gedicht te schrijven

poëzie is haar onschuld verloren

literairecanon.be

Oorlog in proza

Thema

Reflecteren op vaak traumatische oorlogservaringen

oorlog en poëzie

Vorm

Zoektocht naar een (vorm)taal die een duidelijke breuk markeert met de vooroorlogse esthetica