Les 1 criminaliteit: theorieen

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• vmbo t, mavo
• Leerjaar 4

Les 1 criminaliteit

Deel 1:

Uitleg aftoetsen media & criminaliteit

Deel 2:

Instructie: risicofactoren en theorieën criminaliteit

Planning vandaag

• Doelen deze les
• Deel 1: uitleg aftoetsen
• Deel 2: instructie
• Opdracht

Doelen deze les

• Weten welke mogelijkheid je hebt om de thema’s media & criminaliteit af te toetsen.
  
• Weten aan welke doelen je moet voldoen om beide thema’s af te ronden.
  
• Weten wat de praktische opdracht inhoudt of weten wat je moet doen ter voorbereiding op de toets.
  
• Keuze maken voor één van beide opties, uiterlijk 21 november 15:00 uur.
  
  
• Weten wanneer gedrag strafbaar is.
  
• Weten wat plaatsgebonden en tijdsgebonden criminaliteit inhoudt.
• Het verschil kennen tussen een overtreding en een misdrijf.
  
• De risicofactoren van criminaliteit kunnen benoemen.
  
• Theorieën die crimineelgedrag verklaren kunnen uitleggen.

Uitleg aftoetsen (20 min)

• Twee thema’s: media en criminaliteit
  
• Doelen, reader + opdracht vind je in Magister
  
• Aftoetsen in de SE-week van periode 3
  
• Twee mogelijkheden:

•  Keuze wordt schriftelijk vastgelegd en kan niet meer worden gewijzigd. Keuze via Magister doorgeven tussen 11 en 21 november 2025 15:00 uur (bij activiteiten).
  
• Opdracht doornemen!

Optie 1: schriftelijke toets

- SE-3

- Individueel

- Thuis leren/voorbereiden.

Optie 2: PO

- In de les inleveren (week 15 december)

- Groepjes van 3 of 4.

- Grote opdracht, ook thuis aan werken!

Instructie criminaliteit

- Uitleg en opdrachten tussendoor (3)

- Geen aantekeningen maken

Instructie 1/3

Opdracht 1/3

- Kijk met je groepje naar de risicofactoren hiernaast.

- Bedenk bij elke risicofactor hoe deze kán leiden tot criminaliteit.

• Opvoeding
  
• Groepsdruk
  
• Alcohol/drugs
  
• Schooluitval
  
• Biologische factoren
  

Instructie 2/3

Risicofactoren: Vergroten de kans op crimineel gedrag

• Opvoeding
• Groepsdruk
  
• Alcohol/drugs
  
• Schooluitval
  
• Biologische factoren

https://www.youtube.com/watch?v=PhtbChdV-fY  

Opvoeding: jongeren die verkeerde normen en waarden leren, gaan eerder het foute pad op. Ouders die slaan of stelen geven zelf het verkeerde voorbeeld.

Groepsdruk: als je vrienden het doen, ga jij het ook doen.

Alcohol/drugs: onder invloed doe je misschien dingen die je anders niet zou doen. De rem is eraf. Bij 40% vd misdrijven is alcohol gebruikt.

Schooluitval: jongeren zonder diploma komen vaker in aanraking met justitie.

Biologische factoren: mensen met een psychische stoornis kunnen bijvoorbeeld extreem agressief reageren  eerder geweld.

1. Aangeleerd gedrag

2. Anomietheorie

3. Bindingstheorie

4. Rationele keuze theorie

5. Etikettentheorie

6. Neutraliseringstheorie

Mensen zonder baan, gezin/partner, vrienden, hobby's etc. hebben minder bindingen met de maatschappij. Ze hebben niet veel te verliezen en zullen eerder strafbare feiten plegen.

Eigenlijk wil iedereen zich aan de wet houden, maar mensen die toch de wet overtreden, praten dit voor zichzelf goed.

Als je omgaat met criminele jongeren, zul je dit gedrag eerder overnemen. Dit gedrag is dan 'normaal'.

De ex-crimineel wordt anders behandeld door zijn omgeving en gaat zich daarnaar gedragen. Hij doet wat de omgeving van hem verwacht.

Mensen kiezen de beste optie: wat is de kans dat ik gepakt wordt en wat levert het mij op? Is ook wel: "de gelegenheid maakt de dief".

Iedereen wil succesvol zijn. Lukt dat niet op de gewone manier? Dan koste wat kost toch willen bereiken, desnoods door crimineel gedrag.

Instructie 3/3

Zes wetenschappelijke theorieën over criminaliteit

1. Aangeleerd gedrag: Als anderen in je omgeving het doen, doe je sneller mee.
2. Anomietheorie: Doelen van succesvol zijn of lijken behalen, desnoods via strafbaar gedrag 
3. Bindingstheorie: Bindingen zorgen ervoor dat je minder snel strafbaar gedrag laat zien uit angst deze bindingen te verliezen. Je wilt niemand teleurstellen.
4. Rationele keuze theorie: wat is de kans dat ik gepakt wordt en wat levert het mij op?
5. Etikettentheorie: Je gaat je gedragen naar het etiket dat je opgeplakt krijgt, wat je omgeving van je verwacht.
6. Neutraliseringstheorie: Het goedpraten van crimineel gedrag.

Opdracht 3/3(1)

Maak nu aantekeningen van deze les aan de hand van het aantekenblad:

• Wat is criminaliteit?
  
• Wat is plaatsgebonden criminaliteit?
  
• Wat is tijdsgebonden criminaliteit?
  
• Geef voorbeelden van overtredingen.
  
• Geef voorbeelden van misdrijven.
  
• Welke 5 risicofactoren zijn er die kunnen leiden tot crimineel gedrag?
  
• Benoem de 6 theorieën die criminaliteit verklaren en leg deze kort uit.
  

Opdracht 3/3(2)

• Criminaliteit = alles wat wettelijk verboden is, maar we bedoelen meestal: alle misdrijven zoals die in de wet beschreven staan.
  
• Plaatsgebonden criminaliteit= Wetten/regels verschillen per plaats (land) en daarom verschilt het ook per plaats welk gedrag strafbaar is en wat dus criminaliteit is.
  
• Tijdsgebonden criminaliteit= wetten/regels/normen en waarden veranderen met de tijd en daarmee ook wat strafbaar gedrag is en dus ook wat criminaliteit is. Wat eerst strafbaar was, kan nu legaal zijn.
  
• Overtredingen: minder erge strafbare feiten, bijv. rijden zonder helm op je scooter, openbare dronkenschap, etc.
  
• Misdrijven: ernstige strafbare feiten, bijv. diefstal, moord, zedendelicten, etc. 
  
• 5 risicofactoren: opvoeding, groepsdruk, alcohol/drugs, spijbelen/schooluitval, biologische factoren (BAGOS)
  
• 6 theorieën: aangeleerd gedrag, anomietheorie, bindingstheorie, rationele keuzetheorie, etikettentheorie en neutraliseringstheorie (BAAREN)
  

Geef je ingevulde blad aan iemand in je groepje. 

Controleer (streng!!) elkaars werk.

Afronden en vooruitblik

Volgende week: gastles

De rechtszaak