Teddy Formuleren - Incongruentie / Foutieve inversie

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

FORMULEREN

LESDOELEN

• Je kunt verkeerd gebruik van de lijdende vorm herkennen en verbeteren;
• Je kunt een congruentiefout herkennen en verbeteren;
• Je kunt foutieve inversie herkennen en verbeteren.

Huiswerkcheck (opdr. 5 + 8 blz. 260-262)

Lijdende vorm

Hond bijt man <> Man wordt gebeten door hond

Een lijdende vorm is van zichzelf niet fout.

• nadruk op andere zinsdelen
  
• onderwerp ‘verdoezelen’
  
• formeler

Maar let op:

• te veel zinnen in de lijdende vorm leest niet prettig;
  
• gevaar voor incongruentie.
  

Valkuil: lange, saaie, moeilijke zinnen

1. De boeiende inhoud van de inleiding die gehouden werd door uw collega Van den Kardenburg, zal door ons aan onze directie voorgelegd worden ter overdenking.
   
2. Uw collega Van den Kardenburg heeft een boeiende inleiding gehouden. De inhoud daarvan zullen wij ter overdenking aan onze directie voorleggen.

Onnodig: actieve zinnen lezen prettiger

• Er is door hem een onderzoek gedaan.
  
• Hij heeft onderzoek gedaan.
  

• De koe werd door de slager geslacht.
  
• De slager slachtte de koe. 
  

Herschijf de lijdende zin tot een bedrijvende zin:
Er wordt op u gerekend, want in dit stadium wordt door onze medewerkers de laatste hand gelegd aan de plannen waarop door menigeen met smart wordt gewacht.

Herschijf de lijdende zin tot een bedrijvende zin:
Natuurlijk werden we door de burgemeester op de hoogte gehouden en ook werden we op een gegeven moment door een dienstauto opgehaald.

Congruentiefout

Congruentie -> congruent = overeenstemmend
Bij formuleren: overeenstemming tussen OND en PV

Enkelvoudig onderwerp <-> enkelvoudige persoonsvorm
Meervoudig onderwerp <-> meervoudige persoonsvorm



De Vikingen was een oorlogszuchtig volkje.

Congruentiefout - oorzaak 1

Meervoudig onderwerp wordt voor enkelvoudig aangezien

De media schrijft bijzonder negatief over dit afvalverwerkingsbedrijf.
    De media schrijven …….

Drugs veroorzaakt veel overlast in de grensstreek.
    Drugs veroorzaken ……

Congruentiefout - oorzaak 2

Enkelvoudig onderwerp wordt voor meervoudig aangezien.

Zowel Karin als Ilona kwamen te laat.
    Zowel Karin als Ilona kwam…

De Nederlandse jeugd hebben steeds vaker schulden bij de bank.
    De Nederlandse jeugd heeft …

Congruentiefout - oorzaak 3

In het onderwerp wordt een enkelvoudige kern gevolgd door een meervoudige bijvoeglijke bepaling.

Meer dan de helft (kern) van de Nederlandse vrouwen (bijv. bep.) hebben een deeltijdbaan.
    Meer dan de helft van de Nederlandse vrouwen heeft …

Een aantal leerlingen hebben een acht gehaald.
    Een aantal leerlingen heeft ...

Congruentiefout - oorzaak 4

Een meewerkend voorwerp wordt voor onderwerp aangezien.

Bezoekers van het congres die vragen willen stellen aan de parlementariërs  worden verzocht dat van te voren schriftelijk kenbaar te maken.
    (aan) Bezoekers van het congres die vragen willen stellen aan de parlementariërs wordt verzocht dat van te voren schriftelijk kenbaar te maken.

Verbeter de congruentiefouten

1. De media berichtte over de protesten in Den Haag.
2. De samenwerkingen tussen agenten, brandweerlieden en verpleegkundigen bleek voor verbetering vatbaar.
3. Een aanzienlijk deel van de militairen zijn inmiddels naar Nederland teruggekeerd.
4. De prijs werd toegekend aan stichting De Toekomst, die mensen die langdurig gevangen zitten willen helpen.
5. De harde werkers worden niks gevraagd!

Verbeter de congruentiefouten

1. De media berichtten over de protesten in Den Haag.
2. De samenwerkingen tussen agenten, brandweerlieden en verpleegkundigen bleken voor verbetering vatbaar.
3. Een aanzienlijk deel van de militairen is inmiddels naar Nederland teruggekeerd.
4. De prijs werd toegekend aan stichting De Toekomst, die mensen die langdurig gevangen zitten wil helpen.
5. De harde werkers wordt niks gevraagd!

Foutieve inversie

• Inversie -> veranderen van de volgorde:

       onderwerp + persoonsvorm wordt persoonsvorm + onderwerp

• Normaal gesproken in het Nederlands: onderwerp + persoonsvorm
   (Jan loopt in de stad)

• De volgorde persoonsvorm + onderwerp komt voor bij:

       1) vraagzinnen (Loopt Jan in de stad?)

       2) wanneer de zin met een ander zinsdeel  begint  dan met het 

            onderwerp. (Gisteren liep Jan in de stad)

Foutieve inversie

Er zijn dus 3 mogelijkheden:

OND + PV + andere zinsdelen

PV + OND + andere zinsdelen?

Ander zinsdeel + PV + OND

Foutieve inversie

Inversie is FOUT als er in een niet-vraagzin vóór de PV geen ander zinsdeel staat. Deze fout komt vaak voor bij samengestelde zinnen (en, maar, want etc.)

Mijn Engels heb ik al gemaakt en begin ik nu aan mijn wiskunde.

Zaterdag gaan we vaak uit, maar kon ik vandaag niet mee.

Huiswerk voor 5/1

Maak opdr. 9, 11, 14 (blz. 262-265)

Volgende week: literatuurweek  - uitleg secundaire literatuur  

- lezen klassikaal boek

'De IJsmakers' - Ernest v.d. Kwast