Brandaan thema 1 extra slides

• Geschiedenis
• Basisschool
• Groep 5

Kerndoel 51

De leerlingen leren gebruik te maken van eenvoudige historische bronnen en ze leren aanduidingen van tijd en tijdsindeling te hanteren.

Kerndoel 52

De leerlingen leren over kenmerkende aspecten van de volgende tijdvakken: jagers en boeren; Grieken en Romeinen; monniken en ridders; steden en staten; ontdekkers en hervormers; regenten en vorsten; pruiken en revoluties; burgers en stoommachines; wereldoorlogen en holocaust; televisie en computer. De vensters van de canon van Nederland dienen als uitgangspunt ter illustratie van de tijdvakken.

Kerndoel 53

De leerlingen leren over de belangrijke historische personen en gebeurtenissen uit de Nederlandse geschiedenis en kunnen die voorbeeldmatig verbinden met de wereldgeschiedenis.

Nederland lang geleden

Brandaan, les 1, stap 3 en 4

nodig:

• boek
  
• werkboek
  
• chromebook
• pen of potlood

Wat weet je nog van de vorige les over de ijstijd?

Dit ga je leren vandaag: 

• Je leert waar de eerste mensen in Nederland gingen leven en wonen.
• Wat een toendra is
• Je leert hoe de tijd van de jagers en verzamelaars heette.
• Wanneer de laatste ijstijd was in Nederland.
• wat voor dieren er toen leefden. 

Even herhalen

Tijdbalk

De tijd van het langst geleden

De jagers en de verzamelaars

Nederland in de ijstijd

• Lang geleden was Nederland een grote kale vlakte.
• Het was er heel koud, overal lag er sneeuw en ijs.
• De bergen in Nederland zijn ontstaan in de ijstijd.
• Het kon wel 50 graden vriezen tijdens de ijstijd. 
• In Europa zijn de afgelopen 2,5 miljoen jaar 5 ijstijden geweest.
• De laatste ijstijd was ongeveer 17.000 jaar geleden.

Prehistorie

De tijd van de jagers en de boeren wordt ook wel de prehistorie genoemd. 

Prehistorie betekent voorgeschiedenis.  

Alles wat we weten van de prehistorie, weten we dankzij spullen die gevonden zijn door archeologen. 

Toen het ijs smolt, hoe noemde je het landschap met heel weinig planten en bomen toen?

1. Een mammoet
2. Toendra
3. Prehistorie
4. De ijstijd

Wat is een toendra?

1. Een ander woord voor rendier
2. Een stuk land met mos en struiken zonder bos
3. Een mens uit de prehistorie
4. een periode van de prehistorie

Hoe heet de tijd waarover geen boeken maar alleen nog spullen én rotstekeningen bestaan?

1. historie
2. eeuw
3. prehistorie
4. jaartelling

De jagers en boeren konden niet schrijven.

Waarom weten we toch zoveel van de prehistorie? 

We weten zoveel omdat archeologen bij opgravingen oude spullen hebben gevonden, zoals potten, speerpunten en gereedschap. 

Iemand die in de bodem zoekt naar sporen =

1. geschiedenis
2. archeoloog
3. historie
4. weet ik niet

De Neanderthalers

• In de ijstijd leefden er Neanderthalers in Nederland.
• De Neanderthalers leken op ons
• Alleen ze hadden meer haar en wat kleiner
• De Neanderthalers waren jagers en aten vooral vlees
• Ze jaagden op een mammoet bijvoorbeeld

Prehistorie =

1. Erg oud, net als m'n mobieltje
2. De tijd van vòòr het internet
3. De tijd van de dino's
4. Voorgeschiedenis

Archeologie

Een archeoloog zoekt overblijfselen van de menselijke samenleving, zoals gebruiksvoorwerpen. Oude voorwerpen kunnen je iets vertellen die over het leven van honderden dan wel duizenden jaren geleden.

Prehistorie

Prehistorie is voorgeschiedenis. Vroeger bestonden er geen letters en boeken. Om toch te weten hoe het leven er toen uitzag moeten we het opzoeken, Niet op het internet, maar in de grond! 

Wat je vindt...

...mag je houden? Nee, dat is eigendom van de degene van wie de grond is. Heel voorzichtig onderzoeken acheologen de grond, laagje voor laagje. Net als jij vroeger, in de zandbak...

Artefact

Een artefact is iets wat je vindt in de grond. Een bot, stukje gereedschap of een gebruiksvoorwerp. Zoals een kleibeker.

https://schooltv.nl/video/jagers-en-verzamelaars-mensen-in-de-steentijd/#q=jagers

het rendier

de mammoet

vroeger

nu

Leven in de natuur

 Als er niet genoeg dieren meer zijn, trekt de groep naar een ander gebied. 

Jagers wonen dus nooit op een vaste plaats. 

Dat noem je nomaden. 

In de natuur vinden de jagers alles wat ze nodig hebben.

Bijvoorbeeld brandnetels, waar soep van gemaakt kan worden. 

Leven in de natuur

De vrouwen van de jagers zijn verzamelaars.

Zij zoeken in de natuur naar eetbare planten en kruiden.

Vuursteen in onmisbaar

Tijdens het verzamelen zoeken de jagers en vrouwen ook vuursteen.

Hier worden wapens en gereedschap van gemaakt om te jagen. 

Vuursteen vind je soms gewoon langs een rivier, maar soms zit het diep onder de grond. 

De tijd van de jagers en verzamelaars noemen we vaak steentijd. Waarom zou dat zo zijn?

Wat kun je doen met een scherp stuk vuursteen?

Vuur maken met een boog

Vuur is erg belangrijk voor jagers en verzamelaars. 

Het geeft warmte.

De rook houdt vieze beestjes weg.

En wilde dieren zijn bang voor vuur. 

Daarom houden ze het vuur de hele nacht aan.

Vuur maken met een boog

Op het vuur maken ze eten klaar.

En elke avond zitten ze bij het vuur.

Want vuur is het enige licht dat ze hebben.

Een vuur maken is niet zo gemakkelijk.

Kijk maar eens naar het volgende filmpje. 

Kleding en schoenen van dierenhuid

Jagers kunnen de huid van een dier goed gebruiken, want ze maken er kleren en schoenen van.

Schrijf in ieder geval één ding op dat je geleerd hebt tijdens deze les.

Doel: Ik ken de levenswijze van jagers en verzamelaars

Wat heb je vandaag geleerd over Nederland lang geleden?