Parkinson

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 3

Parkinson

• 
  
• Basis kennis
• Wat is Parkinson
• Verschijnselen Parkinson
• Zorg rondom Parkinson

Leerdoelen - Inhoud

Deze les gaat over de ziekte van Parkinson.

O.a informatie en een video's over het ziektebeeld Parkinson.

Aan het einde van deze les weet je:

- wat de ziekte van Parkinson inhoud;

- welke gevolgen op lichamelijke, psychische en sociale de ziekte van Parkinson heeft

- welke behandelingen bij de ziekte van Parkinson.

Waar denk jij aan bij de ziekte van Parkinson

Parkinson

• Ontdekker James Parkinson (1817)
  
• Londen, Engeland
• Afgelopen 30 jaar is de diagnose Parkinson meer dan verdubbeld 
• Schatting in 2040: 13 miljoen mensen op de wereld met Parkinson

Parkinson

- te kort aan Dopamine 

- verstoorde motoriek

- psychische klachten 

Parkinson

Parkinson

Symptomen:

- Tremor

- Akinesie (bewegingsarmoede)

- Rigiditeit (stijfheid)

- Maskergelaat

- Huidproblemen (vette huid door overactieve talgklieren of juist veel of weinig zweten)

- Obstipatie

- Speekselvloed door moelijker kunnen slikken of droge mond door medicatie

- Oogproblemen (droge ogen)

- Mictieproblemen

- Slaapstoornissen

Oorzaken van de ziekte van Parkinson

• Parkinson ontstaat door een combinatie van verschillende oorzaken. De echte oorzaak is nog niet bekend

• Te weinig boodschapperstoffen

Door te weinig dopamine kun je de spieren niet meer goed sturen

• Omgeving

Er is een verband tussen het ontstaan van Parkinson en werken in omgeving met zware metalen, oplosmiddelen en/of pesticiden

• Erfelijkheid

In een paar gevallen kan de ziekte van Parkinson erfelijk zijn, vooral als je de ziekte op jonge leeftijd krijgt

Feitjes

• Snelst groeiende neurologische aandoening
  
• Emoties hebben effect op bewegingen bij Parkinson
  
• Niet iedereen trilt die Parkinson heeft
  
• Parkinsonpatiënten worden regelmatig aangesproken met de vraag of ze dronken zijn
  
• Het gelaat is emotieloos

Wist je dat..

• de ziekte zich meestal openbaart tussen het 50ste en 70ste levensjaar.
• de ziekte iets vaker voor komt bij mannen dan bij vrouwen.
• 10% van de parkinsonpatiënten het voor zijn/haar 40ste levensjaar heeft
    gekregen.
• 1% van de bevolking boven de 60 lijdt aan parkinson.
• in 10% van de gevallen heeft de parkinson te maken met erfelijke aanleg.

Misverstanden:

- Alle mensen met Parkinson hebben last van trillingen

- Mensen met Parkinson zijn altijd dement

- De ziekte van Parkinson is een spierziekte

- De ziekte komt vaker voor bij mannen

- Mensen met Parkinson zijn vaker humeurig

- Parkinson en Parkinsonisme is hetzelfde

- Mensen met Parkinson drinken meer alcohol

Niet alle mensen met parkinson trillen. Sterker nog, ongeveer één op de drie mensen met parkinson heeft niet of

 nauwelijks last van trillen.

Niet iedereen met parkinson is of wordt dement. Bovendien is de vorm van dementie die optreedt bij parkinson niet hetzelfde als bijvoorbeeld de dementie bij de ziekte van Alzheimer, waarbij je vaak gedesorienteerd bent in?

tijd, plaats persoon. het gaat vooral op gebied van organiseren/plannen en multitasking.

Geen spierziekte maar door de uitval van aansturing van de zenuwen zijn er motorische symptomen. met de spieren zelf is niks mis.

niet meer bij mannen ongeveer evenveel net iets meer mannen

Door de verminderde mimiek (minder uitdrukking in het gezicht, soms ook wel ‘pokergelaat’ genoemd’) lijken mensen met parkinson minder vrolijk te zijn, maar dat is in de meeste gevallen puur de ‘buitenkant’!

nee parkinsonisme is een verzamelnaam voor als iemand de symptomen van parkinson vertoond maar er geen parkinson diagnose is. deze mensen reageren dan ook heel anders op behandelingen en hun prognose is anders.

Parkinson

Ziekte van Parkinson, therapie

Medicatie: levodopa, dopamine agonisten

Levodopa: onderdrukt symptomen van Parkinson

Bijwerking: na een aantal jaren ontstaan wisselingen in de werking

Paramedisch: fysiotherapie, ergotherapie, logopedie, Parkinsonverpleegkundige

Chirurgie: hersenoperaties (DBS)

Parkinson VS Parkinsonisme

Lopen met Parkinson

Niet te snel.
Geef een ritme aan.
Geen overgangen op de vloer/drempels.
Goed licht.

Fysiotherapie inschakelen.

Rollator gebruiken met lampje.

Parkinson en problemen

Probleem: Obstipatie, Kauw- en slikproblemen, verstoorde slaap

Etiologie: vertraagde darmwerking, verstoorde darmwerking, verstoorde biologische klok door Parkinson

Symptomen: buikpijn, harde ontlasting, verslikken, afvallen, verminderde energie

1. Leg met behulp van dit plaatje uit wat fysiologische oorzaak is van Parkinson
2. Zoek op waardoor Parkinson kan komen (aanleiding)
3. Wat kan jij doen om zorgvragers met Parkinson te ondersteunen?

Parkinson VS Parkinsonisme

 parkinsonisme of parkinsonsyndroom:

 een verzamelnaam voor aandoeningen die lijken op parkinson. Het verschil ligt in de dopamine: bij parkinson is de aanmaak van dopamine verstoord, bij parkinsonisme verloopt de opvang van dopamine niet goed, waardoor parkinson medicijnen niet werken bij parkinsonisme.

Behandeling van 

de ziekte van Parkinson

• Medicatie
• Paramedisch
• Chirurgisch

Behandelmogelijkheden

• Medicijnen: levodopa, wordt in de hersenen omgezet in dopamine. Vaste tijd, niet met eiwitrijke voeding
• Duodopa: levodopa in gelvorm via PEG-J sonde
• Apomorfine: injectie of pomp (omzeilt de maag)
• DBS: deep brain stimulation.

Apomorfine = dopamine antagonist, dwz bootst de werking van dopamine na

Reacties op medicatie

De reacties op medicatie worden onderverdeeld in drie toestanden.

1. De on-fase is een toestand waarin de medicatie goed werkt. De zorgvrager heeft geen klachten.

2. De off-fase is een toestand waarin de medicatie onvoldoende werkt en de symptomen, zoals stijfheid, aanwezig zijn.

3. Overbeweeglijkheid is een toestand waarin de medicatie overmatig werkt, waardoor de zorgvrager slangachtig beweegt.

Let op: de zorgvrager beweegt zowel bij overbeweeglijkheid als bij een tremor overmatig, maar de oorzaak verschilt.

● Bij overbeweeglijkheid beweegt de zorgvrager slangachtig over het hele lichaam als reactie op teveel dopamine.

● Bij een tremor trilt of beeft bijvoorbeeld de hand of arm van de zorgvrager als reactie op te weinig dopamine. Een tremor is kenmerkend voor de off-fase.

Duodopa

&

Parkinson

Parkinson

& 

Duodopa

DBS

• Als medicatie onvoldoende (meer) werkt of te veel bijwerkingen heeft, kan overgegaan worden op deep brain stimulation (DBS). 
• Deze medische ingreep is onomkeerbaar en ingrijpend. 
• Bij DSB wordt een draad (of worden meerdere draden) in dieper gelegen delen van de hersenen aangebracht, waardoor elektrische impulsen gestuurd worden. 
• Een regelkastje geeft die signalen afgeeft en verstoort signalen die anders zouden zorgen voor motorische stoornissen bij de ziekte van Parkinson

Deep brain 

stimulation

 

Diepe brein 

stimulatie

www.parkinson-vereniging.nl

Lesdoel bereikt?

Vertel in je eigen woorden:

• wat de ziekte van Parkinson is;
• wat de verschijnselen van de ziekte van Parkinson zijn;
• wat belangrijk is bij de verzorging van een zorgvrager met de ziekte van Parkinson
  
  
• Wat zijn nu je leervragen over de ziekte van Parkinson?