Bi-M3-H1.1 organismen indelen (25-26)

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo g, t
• Leerjaar 3

1.1 Organismen indelen

+ 4 rijken

1.1 Leerdoelen

• Je kunt de levenskenmerken noemen en uitleggen.
• Je kunt de groepen waarin organismen zijn ingedeeld noemen.
• Je kunt de naam van organismen opzoeken met een zoekkaart of determineertabel.

Uitleg over Latijnse naamgeving ontbreekt nog.

1.1 Begrippenlijst

Organismen - levenskenmerken - soort

plantenrijk - dierenrijk - schimmelrijk - bacterierijk

gewervelde dieren - wervelkolom

kenmerk - determineren - determineertabel - zoekkaart

Wat is biologie?

• Bios (leven) + Logos (leer)

Levend
vertoont 1 of meer levenskenmerken

Dood

vertoont geen levens-kenmerken meer

Levenloos

Heeft nooit levens-kenmerken vertoond

6 Levenskenmerken

https://www.nemokennislink.nl/publicaties/je-herkent-leven-als-je-het-ziet-maar-wat-is-het/ 

Mooi overzichtsartikel over het zoeken naar een goede definitie voor leven.

Eerst in 4 grote groepen ordenen: Rijken

Indeling

• Uiterlijke kenmerken (macro)
• Micro-eigenschappen, de cel.

Aantekening

Verdeel een A4 in vier vakken.

Teken in elk vak een cel van een van de 4 rijken.

Zoek informatie op:

pagina 19 - plantencel

pagina 29 - dierlijke cel

pagina 33 - schimmelcel

pagina 34 - bacteriecel

Dierenrijk

Indeling dierenrijk

Gewervelden

De groep gewervelden worden ook weer opgedeeld in 5 groepen.

Ze verschillen op de eigenschap:

- huidbedekking

- manier van ademhaling

- wijze van voortplanting

Vissen

• Huid met schubben & slijm
• Ademhaling via de kieuwen
• Voortplanting: eieren

• Koudbloedig
• Milieu: Water
  

Amfibieën

• Huid bedekt met slijm
• Ademhaling: Longen (volwassen dieren
• Voortplanting: Eieren

• Koudbloedig
• Milieu: water en land

Reptielen

• Huid bedekt met droge schubben
• Ademhaling via longen
• Voortplanting: eieren 

• Koudbloedig
• Milieu: op het land
  

Vogels

• Huid bedekt met veren
• Ademhaling via longen
• Voortplanting: eieren

• Warmbloedig
• Milieu: meestal in de lucht
  

Zoogdieren

• Huid bedekt met haren
• Ademhaling via longen
• Voortplanting: geboren uit de baarmoeder

• Warmbloedig
• Milieu: meestal op het land
  

Voorbeeld: Zwarte beer

Organismen in de buitenste ringen hebben weinig onderlinge verwantschap. Meer naar binnen toe krijgen de afgebeelde organismen een steeds grotere onderlinge verwantschap. Deze verwantschap wordt bepaald door overeenkomstige (gezamenlijke) kenmerken van de betrokken organismen.

https://biologielessen.nl/index.php/dna-47/624-inl-eiding-in-de-ordening

Determineren

Een lijst/schema met kermerken voor het opzoeken en naam geven van een organisme

(Vaak Latijnse namen omdat wetenschappers over de hele wereld die kennen)

Weektaak

Maken 1.1: 

• opdracht 1 t/m 12 + 14 t/m 16

Lezen: 1.2 

Leren: 1.1

Wat zijn de 6 levenskenmerken?

Welke 4 rijken kennen we?

Wat is een soort?

Wat is determineren?