Het skelet

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t, mavo
• Leerjaar 1

Het skelet

Wat gaan we leren?

• Je kan de 5 verschillende functies van het skelet benoemen.
• Je kunt de verschillende botten opnoemen in het menselijk lichaam.
• Je weet op welke plek in het lichaam de botten zitten.
• Je kunt de verschillende type van beenverbindingen en gewrichten benoemen.

De functies van het skelet

- Stevigheid geven

- Bescherming geven

- Beweging mogelijk maken

- Vorm geven

- Maken van bloedcellen

Verschillende beenderen

We hebben twee soorten botten in ons lichaam: platte beenderen en pijpbeenderen.

Platte beenderen zijn plat van vorm. Voorbeelden: schedel, ribben, borstbeen en heupbeen.

Pijpbeenderen zijn rond van vorm. Voorbeelden:

opperarmbeen, dijbeen, spaakbeen, ellepijp, scheenbeen

en kuitbeen. 

Hierna komen 4 slide waarin alle namen van het skelet staan

Handen en voeten, let op hielbeen is hier niet op aangegeven.

Bot en kraakbeen

Botten bestaan vooral uit kalk en lijmstof (collageen). Kalk is hard en geeft stevigheid (hardheid) aan het botweefsel. Lijmstof zorgt ervoor dat botweefsel een beetje buigzaam blijft. Door kalk en lijmstof zijn botten stevig en kunnen ze niet gemakkelijk buigen of breken. In het skelet komen twee typen weefsel voor: kraakbeenweefsel en botweefsel. Tussen de cellen van beide weefsels zit tussencelstof. In kraakbeenweefsel liggen de cellen in groepjes bij elkaar in elastische tussencelstof (zie afbeelding 1.1). Deze tussencelstof bestaat vooral uit lijmstof. Daardoor is kraakbeen buigzaam. Het zit bijvoorbeeld in je neus, in je oorschelpen, en tussen je ribben en het borstbeen. Ook tussen de wervels van de wervelkolom zit kraakbeen.

In botweefsel liggen de cellen in kringen rondom kleine kanaaltjes (zie afbeelding 1.2). Door die kanaaltjes lopen bloedvaten. De botcellen zijn aan elkaar verbonden met uitlopers. De tussencelstof van bot bestaat uit kalk en lijmstof. Daardoor is botweefsel hard en niet buigzaam.

De volgende slide bevatten de beenverbindingen.

Vier manieren hoe botten aan elkaar kunnen zitten (beenverbindingen).

Bouw van een gewricht

Een gewricht is een verbinding tussen twee botten. Het ene bot heeft een gewrichtskogel, het andere bot een gewrichtskom. De gewrichtskogel kan bewegen in de gewrichtskom. Op de kogel en in de kom van een gewricht zit een laagje kraakbeen (zie afbeelding). Het kraakbeen zorgt ervoor dat de botten soepel kunnen bewegen en gaat slijtage tegen.

Gewrichtskapsel, kapselbanden en gewrichtssmeer

De twee botten van een gewricht zitten aan elkaar vast met het gewrichtskapsel. Het gewrichtskapsel houdt de botten op hun plaats. Bij sommige gewrichten zitten er ook stevige kapselbanden om het gewricht heen, zoals bij het heupgewricht (zie afbeelding). De kapselbanden helpen om de botten op hun plaats te houden.

De binnenkant van het gewrichtskapsel geeft gewrichtssmeer af. Dat is een stroperige vloeistof die werkt als een soort smeervet. Hierdoor kunnen de botten soepel bewegen.

Er zijn drie typen gewrichten.

De bouw van een gewricht heeft te maken met de manier waarop de botten ten opzichte van elkaar kunnen bewegen. Drie typen gewrichten zijn het kogelgewricht, het scharniergewricht en het rolgewricht (zie afbeelding 5):

• In de schouder zit een kogelgewricht. Bij een kogelgewricht draait de gewrichtskogel van het ene bot in de gewrichtskom van het andere bot. Daardoor is beweging in verschillende richtingen mogelijk.

• In je elleboog zit een rolgewricht. Bij een rolgewricht draait het ene bot in de lengteas om het andere bot. Hierdoor kun je je hand draaien.

• Tussen de vingerkootjes zit een scharniergewricht. Daarbij beweegt het ene bot als een scharnier ten opzichte van het andere bot. Je kunt alleen een beweging heen en terug maken.

Sleep de nummers naar de juiste naam

Beenderen van het been

dijbeen

hielbeen

scheenbeen

middenvoetsbeen

knieschijf

kuitbeen

1

2

3

4

5

6

Sleep de namen naar de juiste plek

Beenderen van de hand

vingerkootje

ellepijp

handwortel-

beentje

spaakbeen

middenhands-

beentje

1

2

3

4

5

Sleep de beenverbinding naar de juiste beenderen

Twee teenkootjes

De wervels van het heiligbeen

Het heupbeen en het dijbeen

Ribben en het borstbeen

Gewricht

Vergroeid

Gewricht

Kraakbeen

Geef 2 functies van het skelet

In de afbeelding zijn de beenderen van het skelet aangegeven met nummers.

Wat is de naam van nummer 6?

In de afbeelding zijn de beenderen van het skelet aangegeven met nummers.

Wat is de naam van nummer 8?

In de afbeelding zijn de beenderen van het skelet aangegeven met nummers.

Wat is de naam van nummer 9?

In de afbeelding zijn de beenderen van het skelet aangegeven met nummers.

Wat is de naam van nummer 14?

In de afbeelding is de schedel getekend.

Hoe heet bot nummer 4?

In de afbeelding is de wervelkolom getekend..

Hoe heet nummer 4?

In de afbeelding zijn de beenderen van het skelet aangegeven met nummers.

Wat is de naam van nummer 2?

In de afbeelding is de wervelkolom getekend..

Hoe heten de wervels bij nummer 1?

In de afbeelding zijn de beenderen van het skelet aangegeven met nummers.

Wat is de naam van nummer 13?

https:

De slide hieronder bevatten de volgende links:

Deze links gaan naar opdrachten om te oefenen:

• https://biologiepagina.nl/Brugklasnieuw/Bewegen/Oefenenskelet/oefenenskelet.htm
• https://biologiepagina.nl/Oefeningen/Bottenskelet/bottenskeletoefenen.htm
• https://biologiepagina.nl/Oefeningen/rontgenfoto/rontgenfotobottenbenoemen.htm
• https://biologiepagina.nl/Oefeningen/Skelet/beenverbindingen.htm
• https://biologiepagina.nl/1/4stevigheidbeweging/Skeletolifant/skeletolifant.htm
• https://biologiepagina.nl/1/4stevigheidbeweging/Skelethond/skelethond.htm
• https://biologiepagina.nl/1/4stevigheidbeweging/Skeletcavia/skeletcavia.htm
• https://biologiepagina.nl/1/4stevigheidbeweging/Skeletkikker/Skeletkikker.htm

https:

https:

https:

https:

https:

https:

https:

https:

https: