Examen

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

Politiek

Belangrijke terugkomende begrippen van deze les:

- Wat is de taak van het parlement en wat zijn haar rechten?

- Wat is een belangengroep en wat doen ze om de politiek te bereiken?

- politieke stromingen

Wat is de taak van het parlement?

Recht van budget 

• (goed- of afkeuren van de rijksbegroting)

Recht van enquête

• (het recht om een gedetailleerd onderzoek te doen naar een onderdeel van het regeringsbeleid)

Vragenrecht

• Recht van de Tweede Kamer  om het kabinet vragen te stellen ('vragenuurtje’ of schriftelijk)

Controlerende rechten van de Eerste- en Tweede Kamer

Recht van interpellatie

• minister ter veranwoording roepen. Hij/zij moet dan naar het parlement komen. 

Recht om een motie in te dienen

• recht van de kamer om hun mening te geven of bijvoorbeeld aan te dringen op maatregelen. 

Controlerende rechten van de Eerste- en Tweede Kamer (2)

Recht van amendement

• wetsvoorstellen aanpassen 
• amendement = wijzigingsvoorstel

Recht van initiatief

• Kamerleden kunnen zelf met een wetsvoorstel komen.

Stemrecht => Zowel de Eerste als Tweede Kamer heeft stemrecht 

Wetgevende rechten die alleen de Tweede kamer heeft

Dus:Rechten van het parlement

Bij de Wetgevende taak

• Stemrecht
  
• Recht van Amendement
  
• Recht van initiatief
  

Bij de Controlerende taak

• Vragenrecht
• Motierecht
• Recht van interpellatie
• Enquêterecht

Eerste- en Tweede Kamerleden kunnen wetsvoorstellen goedkeuren of afkeuren

De Tweede Kamer kan (delen van) wetsvoorstellen veranderen.

De leden van de Tweede Kamer mogen wetsvoorstellen maken.

Eerste en Tweede Kamerleden mogen vragen stellen over gebeurtenissen aan de regering als er iets mis is gegaan.

Een uitspraak waarin de Kamer haar mening geeft over iets. Bij een motie van wantrouwen vraagt een Kamerlid een minister af te treden nadat hij/zij bijvoorbeeld gelogen heeft.

De Kamerleden mogen een minister naar de kamer roepen om in debat te gaan over zijn beleid. 

Kamerleden mogen een onderzoek starten als ze het idee hebben dat de regering grote fouten heeft gemaakt.

De Eerste Kamer stemt alleen over een wetsvoorstel. Zij hebben GEEN recht van initiatief of amendement. 

Belangengroepen

Groepen die bepaalde belangen nastreven en de politieke besluitvorming proberen te beïnvloeden

Hoe dan?

1. Openlijk actie voeren

Stakingen, demonstraties

2. Beïnvloeden van de publieke opinie

Meerdere mensen weten wat jouw eisen zijn en wat het probleem is. 

3. Lobby'en

steun vragen voor jouw standpunten aan politieke bestuurders

Politieke stromingen

Overige stromingen 

Liberalen 

Belangrijkste waarde : Vrijheid en eigen verantwoordelijkheid

je leven zelf inrichten zoals jij wil --> Persoonlijke vrijheid

Weinig regels voor de economie--> economische vrijheid 

Passieve rol van de overheid: zo min mogelijk bemoeien met de mensen

Liberalen en hun Economische vrijheid 

Particulier initiatief: 

Deregulering

Vrijemarkt economie 

Sociaal democraten 

Gelijkwaardigheid en solidariteit zijn belangrijke waarden.

Actieve rol van de overheid: mensen helpen die niet voor zichzelf kunnen zorgen

Meer gelijkheid tussen mensen

 (ook in lonen)

Christen-democraten 

Het Christelijke geloof en de bijbel als uitgangspunten

naastenliefde is het allerbelangrijkste --> elkaar helpen.

God heeft de aarde geschapen dus je moet er zorgvuldig mee omgaan.

CDA en ChristenUnie zijn christendemocraten.

Als laatste: Schrijf dit schema over

Op gemeentelijk niveau vergelijkbaar met	Op provinciaal niveau vergelijkbaar met	Op landelijk niveau vergelijkbaar met
Gemeenteraad	Provinciale staten	Tweede kamer
College van burgermeesters en wethouders	Gedeputeerde staten	Regering/kabinet
Burgemeester	Commissaris van de koning	Minister president

Volksvertegenwoordiging 

Wordt gekozen

Dagelijks bestuur

Politiek

les 2

Belangrijke terugkomende begrippen van deze les:

- Wat zijn kenmerken van een rechtstaat?

- Fases politieke besluitvorming

- EU

1. Politieke besluitvorming

Een land waar de rechten en plichten van burgers én de overheid zijn vastgelegd in de wet. 

1

1.  Er is een grondwet

Belangrijkste rechten en plichten van burgers worden hierin verteld 

Hoe de overheid en de burgers met elkaar om moeten gaan. 

Hoe een regering gekozen worden. 

Belangrijkste rechten en plichten van burgers worden hierin verteld 

2.Grondrechten 

Belangrijkste rechten voor burgers die in onze samenleving gelden 

artikel 1: discriminatie verboden

vrijheid van godsdienst 

persvrijheid 

Belangrijkste rechten voor burgers die in onze samenleving gelden 

3.Rechtsbescherming

Burgers worden beschermt tegen een te grote overheidsmacht. 

Ook de overheid moet zich aan de wet houden

Op dezelfde manier behandeld en bestraft worden.

Burgers worden beschermt tegen een te grote overheidsmacht. 

Ook de overheid moet zich aan de wet houden

4: Rechtstaat = altijd democratie

Burgers hebben invloed over besluiten van politici 

Maken vraag 6

 

Burgers hebben invloed over besluiten van politici 

Frankrijk

België

Luxemburg

Italië

West-Duitsland

Nederland

Einde 

WO2

____________________________________________________________

1951

EGKS

DOEL:

nooit 

meer 

oorlog

1957

EEG

Wegens succes van EGKS: 

Verdrag van Maastricht. 

28 lidstaten. 

DOEL:

Economische redenen

1992

EU

Europese Commissie

Dagelijks bestuur van de EU.
Bestaat uit 28 commissarissen. 

Deze commissarissen kun je het beste vergelijken met onze ministers. 

De Commissie stelt nieuwe wetten voor en zorgt dat wetten worden uitgevoerd.

Europese Parlement

Bestaat uit 750 leden.
Ze worden iedere vijf jaar door de burgers van de lidstaten gekozen. Hoe meer inwoners een lidstaat heeft, hoe meer zetels dat land heeft in het Europees Parlement. 

Het Parlement beslist over de wetsvoorstellen van de Europese Commissie, maar mag zelf geen wetsvoorstellen aandragen. 

Raad van Ministers

Bestaat uit alle ministers van alle lidstaten.
Eigenlijk is de samenstelling elke keer anders, want als het over het milieu gaat dan komen alleen de ministers van Milieu.  

De Raad van Ministers moet, net als het Europees Parlement, elk nieuw wetsvoorstel goedkeuren of afkeuren.

Het Europees Hof van Justitie

Het Hof zorgt ervoor dat wetten van de EU overal op dezelfde wijze worden nageleefd en toegepast.  

 

Bedrijven, gewone burgers en Europese commissie kunnen naar het hof  stappen.