AFP 2.4.11

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 2

Anatomie, Fysiologie en Pathologie

Les 11

Periode 4

Leerjaar 2

Lesindeling

1. Welkom + Rapid (5 min.)
2. Lesindeling en lesdoelen (5 min.)
3. Stemmingsstoornissen (20 min.)
   
   
4. Zelf aan de slag (30 min.)
   
   
5. Vervolg stemmingsstoornissen (30 min.)

Lesdoelen

Aan het eind van de les kunnen jullie:

• Vertellen wat er bedoeld wordt het met het biopsychosociale model
• Uitleggen welke oorzaken, symptomen en behandelingen horen bij  Overspannenheid, Depressie, Tentamen suïcide, Manie, Bipolaire stoornis en psychose

Stemmingsstoornissen

Betekenis 'stemming'

stem·ming (de; v; meervoud: stemmingen; verkleinwoord: stemminkje)

1. het stemmen

2. gemoedsgesteldheid, humeur: hij is in een goede stemming

3. algemene denkwijze: stemming maken voor, tegen iets ijveren voor, tegen

Jouw stemming/humeur/gemoedsgesteldheid schommelt van uur tot uur. Als het langere tijd heel heftig is, dan spreken we van een stemmingsstoornis.

Overspannenheid

Overspannen: Psychische decompensatie

• Verstoorde balans tussen
    draagkracht en 
    draaglast
• Patiënten komen vaak met
    lichamelijke klachten bij
    de huisarts

Overspannenheid (2)

Symptomen:

• Lichamelijk: Vaak vage klachten (duizelig, hoofdpijn, buikpijn)
• Psychisch: Emotioneel labiel, geprikkeld, slapeloosheid/moeheid, snel huilen, angst en onzekerheid

Behandeling: Herstellen van de balans

• Draaglast verminderen: 'Stapje terug doen', uitrusten, gesprekstherapie
• Draagkracht vergroten: Medicijnen (slaaptabletten, rustgevende tabletten), zorgen voor ontspanning, sociale contacten etc.

In gesprekstherapie wordt vaak onderzocht waarom de balans naar de 'verkeerde kant' is doorgeslagen, zodat op basis hiervan de draaglast verminderd kan worden en de draagkracht groter gemaakt kan worden. Bewustwording van het probleem en de oorzaken is al een grote stap hierin.

Zijn hier nog vragen over?

Depressie

Kernsymptomen: Minimaal 1

• Sombere stemming grootste deel van de dag
• Duidelijke vermindering van plezier in bijna alles

Overige symptomen: 

• Gewicht +/-
• Slapen +/-
• Psychomotorisch +/-
• Suïcidaliteit

• Waardeloosheid of schuldgevoel
• Moeheid/verlies van energie
• Minder denken, concentratie of besluiteloosheid

Minimaal twee weken en totaal minimaal 5 symptomen

Depressie: Oorzaken

Lichamelijk factoren:

• Erfelijkheid, geslacht (vrouw)
• Medicijngebruik/ziekte

Sociale factoren:

• Stress, trauma, mishandeling

Psychologische factoren:

• Faalangst, laag zelfvertrouwen

Depressie: Behandeling

Behandeling: Afhankelijk van o.a. ernst, lijdensdruk en sociaal functioneren van de patiënt

• Gesprekstherapie: Praten, voorlichting geven, luisteren
• Zorgen voor vaste dagstructuur: Voorkom doelloosheid
• Activiteiten inplannen: Ook 'leuke' dingen
• Eventueel Antidepressiva: Als patiënt niet reageert, duur > 3 maanden

De patiënt moet uiteindelijk verantwoordelijk blijven voor de behandeling om het beste resultaat te krijgen

Manie

Manie: Tegenovergestelde van een depressie

• Ongeremde energie, uitbundig hyperactief
• Veel praten, veel plannen, veel gedachtesprongen
• Overheersend aanwezig, snel boos/geïrriteerd
• Weinig slapen
• Alles gaat fantastisch!

Behandeling

Behandeling: 

• Bij gevaar: opname op psychiatrische afdeling 
• Behandeling in prikkelarme omgeving
• Gebruik van antipsychotica bij psychose
• Kalmeringsmiddelen (benzodiazepinen)
• Stemmingsstabilisatoren: Lithiumzouten (kleine therapeutische breedte)

Bipolaire stoornis

Bipolaire stoornis: Twee 'polen', twee soorten stemming

• Manische periodes en depressieve periodes
• Vaak erfelijke aanleg of gevoeligheid
• Stress en spanning als trigger

Psychose

Psychose: Hallucinaties en /of wanen

Hallucinatie: Stoornis in waarnemen

• Horen, zien, voelen, proeven en ruiken
• Bijvoorbeeld het horen van stemmen

Wanen: Stoornis in denken

• Overtuiging waar patiënt niet vanaf te
    brengen is (ondanks bewijs)

Huiswerk

• Maken: Expert College Psychiatrische ziektebeelden (P)
• Afmaken opdracht 'Stemmingsstoornissen'