Hoofdstuk 3 Ontwikkelingspsychologie, wat is dat? Paragraaf 3.1 t/m 3.7

• Welzijn
• MBO
• Studiejaar 1

METHODIEK MZ

Thema 2: Ontwikkelingspsychologie, wat is dat?

Waar denk je aan bij ontwikkelingspsychologie?

Ontwikkeling en psychologie

Psychologie is de wetenschap die het menselijk gedrag bestudeert.

• Bijv: Waarvan raken mensen overspannen? Wat bepaalt of mensen luisteren of niet? Waarom raakt de ene persoon verslaafd en de ander niet?

Ontwikkelingspsychologie is de wetenschap die het gedrag bestudeert van de mens in de verschillende fasen van zijn ontwikkeling.

• Elke fase (van baby tot oudere) heeft zijn eigen specifieke kenmerken.

Waarom moet je als medewerker Maatschappelijke Zorg kennis hebben van ontwikkelingspsychologie?

Belangrijke ontwikkelingspsychologen

• Jean Piaget (1896 - 1980)

Kwam erachter dat kinderen pas op een bepaalde leeftijd eraan 

toe zijn om een bepaalde vaardigheid te leren.

• Erik Erikson (1902-1994)

Beschreef de verschillende stadia in de psychosociale ontwikkeling en ontdekte dat in ieder stadium een bepaald conflict centraal staat. 

Bijv.: Babytijd = vertrouwen VS wantrouwen. 

Levenslooppsychologie

Naast het begrip ontwikkelingspsychologie is er het begrip levenslooppsychologie.

De levenslooppsychologie is de wetenschap die zich bezighoudt met de invloed van wat in iemands leven is voorgevallen op diens ontwikkeling.

• Nature: Aangeboren
• Nurture: Aangeleerd

Hoe ontwikkelen mensen zich?

Ontwikkelen = veranderen.

Die verandering kan een vooruitgang inhouden, maar kan ook een achteruitgang omvatten. Dat is ook ontwikkeling.

Wanneer er sprake is van ontwikkeling, zijn er drie processen mogelijk:

• groeiprocessen: lichamelijke groei die het gevolg is van celdeling
• leerprocessen: verwerven van theoretische, praktische en sociaal-emotionele kennis en vaardigheden
• rijpingsprocessen: 'ergens aan toe zijn'

Ontwikkelingsfasen

• ongeboren kind (prenatale fase, 40 weken)
• zuigeling (0-18 maanden)
• peuter (18 maanden - 4 jaar)
• kleuter (4-6 jaar)
• schoolkind (6-12 jaar)
• puber (12-17 jaar)
• adolescent (17-25 jaar)
• volwassene (25-67 jaar)
• oudere mens (67 jaar en ouder)

Ontwikkelingsaspecten

• lichamelijke ontwikkeling
• cognitieve ontwikkeling
• sociale ontwikkeling
• persoonlijkheidsontwikkeling
• emotionele ontwikkeling
• seksuele ontwikkeling

Factoren die de ontwikkeling bepalen

Ook al ligt de ontwikkeling in grote lijnen vast, toch verloopt de ontwikkeling van ieder mens op unieke wijze. 

Dit komt omdat er factoren zijn die invloed uitoefenen op de ontwikkeling van de mens, namelijk:

• interne factoren (nature)
• externe factoren (nurture)
• zelfbepaling

Interne factoren

• Aangeboren, komt voort uit het erfelijk materiaal dat een kind meekrijgt van zijn ouders
• Uiterlijk, maar ook talent of karaktereigenschappen

Ga maar eens bij jezelf na:

Goed in wiskunde? 

Heeft jouw vader of moeder ook een wiskundeknobbel?

Externe factoren

Er zijn factoren van buitenaf die de ontwikkeling bepalen. Daarbij gaat het om:

• de directe omgeving
• sociale en economische factoren
• culturele factoren
• ingrijpende levensgebeurtenis

Welke externe factor heeft bij jou invloed gehad op jouw ontwikkeling?

Weet je nog?

Zelfbepaling

Hoe ouder het kind is, hoe groter zijn vermogen meestal is om richting te geven aan zijn eigen ontwikkeling. Dit noemen we zelfbepaling.

Bij een oudere kan het vermogen tot zelfbepaling weer afnemen, zeker als iemand last krijgt van dementie.

Zelfbepaling hangt samen met de keuzes die je in je leven maakt.

Maar: Een mens heeft niet alles zelf in de hand. Een volwassene kan heel graag kinderen willen, maar niet iedereen krijgt ze. 

Voorwaarden voor ontwikkeling

• een kind moet zich veilig en vertrouwd voelen bij de opvoeder
• er moet zowel verbaal als non-verbaal contact zijn tussen opvoeders en kind
• een kind moet de mogelijkheid hebben om zelf te onderzoeken
• er moet een stimulerende omgeving zijn
• een kind moet de mogelijkheid hebben om te spelen
• een kind moet voldoende bewegingsvrijheid hebben
• een kind moet veiligheid en grenzen worden geboden

Aan de slag!

Lees blz. 44 t/m 51 uit het theorieboek zelfstandig door.

Maak de volgende verwerkingsopdrachten in de digitale werkomgeving Methodiek MZ herzien:

Thema 2.3 Ontwikkelingspsychologie, wat is dat? 

De opdrachten zijn voor de volgende les af.