1.3 Bewegingen van platen

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Korte herhaling §1

• Opbouw van de aarde: kern - mantel - korst
  
  
• Lithosfeer 'drijft' op asthenosfeer
  
  
• Oceanische korst = basalt
   continentale korst = graniet 

Korte herhaling  §2 

• Wegener: continental drift 
  
  
• Niemand geloofde Wegener: geen bewijs over de bewegende krachten 
  
  
• Tegenwoordig: metingen in oceaan over ouderdom + diepte 

Korte herhaling &2

Bewijzen voor bewegen van continenten

1. Actualiteitsbeginsel

2. Fossiele resten

3. Gletsjerkrassen

4. Paleomagnetisme

Het principe dat ervan uitgaat dat natuurwetten in het verleden en het heden dezelfde zijn.

Hoofdstuk 1.3 : Beweging van platen

Beweging van platen

Lesdoel(en) §3

Aan het einde van de les kan je:

• Uitleggen waarom de aardplaten bewegen;
  
  
• Opnoemen welke drie plaatbewegingen er zijn en wat voor gevolgen deze bewegingen hebben

Benodigde voorkennis 

Je weet wat convectiestromen zijn;
Je weet wat basalt en graniet is;
Je weet dat platen op verschillende manieren bewegen;
Je weet dat platentektoniek zorgt voor bergen, aardbevingen en vulkanen;

Platenbeweging

• Platentektoniek       
• Verschillende soorten:                        

1. Divergentie                                          
2. Convergentie                                           
3. Transforme beweging                           

Drie bewegingen

Divergentie

• Uit elkaar - twee oceanische platen 
• Oceaan = mid-oceanische rug
  nieuwe korst groeit aan
  onderzeese vulkanen (niet explosief)
  lichte aardbevingen
• Continent Oost Afrika = continentale platen scheuren -  Rift Valley 

RODE  ZEE ZAL UITGROEIEN TOT EEN NIEUWE OCEAAN 

scheur bij Mozambique begint en doorloopt tot Turkije - maakt oostelijke deel los van de rest  van Afrika 

Zelfstandig werken 

Maak volgende opdrachten van par. 1.3 blz. 28 

1,2, 3abc

Kleurenblind ?

Convergentie

• naar elkaar toe - drietal variaties 
• Oceaan + continent = subductie
• Oceaan + oceaan = subductie van
  oudere oceanische korst
• continent + continent = berg
   

600 tot 700 km naar benden duiken 

diepzeetrog 

explosieve

oudste 

meest afgekoeld 

zwaarder 

Himalaya en Alpen 

Kreukelzone van samengeperste gesteente 

dezelfde soortelijke massa 

doordat continentale plaat nooit wegduikt, wordt deze ouder dan oceanische plaat

SCHILDEN- Afrika, Azie, Canada,  Scandinavie 

Transform

• langs elkaar heen
•  naast horizontale verschuiving,
  ook horsten en slenken
• aardbevingen

Transforme  : Breukgebergte

Breuken in de korst - ontstaan door opschuivingen en afschuivingen 

Lage delen: Slenk

"hoge delen": Horst

Type gebergte: Breukgebergte

Voorbeelden: Dode zee (slenk), Rijndalslenk (slenk), Jura, Zwarte Woud, Vogezen (horst)

Breukgebergte

Horst

Hoog = Horst

Horst

slenk

slenk

De lithosfeer ligt onder de asthenosfeer.

1. waar
2. niet waar

Leg uit hoe convectiestromen werken in 3 stappen uit.

Op de plek van de mid-oceanische rug vind .... plaats.

1. Convergentie
2. Divergentie
3. de Transforme beweging
4. Subductie

Een horst is hoog gelegen en een slenk is laag gelegen.

1. waar
2. niet waar

Lesdoel(en) §3

Aan het einde van de les kan je:

• Uitleggen waarom de aardplaten bewegen;
  
  
  
• Opnoemen welke drie plaatbewegingen er zijn en wat voor gevolgen deze bewegingen hebben

Schrijf of teken volgende begrippen in je schrift 

Kernbegrippen	Verdiepende vragen
Convectiestromen platentektoniek divergent convergent transform mid-oceanische rug subductie trog horst/slenk hotspot	Wat betekent het begrip? Kan je er een zin mee maken? Kan je het begrip tekenen?

Zelfstandig werken 

Maak volgende opdrachten van par. 1.3 blz. 28 

4, 6ab,7,8,9ab

Voorkennis test

1. Teken de mid-atlantische rug

2. Teken convectiestromen

3. Teken waar ridge push/slab pull voorkomt

4. Teken een subductie zone

5. Teken waar vulkanisme voorkomt

6. Teken waar gebergtevorming voorkomt

Vragen?