Les 8: werkwoordspelling

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

Werkwoordspelling

Vandaag in de les

Lezen

Herhalen: samengestelde zinnen, Vdw (Voltooid deelwoord) deelwoord als bijvoeglijk naamwoord en Inf (Infinitief)

Opdrachten maken en nakijken.

24 september is de toets

Werkwoordspelling

Samengestelde zinnen

Een enkelvoudige zin heeft maar 1 pv, een samengestelde zin heeft meerdere pv's.

Samengestelde zinnen

Hoofdzin + Bijzin (+Bijzin)

Hoofdzin + Hoofdzin

Hoofdzin (HZ)

Een hoofdzin is een zelfstandige zin. Een bijzin is een afhankelijke zin die niet kan  bestaan zonder een hoofdzin. 

In een hoofdzin staat de persoonsvorm meestal op de tweede plaats. In een bijzin staat de persoonsvorm meestal verder naar achteren.

Ik vertrouw die politicus niet (hoofdzin), omdat hij al vaak gelogen heeft (bijzin).

Je moet niet meteen boos worden (hoofdzin), als hij een fout maakt (bijzin).

Nevenschikkende voegwoorden

HZ + HZ

Nevenschikkend voegwoord

Hoofdzinnen kunnen met elkaar verbonden worden door de voegwoorden en, maar, want of of.

Voorbeeld:

Het is al laat en daarom kom ik vanavond.
Het is al laat, maar ik kom toch vanmiddag.
Ik kom vanavond want het is al laat.
Kom je vanmiddag of kom je vanavond?

Onderschikkende voegwoorden

HZ + BZ

Onderschikkend voegwoord

terwijl,  voordat, toen, nadat, doordat, zodat, waardoor, omdat,  hoewel, dat (en nog vele andere)

Voorbeeld:

Piet eet geen mosselen, omdat hij niet van vis houdt

Infinitief

Het infinitief is het hele werkwoord. 

bv: ‘maken’, ‘rennen’, ‘werken’, ‘koken’ en ‘denken’

De hobbyboer maakt appelmoes.

De hobbyboer wil appelmoes maken.

Onvoltooid deelwoord (od)

Een onvoltooid deelwoord geeft aan HOE iemand bezig is.

- Huilend stapte de vrouw in de auto.

Een onvoltooid deelwoord maakt GEEN deel uit van het werkwoordelijk gezegde.

- Ik wil juichend over de finishlijn gaan. 

Je spelt het onvoltooid deelwoord als 'infinitief + d' (soms + 'de')

Voltooid deelwoord (vd)

Heeft altijd een hulpwerkwoordvan 'hebben', 'zijn' of 'worden' bij zich.

- Ik heb iets gevonden.

- Jij wordt geridderd.

- Mevrouw De Vries is door meneer Van Vliet gepest.

vd van sterke ww: vergeet de 'n' op het eind niet. :-)

vd van zwakke ww: pak 't ex-kofschip er eventueel bij.

Voltooid deelwoord als bijvoeglijk naamwoord

Het voltooid deelwoord kan als bijvoeglijk naamwoord worden gebruikt. Het voltooid deelwoord staat dan voor een zelfstandig naamwoord. Het zegt dus iets meer van een zelfstandig naamwoord (mensen, dieren, dingen of planten).

De standaardregel is dat het voltooid deelwoord verlengd wordt met een extra e

De aardappelen zijn aangebrand (voltooid deelwoord). 

De aangebrande aardappelen (bijvoeglijk gebruikt voltooid deelwoord)

Opdracht bespreken

Welke onderdelen vind je nog moeilijk?

Opdracht

Kijk de opdracht van gisteren na en maak de opdracht die met jullie gedeeld is in Magister. Beide formulieren staan bij de les van maandag 13 september. De opdracht is voor de volgende les.