Week van respect 2024

• Nederlands
• Speciaal Onderwijs
• ISK
• Leerroute a1

Week van respect 2024

Introductie

Burgerschap staat weer bovenaan de menukaart van het onderwijs! Het is de bedoeling dat scholen – met alle ingrediënten en kookgereedschappen die zij tot hun beschikking hebben - goede burgers van de leerlingen “bakken”.

In deze les bakken we samen onze klassenburger! Wat vinden wij belangrijk? Waar staan wij voor? Let’s go!

Lesoptie: Je kan deze les klassikaal doen met de bijbehorende slides, of doe deze les in een kringsetting en laat deze slide op het bord staan.

Voorbereiding: Knip van tevoren de onderdelen uit en hou ze bij de hand. De burger ligt alvast vooraan in de klas of in het midden van de kring ,of leg hem op een andere manier zichtbaar voor alle leerlingen neer.

Ook op school!

Leg klassikaal uit:
De ene vindt het fijn om rustig een boek te lezen terwijl de ander het liefst de hele dag aan het sporten is.
Hoe zorg je er dan voor dat iedereen zich goed voelt? Dat is nog best ingewikkeld! Maar samen proberen we ervoor te zorgen dat het voor iedereen fijn is.

Burgers

Leg klassikaal uit:
In Nederland hebben we het over 'burgers' als we het over inwoners hebben. Wij zijn allemaal burgers van onze stad, provincie en het land waar we wonen.
Burgers hebben rechten en plichten en daarom leren we op school ook dingen die te maken hebben met 'goed' burgerschap.

De perfecte burger… bestaat die?

Leg klassikaal uit:
Nee, natuurlijk niet! Net als dat je vega-, vis- en vleesburgers met allerlei combinaties aan sausjes en toppings hebt, zijn wij mensen ook allemaal anders. We hebben allemaal een andere achtergrond, verschillende persoonlijke voorkeuren en hebben verschillende normen en waarden.

Een perfecte burger? Die bestaat niet!
Wat dan wel? Burgers die hun best doen om zich positief en goed te verhouden tot de samenleving. En wij kunnen samen filosoferen over hoe wij vinden dat de ideale burger zich kan inzetten voor onze samenleving.

Wat houdt onze samenleving eigenlijk precies in?

Let op!  Je hebt de kans dat er nu allemaal verschillen tussen mensen worden opgesomd, dit kan polariseren dus wees hier waakzaam op! Deze les gaat niet over identiteit, maar juist over de overeenkomsten in wat wij belangrijk vinden in goed burgerschap. Het gaat niet over wie je bent, maar over wat je (gezamenlijk) vindt.

Samenleving = samen leven!

Leg klassikaal uit:
Wij wonen in een samenleving. Wat betekent dat eigenlijk?

sa·men·le·ving: de mensen samen, met de nadruk op hun onderlinge omgang; = maatschappij.* Van Dale

We moeten met zijn allen samenleven in Nederland, daarom heet het de samenleving. Of je je buurman nou wel of niet leuk vindt, je leeft naast en met elkaar. Het gaat allemaal natuurlijk wel een stuk makkelijker als je een beetje goed met elkaar kan opschieten.

Daarnaast draagt iedereen bij aan de Nederlandse samenleving door erin te wonen maar ook doordat we belasting betalen. Daar worden weer dingen van gerealiseerd die voor iedereen belangrijk zijn zoals goede wegen, onderwijs en politie!

I

In Nederland samenleven doe je zo:

1: Respect voor elkaar!

2: We bepalen hier dingen met elkaar (democratie).

3: We zijn hier allemaal vrij; we mogen ook denken en zeggen wat we willen.

Het is belangrijk dat we ons aan die afspraken houden, zodat we met zoveel verschillende mensen in vrede met elkaar kunnen samenleven.

.

gewaardeerd worden, je gelijk behandeld voelen , in Nederland worden mensen in gelijke gevallen gelijk behandeld. Dit is het recht op gelijke behandeling. Je mag niet je geloof bij iemand afdwingen. Je mag (wettelijk) niet discrimineren (artikel 1). 

Klassikale brainstorm 2: gelijkwaardigheid
Schrijf per term mee op het bord.

Brainstorm over de tweede basiswaarde: gelijkwaardigheid. (Suggesties/synoniemen om de brainstorm mee op gang te krijgen staan erachter.)

Wat betekent ‘gelijkwaardigheid’ als we er filosofisch over nadenken en wat betekent het in de praktijk? En wanneer voel jij je gelijkwaardig behandeld en wanneer niet?

Mogelijke antwoorden: gewaardeerd worden, je gelijk behandeld voelen (ook al wijk je af van de norm), in Nederland worden mensen in gelijke gevallen gelijk behandeld. Dit is het recht op gelijke behandeling. Je mag niet je geloof bij iemand afdwingen. Je mag (wettelijk) niet discrimineren (artikel 1). Hetzelfde verdienen als een ander, niet afgewezen worden om iets waar je niks aan kan doen… etc.

Eventuele andere vragen om het gesprek te begeleiden:

• Wat heb jij nodig om gelijkwaardigheid te ervaren?
• Voel jij je wel eens ongelijk behandeld?
• Hoe kan jij je inzetten voor meer gelijkwaardigheid?

Mensen die elkaar helpen vanuit een gevoel van saamhorigheid en verbondenheid zonder dat hier onmiddellijk een tegenprestatie tegenover staat, rekening houden met anderen, geven aan armen, samen sta je sterk… etc.

Klassikale brainstorm 3: solidariteit
Schrijf per term mee op het bord.

Brainstorm over de derde basiswaarde: solidariteit. (Suggesties/synoniemen om de brainstorm mee op gang te krijgen staan erachter.)

Wat betekent ‘solidariteit’ als we er filosofisch over nadenken en wat betekent het in de praktijk? En wanneer ben jij solidair of is er iemand wel eens solidair geweest met jou?

Mogelijke antwoorden: Mensen die elkaar helpen vanuit een gevoel van saamhorigheid en verbondenheid zonder dat hier onmiddellijk een tegenprestatie tegenover staat, rekening houden met anderen, geven aan armen, mee demonstreren, er niet alleen voor staan, samen sta je sterk… etc.

Eventuele andere vragen om het gesprek te begeleiden:

• Met wie voel jij je solidair?
• Wie kan er volgens jou wel wat meer steun gebruiken?
• Wanneer mis jij solidariteit?

Waaruit bestaat de ideale burger?

We gaan ervan uit dat het gedrag van een burger net als een echte (ham)burger is opgebouwd uit verschillende lagen. Met de klas gaan we nu drie lagen invullen en hier betekenis aan geven. We gaan bekijken hoe de ideale burger eruit zou kunnen zien!

Waaruit bestaat de ideale burger?

We gaan ervan uit dat het gedrag van een burger net als een echte (ham)burger is opgebouwd uit verschillende lagen. Met de klas gaan we nu drie lagen invullen en hier betekenis aan geven. We gaan bekijken hoe de ideale burger eruit zou kunnen zien!

Speeddaten!

Wat vinden je klasgenoten belangrijk als het gaat om goed burgerschap? Hoe zouden zij de samenleving willen vormgeven? Tijd om dat te ontdekken.

Ga langs drie klasgenoten om uit te vinden wat de ideale burger voor hen betekent en noteer dit op je werkblad. Vraag ze uit over waarom zij deze termen/onderwerpen hebben gekozen en hoe zij dat voor zich zien in onze samenleving. 

Hoe vinden zij dat we het best samenleven?

We gaan zo een hamburger bouwen met dingen die wij belangrijk vinden, dat wordt onze klassenburger.

Allemaal burgers

Leg klassikaal uit
We gaan zo een hamburger bouwen met dingen die wij belangrijk vinden, dat wordt onze klassenburger.

Leg uit dat je steeds een vraag stelt met twee antwoorden waar de leerlingen op mogen stemmen. Zo kiezen we samen welke antwoorden op onze klassenburger komen te liggen.

Wat vind jij belangrijk in de klas?

Wat vind jij belangrijk in de klas?

We gaan aan de slag met de eerste vraag! Dat is de sla. Pak de twee slablaadjes en leg ze in het midden van de kring. We gaan stemmen!

Vraag 1:
Wat vind jij?

Als je klaar bent met een opdracht of oefening ga je zelfstandig door met de volgende opdracht of als je klaar bent met je opdracht of oefening kijk je of je een klasgenoot kan helpen die nog niet klaar is.

Waar stemmen we op?

Beide antwoorden zijn goed, het gaat om het gesprek! Komen jullie er niet uit? Leg ze dan beiden op het burgerbroodje.

Wat vind jij? Als er ruzie is vragen wij hulp aan de docent of als er ruzie is lossen wij het zelf op.

Wat vind jij belangrijk in de klas?

We gaan aan de slag met de tweede vraag! Dat is de komkommer. Pak de twee komkommers en hou ze omhoog/leg ze zichtbaar vooraan/leg ze in het midden van de kring.

Vraag 2:

Wat vind jij? Als er ruzie is vragen wij hulp aan de docent of als er ruzie is lossen wij het zelf op.

Waar stemmen we op?

Beide antwoorden zijn goed, het gaat om het gesprek! Komen jullie er niet uit? Leg ze beiden op het burgerbroodje.

Wat vind jij? Het begint bij respect voor jezelf of het begint bij respect voor de ander.

Wat vind jij belangrijk in de klas?

We gaan aan de slag met de derde vraag! Dat is de tomaat. Pak de twee plakken tomaat en hou ze omhoog/leg ze zichtbaar vooraan/leg ze in het midden van de kring.

Vraag 2:
Wat vind jij? Het begint bij respect voor jezelf of het begint bij respect voor de ander.    

Waar stemmen we op?

Beide antwoorden zijn goed, het gaat om het gesprek! Komen jullie er niet uit? Leg ze beiden op het burgerbroodje.

Wat vind jij? Als iemand iets doet wat niet mag dan vertel ik het aan de docent of als iemand iets doet wat niet mag dan vraag ik waarom die dat doet en lossen we het samen op.

Wat vind jij belangrijk in de klas?

We gaan aan de slag met de vierde vraag! Dat is de burger. Pak de twee burgers en hou ze omhoog/leg ze zichtbaar vooraan/leg ze in het midden van de kring.

Vraag 4:
Wat vind jij? Als iemand iets doet wat niet mag dan vertel ik het aan de docent of als iemand iets doet wat niet mag dan vraag ik waarom die dat doet en lossen we het samen op.

Waar stemmen we op?

Beide antwoorden zijn goed, het gaat om het gesprek! Komen jullie er niet uit? Leg ze beiden op het burgerbroodje.

Plak nu de onderdelen samen op en hang jullie klassenburger op in de klas!

Klassikale evaluatie:
Dit is onze klassenburger, met alle dingen we samen belangrijk vinden!

Zo bespreek je met de klas wat jullie samen echt belangrijk vinden aan jullie klassencultuur! Je kunt de klassenburger door het jaar heen gebruiken om op terug te grijpen.

TIP: Hang de burger op een zichtbare plek in de klas. Of hang de burger in de gang/hal, want de midden- en de bovenbouw maken ook burgers, het is leuk om dit samen te etaleren! Dan heb je allemaal burgers!

Wat heb jij geleerd?

Hoe ging de les?