3M-thema8-gedrag-herhaling ethogram en protocol

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo g, t, mavo
• Leerjaar 3

Leerdoel 1

Je kunt beschrijven wat gedrag is en hoe biologen gedrag bestuderen.

Wat is de juiste definitie van gedrag?




Selecteer om teknippen, kopiëren ofte verwijderen




14




Dit wordt getoondin de klassikale leswanneer je op'geef les' klikt.








Dit wordt getoondin de gedeelde les dieleerlingen zelfstandigkunnen doen.







Differentiëer






Differentiëer





Instellingen














Als de moeder van een pasgeboren baby haar vinger in de hand van de baby legt grijpt de baby deze vinger vast. Waardoor wort dit gedrag grotendeels bepaald? Door erfelijke factoren of door leerprocessen?


















A

erfelijke factoren










B

leerprocessen



























Quizvraag














Wat is gedrag?

1. Alles wat een mens of dier doet
2. lopen, iets pakken, lachen
3. spieren die werken
4. planten die water opnemen

Is dit een ethogram
en/of een protocol?

1. Zowel een ethogram als een protocol
2. Ethogram
3. Protocol
4. Geen van beiden

Wat is een ethogram?

1. een lijst met prikkels om gedrag te bestuderen
2. een lijst met handelingen om te gebruiken bij gedragsstudie
3. daarmee kun je een aardbeving voorspellen
4. een soort grafiek

Wat weet je van een ethogram?

Wat is ...............waar?

NIET

1. Je schrijft op wat een dier doet
2. Een gedragshandeling wordt omschrijven
3. Je schrijft bijv. op dat een hond agressief is
4. Het is een lijst met beschrijvingen van gedrag

Leerdoel 2(a)

Je kunt beschrijven waardoor gedrag wordt 

veroorzaakt

Je kunt beschrijven waardoor gedrag wordt veroorzaakt

1. Dit kan ik
2. Dit kan ik nog niet

Gedrag wordt veroorzaakt door?

1. inwendige prikkers
2. uitwendige prikkels
3. zowel inwendig als uitwendige prikkels

Een prikkel van buiten het organisme heet een ...

1. Inwendige prikkel
2. Binnenprikkel
3. Uitwendige prikkel
4. Sleutelprikkel

Als een leeuwin een prooi
ziet zal ze er altijd op jagen

1. Waar
2. Niet waar

De prikkel 'motivatie' is een voorbeeld van een ... ?

1. Uitwendige prikkel
2. Inwendige prikkel
3. Sleutelprikkel
4. Sperren

Spreeuwenjongen die pas uit het ei gekomen zijn,
hebben hun ogen nog dicht.
Wanneer een ouder op het nest landt, sperren ze
onmiddellijk hun bek open.

Wat is de uitwendige prikkel voor dit gedrag van de
spreeuwenjongen?

1. honger
2. het bewegen van het nest
3. het ruiken van de worm
4. het zien van de ouder

Leerdoel

1. Je kunt beschrijven wat gedrag is en hoe biologen gedrag bestuderen.
- Je kunt een ethogram maken

- Je kunt het gedrag van een dier bestuderen met behulp van een protocol

Het Ethogram

Handeling	Afkorting	Beschrijving
Zwemmen	zw	Met de poten voortbewegen in het water
Bijten	bij	Knagen op materiaal anders dan voer

Oefen opdracht 1.
- We bekijken vijf minuten het gedrag van de hond in de video.

De hond vertoont diverse handelingen.

- Schrijf de handelingen op in het ethogram

- Na het bekijken van de video vul je de afkorting en beschrijving in

Het Ethogram (uitgewerkt van de video)

Handeling	Afkorting	Beschrijving
Zwemmen	zw	Met de poten voortbewegen in het water
Bijten	bij	Knagen op materiaal anders dan voer
Niezen	nie	Met kracht lucht uitstoten door neus en mond ten gevolge van een prikkeling (bron: Van Dale)
Rollen	rol	zich rondwentelend voortbewegen op de grond
Lopen	lo	zich door middel van poten voortbewegen
Rennen	ren	erg snel lopen
Kwispelen	kw	de staart heen en weer bewegen
Kijken	kij	de blikken een bepaalde richting op hebben
Schudden	sch	Het lijf heen en weer bewegen
Proesten	pro	Met opzet met kracht lucht uitstoten door de neus en mond
Springen	spr	zich losmaken van de grond door zich met de voeten af te zetten
Huppelen	hup	zich met kleine sprongetjes voortbewegen

Het Protocol

	1e minuut	2e minuut	3e minuut	4e minuut	5e minuut
0-5s
6-10s
11-15s
16-20s
21-25s
26-30s
31-35s
36-40s
41-45s
46-50s
51-55s
56-60s

Oefen opdracht 2.

- We bekijken opnieuw vijf minuten het gedrag van de hond in de video.

- Noteer per vijf seconden de afkorting(en) van de handeling(en) in het protocol

Opdracht voor een cijfer

Voor deze opdracht bestudeer je 5 minuten het gedrag van een dier. Bijvoorbeeld je huisdier.

In Learnbeat staat de uitleg van de
opdracht. Je maakt een
onderzoeksverslag voor een cijfer.