Hoofdpijn

• Doktersassistente
• MBO
• Studiejaar 2

Hoofdpijn

Progamma

Theorie Hoofpijn incl. filmpjes

Kennistoetsje

casus oefenen 

Leerdoelen

Verschillende soorten van hoofdpijn herkennen.

Advies geven bij hoofdpijn.

Alarmsymptomen kunnen benoemen van hoofdpijn.

Benoem oorzaken
van hoofdpijn.

media.thuisarts.nl

Oorzaken hoofdpijn

oorzaken

• oor-, neus- of gebitsproblemen, 
•  hormoonschommelingen, 
• als gevolg van voedings- of genotmiddelen, 
•  spierspanningen 
• slikken van te veel pijnstillers tegen hoofdpijn. 

 ernstiger oorzaken:

• schedeltrauma
• meningitis. 
• SAB

De meeste mensen hebben vaker aanvallen van hoofdpijn en herkennen de pijn. Dat is een belangrijk gegeven voor de triage. Als het gaat om een soort hoofdpijn die de patiënt nog nooit eerder heeft gehad, kun je dat beschouwen als een alarmsymptoom.

Hoofdpijn en meningeale prikkeling

 Meningeale prikkeling wil zeggen dat er bij het rekken van de meningen (hersenvliezen) problemen ontstaan.

Symptomen

• bij kleine kinderen: luierpijn (pijn bij het optrekken van de beentjes);
  
• nekstijfheid: de kin naar de borst brengen is bijna onmogelijk;
  
• opisthotonus: de patiënt ligt achterover met het hoofd in de kussens geboord; de rug blijft        hol en de benen zijn opgetrokken; iedere prikkeling (aanraking, lichtflits, geluid) doet pijn     (opisthotonus komt alleen voor bij een ernstige prikkeling van de hersenvliezen);
  
• trage hartslag, 
• braken, 
• pupilreacties.

Meningitis wordt ook weleens ‘nekkramp’ genoemd

.

 Meningitis is een ontsteking van de rondom de hersenen en het ruggenmerg gelegen hersenvliezen.

 oorzaak:  door een infectie met bacteriën, virussen of parasieten. 

bacteriële meningitis kan zeer ernstig zijn en de patiënt loopt een groot risico om te overlijden, of gehandicapt te raken met bijvoorbeeld een beschadiging van de gehoorzenuw. 

 virale meningitis verloopt over het algemeen goedaardiger. Bij volwassenen kunnen de volgende symptomen optreden: plotseling erg ziek worden, hoge koorts met sufheid, hevige hoofdpijn met eventueel lichtschuwheid of overgeven, de kin niet op de borst kunnen brengen en kleine puntbloedingen (petechiën) in de huid.

Petechiën=-puntbloedingen die niet wegdrukbaar zijn

Bij kinderen De eerste symptomen zijn meestal hoge koorts, maar koude handen en voeten, pijn in de benen en ongewone bleekheid van de huid.

Bij baby’s kan nog verraderlijker verlopen, omdat de symptomen in het begin niet duidelijk op meningitis wijzen. De baby wil bijvoorbeeld niet meer drinken, is lusteloos of bleek, kreunt, heeft pijn bij verluieren; de huidbloedinkjes komen dan pas later. Soms heeft de baby niet eens koorts.

luierpijn :pijn bij het optrekken van de beentjes

nekstijfheid: de kin naar de borst brengen is bijna onmogelijk;

opisthotonus: de patiënt ligt achterover met het hoofd in de kussens geboord; de rug blijft hol en de benen zijn opgetrokken; iedere prikkeling (aanraking, lichtflits, geluid) doet pijn (alleen voor bij een ernstige prikkeling van de hersenvliezen);

trage hartslag

braken

pupilreacties.

Plotseling ontstane zeer heftige hoofdpijn

SAB

 subarachnoïdale bloeding (SAB).

Hierbij gaat het om een bloeding tussen het harde hersenvlies en het spinnenwebvlies. 

 Hoofdpijn als gevolg van SAB begint als een donderslag bij heldere hemel. Het begin voelt de patiënt vaak als een ‘knapje’. 

Het komt vaak door oplopende bloeddruk door lichamelijke activiteit.

Onbekende hoofdpijn en schedeltrauma gehad

subduraal hematoom

 Er kan dan een subduraal hematoom zijn ontstaan.

 Bij een subduraal hematoom gaat het om een bloeding tussen het harde hersenvlies en het spinnenwebvlies.

 In deze ruimte lopen kleine bloedvaatjes en deze kunnen scheuren als gevolg van een schedeltrauma. Dat kan een hematoom veroorzaken dat druk uitoefent op de onderliggende hersenen. 

Het hematoom kan acuut ontstaan na een schedeltrauma, of het geeft pas na enige tijd symptomen, afhankelijk van hoe groot het trauma is.

Hoofdpijn en zwanger

HELLP

 langer dan 24 weken zwanger en een  onbekende vorm van hoofdpijn heeft, kan het HELLP-syndroom hebben

.

 HELLP is een syndroom met afbraak van rode bloedcellen, gestoorde leverfunctie en een tekort aan bloedplaatjes, en daarmee een gevaar voor moeder en kind.

Spanningshoofdpijn

monnikskapspier

 niet onbekend voor de patiënt: hij heeft vaker aanvallen van deze soort hoofdpijn gehad. 

 doffe of drukkende pijn in de schedelhuid, de slapen of de nek. het gevoel dat er een strakke band om het hoofd zit. 

 vaak aan beide kanten. 

vaak lang aan en gaan meestal niet met misselijkheid of braken gepaard.

  Migraine 

aura

Bij migraine is er vaak sprake van hoofdpijn aan één kant, kloppend en bonzend, en meestal zo ernstig dat de patiënt ernstig wordt belemmerd in het dagelijkse doen en laten. 

Deze hoofdpijn wordt erger bij lichamelijke inspanning, zoals traplopen

 Migraine komt in aanvallen die 4 tot 72 uur duren. 

Sommige migrainepatiënten hebben ook last van lichtflitsen of vlekken voor hun ogen. Dat noemen we een aura. 

De hevige hoofdpijn gaat dikwijls samen met misselijkheid en braken. Vaak wordt licht of geluid ook niet goed verdragen.

 Patiënten met migraine gebruiken vaak triptanen. Dat is een geneesmiddelengroep specifiek voor migraine. Ze hebben invloed op de pijn en de vaatverwijding en -vernauwing in het hoofd.

Clusterhoofdpijn

geclusterd

 Bonzende, stekende pijn aan één kant van het hoofd, rond het oog of in de slaap.

 De pijn komt in aanvallen.

De aanvallen duren tussen de vijftien minuten en drie uur. Tijdens de pijnaanvallen kan aan de kant waar de hoofdpijn zit, een rood en/of tranend oog, hangend en/of gezwollen ooglid, neusverstopping of loopneus. Vaak kan de patiënt tijdens een aanval niet stilzitten. De aanvallen komen vooral ’s nachts.

Het is een vreemde vorm van hoofdpijn, vooral omdat de patiënt dikwijls enkele weken tot maanden heel vaak hoofdpijnaanvallen heeft en daarna (gelukkig!) maanden tot jaren geen last heeft. De pijnaanvallen zijn dus ‘geclusterd’ in enkele weken of maanden.

Hoofdpijn door geneesmiddelen of dranken met cafeïne

Soms hoofdpijn door de geneesmiddelen die we tegen de hoofdpijn slikken.

We spreken dan van een vicieuze cirkel: iemand slikt elke dag pijnstillers tegen de hoofdpijn en juist door dat vele gebruik van pijnstillers kan hoofdpijn ontstaan.

meer dan vijftien dagen per maand hoofdpijn en medicijnen tegen de hoofdpijn: denkt de huisarts aan medicijngebruik als oorzaak.

( paracetamol

NSAID’s ( ibuprofen, diclofenac)

 triptanen(sumatriptan)

cafeïnehoudende dranken (koffie, thee, cola, ijsthee, chocolademelk en energiedrankjes, bijvoorbeeld Red Bull) meer dan vijf koppen of glazen per dag worden gedronken). 

Triage

Pijn in de schedel; subarachnoïdale bloeding (SAB) of meningitis zijn de gevaarlijkste aandoeningen.

 Neurologische uitval of acuut verslechterde visus is ook verdacht. Overweeg ingangsklacht 'Neurologische uitval' bij hoofdpijn in combinatie met uitvalsverschijnselen. 

Kies bij hoofdpijn tijdens de zwangerschap ingangsklacht ‘Zwangerschap en overige klachten’.

Wat voor advies geef je bij
hoofdpijn, migraine, verkoudheid/sinusitis?

De behandeling van lichte hoofdpijn vindt in de meeste gevallen plaats door...

1. de fysiotherapeut
2. zelfzorg
3. medicijn van de huisarts
4. de neuroloog

migraine is hoofdpijn die voorkomt in aanvallen van....uur

1. 0,5tot 1
2. 2 tot 6
3. 4 tot 72
4. 30 tot 180

De hoofdpijn bij clusterhoofdpijn zit meestal....het hoofd.

1. verspreid door
2. aan één kant (links of rechts) van
3. in de nek en aan de achterkant van
4. achter de oren en bovenop

In je Triagewijzer onder hoofdpijn zie je bij urgentie U1 staan; petechiën en ernstig zieke indruk. Waar denken we aan?

1. Sepsis
2. Migraine
3. Hersentumor
4. Meningitis

Hier vallen ook onder (bij U1):

- Hevige hoofdpijn en meningeale   

   prikkeling

- Ernstig zieke indruk en (vermoedelijk)

   koorts

- Petechiën en ( vermoedelijk) koorts

- Petechiën en hevige hoofdpijn

Casus

Jannie Cornelissen belt met de assistent. ‘Dag Aziza, ik wil een afspraak maken met de huisarts, graag nog vandaag. Waarom ik een afspraak wil maken? Ik heb de laatste tijd zó vaak hoofdpijn, ik maak me ongerust. Je hoort zulke gekke dingen tegenwoordig. Een vriendin van mijn moeder is aan een hersenbloeding overleden, en dat begon ook met hoofdpijn. Ik wil echt de huisarts even spreken.’

Wat wist je al?

Heb je iets nieuws geleerd?

Wat vond je van de les

Lezen

NHG triagewijzer:

Oorklachten incl. achtergrondinformatie

Boek:

Medische achtergronden bij triage: hoofdstuk 23 oorklachten