Grammatica les 2: Gezegden

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Lezen

10 minuten

Vorige les

Lidwoorden

Zelfstandig naamwoord

Bijvoeglijk naamwoord

Noem drie zelfstandige naamwoorden op

Zoek het bijvoeglijk naamwoord.

1. De jas
2. De jas van Willem
3. Is de jas rood?
4. De rode jas

Leerdoelen

Aan het eind van deze les...

...weet je wat het werkwoordelijk gezegde is.

...weet je wat het naamwoordelijk gezegde is.

...weet je welke drie werkwoordsvormen er zijn. 

Werkwoorden

• Een werkwoord is iets wat je doet of iets dat gebeurt. 
  
• Bijv. fietsen (kun je doen) of regenen (iets dat gebeurt).
  
• Onthoud: een ww kun je vervoegen, dat betekent dat het verandert als je er ik, hij, wij voor zet.
  
• Fietsen: ik fiets - hij fietst - wij fietsen
  
• Als je de tijd van een zin verandert, verandert het ww.
  
• Ik fiets naar school. / Ik fietste naar school. ww=fiets, want dat verandert.

• Alle werkwoorden in een zin noemen we het gezegde. 
  

werkwoordelijk gezegde

• Maar vaak zijn er meer werkwoorden nodig om te vertellen wat er precies gebeurt.
  
• De mensen willen schreeuwen. 
  
• Ze hebben de hele dag gesurft.
  

• Al die werkwoorden samen zeggen dus wat iemand doet of wat er gebeurt. We noemen alle werkwoorden in een zin het werkwoordelijk gezegde.
  

het gezegde van een zin.

Het gezegde zegt waar de zin over gaat. 

Werkwoordelijk gezegde

• Het gezegde met 'doen' noemen we het werkwoordelijk gezegde. Alle werkwoorden in een zin vormen samen het werkwoordelijk gezegde.
  

• De man gaat naar de dokter.
  

Naamwoordelijke gezegde

• Het naamwoordelijk gezegde (nwg) bestaat altijd uit een koppelwerkwoord. De koppelwerkwoorden zijn; zijn, worden, heten, blijven, schijnen, lijken, blijken, dunken en voorkomen.

• De man is een dokter 
  

Werkwoordelijk gezegde

• Het gezegde zegt waar de zin over gaat. 
  
• Je hebt gezegdes met 'zijn' en gezegdes met 'doen': 
  
• (doen) Hij slaapt. De honden rennen door de modder. Ik maak strafregels. 
• (zijn) Hij is gek. De honden zijn smerig. Dit is echt belachelijk. 
  

• Het gezegde met 'doen' noemen we het werkwoordelijk gezegde. Alle werkwoorden in een zin vormen samen het werkwoordelijk gezegde.
  
• De woorden met 'zijn', noemen we het naamwoordelijk gezegde.
  

Werkwoordelijk gezegde

• In elke goede Nederlandse zin staat een werkwoord. Dat werkwoord vertelt wat iemand doet of wat er gebeurt. 

• Soms is één werkwoord genoeg om duidelijk te maken wat er gebeurt, bijvoorbeeld:
• De mensen schreeuwen. 
• Ze surfen de hele dag.

Naamwoordelijk gezegde

• Het naamwoordelijk gezegde geeft een toestand aan of wat iemand is: het onderwerp is/ wordt/ blijft/ blijkt/ lijkt/ schijnt/ heet iets. 
  

• De jongen is koning.
  
• De honden zijn ziek.
  
• De man wordt de baas.

Naamwoordelijk gezegde (NWG)

• Mijn zusje | wil | schrijfster | worden.
  

• stap 1: persoonsvorm: wil
  
• stap 2: onderwerp: mijn zusje
  
• stap 3: alle werkwoorden: wil, worden
• Stap 4: is één van de werkwoorden misschien een koppelwerkwoord? Ja, het ww worden
• Stap 5: staat in de zin een zinsdeel met een naamwoord dat iets zegt over het onderwerp? Ja, schrijfster mijn zusje=schrijfster
• Er is sprake van een naamwoordelijk gezegde: wil schrijfster worden

Wat is het gezegde? Waarom geeft zij hem een dropje?

1. geeft
2. zij
3. geeft een dropje
4. er is geen werkwoordelijk gezegde

Wat is het gezegde?
Ik ben naar school gelopen.

1. ben
2. ben gelopen
3. naar school
4. gelopen

Wat is het gezegde?
De tocht heeft ons twaalf euro gekost.

1. heeft gekost
2. heeft
3. gekost
4. twaalf

Wat is het gezegde?
Ik wil in de tweede klas hard werken.

1. wil
2. ik
3. wil werken
4. werken

Voorzetsel (vz)

Geeft een positie aan. 

Truc: kan je voor 'de kast' of 'het feest' zetten.

• Tijdens, onder, boven, achter, volgens, in, naast, op etc.

1. bn
2. bw
3. vz
4. blw

1. onbep.vnw
2. vz
3. tw
4. bw

Aan de slag!

Stap 1: Open de volgende link: https://www.cambiumned.nl/theorie/grammatica/woordsoorten/werkwoorden/

Stap 2: Lees de theorie

Stap 3: Maak de opdrachten onderaan de pagina, bij oefenen.

*Als de link niet opent, google dan op: cambiumned, soorten werkwoorden.