histoire (de la littérature francaise) 20e siècle

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

La France et la 20ième siècle

in grote lijnen bespreken we  3 tijdsblokken *

1 : 1900 - 1918

2: 1918- 1945

3:  1945- 1960

+

(* door tijdsdruk helaas niet meer)

Wat weet je van de geschiedenis van Frankrijk/ Europa in de periode 1900-1960?
maak een schematisch overzicht met enkele hoogte- en dieptepunten

La belle Epoque (1900-1914)

De belle époque is een periode in de Franse en Belgische en met uitbreiding Europese geschiedenis van het einde van de 19de eeuw tot het begin van de Eerste Wereldoorlog. Tijdens die Grote Oorlog gingen velen de periode daarvoor als een gouden tijdperk beschouwen, gekenmerkt door algemene welvaart, een enorme ontplooiing van de kunsten en wetenschappen en een hoge mate van maatschappelijke rust. De gruwel van de Eerste Wereldoorlog maakte daar op vreselijke wijze een einde aan. In culturele milieus wordt ook de term fin de siècle (het einde van de eeuw) gebruikt om deze periode te benoemen

Proust: A la recherche du temps perdu

Een kopje thee met een madeleine?
de wereldberoemde serie "A la recherche du temps perdu" ( Op zoek naar de verloren tijd) is een lange queeste naar zijn geheugen, een speurtocht die de ik persoon volbracht door steeds een beroep te doen op zijn intuïtie en zijn profetische gaven.

Marcel Proust*

opdrachten

1. Maak een presentatie (met p.p.) over

- persoon*

-tijdsbeeld

- schrijfstijl**

- inhoud werk**

A la recherche du temps perdu**

2. Bekijk het filmpje op de volgende dia en maak er een mindmap van

proust , le temps perdu

Samenvatting
De verteller is een overgevoelige jongeman, geboren in een rijke familie op het einde van de 19de eeuw, die schrijver wil worden. Zijn mondaine aspiraties houden hem echter lange tijd van dit idee af. Aangetrokken door de schijn van de aristocratie en de idyllische vakantieplekjes buiten de stad (zoals Balbec, een stad in Normandië waarvoor de stad Cabourg model stond) ontdekt hij naarmate hij opgroeit ook de wereld, de liefde en de homoseksualiteit. Door ziekte en oorlog raakt hij van de wereld afgesloten en beseft hij hoe leeg zijn mondaine aspiraties wel waren en hoe hij door zijn aanleg voor het schrijverschap de verloren tijd vast kan leggen.

Toen Marcel Proust (1871-1922) het boek op zijn ziekbed schreef, toerde filosoof en Nobelprijswinnaar Henri Bergson ( 1859-1941) in de Franse theaters met zijn spreekbeurten waarin hij beweerde dat de mens zich alleen maar kan begrijpen via de intuïtie, een proces dat een behoorlijke dosis introspectie vraagt.

(bundel p 11-17)

Proust deed niets anders. De astmatische en bedlegerige bourgeoisschrijver herinnerde zich plots bij het drinken van bloesemthee en het proeven van een madeleine zijn leven in Combray waar hij gelukkige jaren heeft gekend bij zijn tante Léonie.

La Grande Guerre (1914-1918)

Wat weet je er zelf van?

maak een mindmap en bekijk het filmpje op de volgende dia

welke zaken zijn
belangrijk bij WO I?

Dus WO 1:

- waarom "grande guerre"?

- aanleiding?

- ontwikkeling?

-gevolgen?

Na WO-I

Had iedereen het gevoel dat er een nieuwe tijd zou aanbreken.
Men stortte zich weer vol enthousiasme op het leven.

--> Roaring twenties

zoek op wat dit precies is

en maak een overzichtje

Interbellum: 1919-1939

Een interbellum (van het Latijnse inter, tussen, en bellum, oorlog) is een periode tussen twee oorlogen. Met het interbellum wordt meestal verwezen naar de periode tussen de Eerste en de Tweede Wereldoorlog (van november 1918 tot september 1939).

Wat gebeurt er in Frankrijk..

- grote veriezen door WO I (1,3 miljoen levens (= 10,5%)  economisch)

- enorme kosten herstel (te verhalen op Duitsland)

- opbloei kunsten ( jazz, expressionisme., art déco, modernisme, cubisme)

- opkomst nationaal socialisme /dreiging nazisme/ grote depressie (1932)

- verharding politiek links - rechts

- groeiende invloed VS

- onafhanklijkheid koloniën, vlucht naar het "moederland"

- inval Polen betrekt Frankrijk bij WO II (alliantie)

3

 het modernisme 

= De cultuurbeweging die tijdens en net na WO-I tot ontwikkeling kwam. Zoek op wat dit precies is en geef voorbeelden (met illustraties) van
- belangrijkste stromingen
- (hoezo) radicaal nieuwe kunst

 

(bloeide vooral tijdens de roaring twenties)

19e eeuwse kunst


- realistisch / impressionistisch
- Gaf de werkelijkheid zo goed mogelijk weer

- toegankelijk

-verklaring

vroeg 20e eeuwse kunst


- de kunst moest gevoelens uitdrukken ten koste van de werkelijkheid
- d.m.v. kleuren, vormen of afbeeldingen.
- verwijst naar zichzelf
- lastig te begrijpen (werd verboden door vele dictatoriale bewinden)

1

Opkomst nieuwe kunstvorm: film!

- Door montage heel anders dan 'verfilmd toneel'
- 1927: eerste film met kleur en geluid (The jazz singer)

- 1933: eerste kleurenfilms van Disney.

- frères Lumière, Méliès, Gaumont, Pathé

2

Andere term voor modernisme:

Historische avant-garde
letterlijk: voorhoede



Richtingen: expressionisme, dadaisme, kubisme, constructivisme, futurisme

3

Literatuur

- Expressionisme staat tegenover het impressionisme/realisme
- Uitdrukken van een gevoel d.m.v. het weergeven van beelden.

Poésie pure: gedichten waarin het niet gaat om het weergeven van concrete inhoud, maar waarin een sfeer, een beeld wordt opgeroepen.
- Leidt soms tot absurdisme (vervreemding)

2

Guillaume Apollinaire

(poète d'avant-garde)

- alcools (1913) : la poésie sans règles formelles, comme dans un état d'ivresse (dronkenschap) (Rimbaud)

              sous le pont Mirabeau, coule la Seine..                                                                                      

                                                                                      

                                                                                       

                                                                                     

                                                                                                                             

- calligrammes (1918) 

(grieks) betekent letterlijk "belles lettres"  en de typographie geeft de inhoud van het gedicht weer: een poème-dessin.

inspiratie: o.a. symbolistische dichters 19e eeuw (Mallarmé)

de lezer heeft zo meerdere manieren om de bedoeling/ betekenis te achterhalen (=polysémie interprétative)

  thema's (sections) met name over:  vrede (paix) en oorlog (guerre)

De Eiffeltoren (symbool van Frankrijk) steekt de tong uit naar de Duitse overheerser

la deuxième guerre mondiale

Welke rol speelde Frankrijk en welk effect had deze oorlog

op de kunsten/ literatuur?

Paul Eluard*/ Louis Aragon

verzetsmensen, surréalistische poésie,  zoals een ode aan de vrijheid (La Liberté 1942)*

".. par le pouvoir d'un mot, je recommence ma vie,

je suis né pour te connaitre, pour te nommer Liberté"

Jacques Prévert

le poète pour tout le monde!

Paroles (1945): gedichten die zeer toegankelijk en vaak  geestig zijn.  Elke Fransman kent er wel een of kan er een zingen!

p.e. Le cancre (waar gaat t over?)

+ les feuilles mortes

Existentialisme

(Sartre, Beauvoir, Camus)

Devoirs:

Zoek op wat dit inhoud en maak er een begijpelijk verhaaltje van met voorbeelden.

Les jeux sont faits 1947

In het hiernamaals ontmoeten een door haar echtgenoot vermoorde vrouw (Eve) en een door de politie gedode stakingsleider (Pierre) elkaar en merken dat ze op aarde een ideaal liefdespaar zouden zijn geweest. Ze krijgen vierentwintig uur herkansing, maar de strijdige interesses en milieus blijken obstakels, zodat het lot geen andere wending krijgt. Dit idee is de basis van het boek/scenario  van Jean- Paul Sartre en  is kenmerkend voor zijn existentialisme. een verhaal dat interessant is om over na te denken.

De oorspronkelijke titel Les jeux sont faits 

is een Franse uitdrukking die vooral gebruikt wordt in casino's en betekent dat de weddenschappen zijn geplaatst en er niet langer mag worden ingezet.

(het spel is uit,

                                                er kan niets meer worden veranderd)

Camus et/vs Sartre

existentialist ?

Camus' kenmerkende bijdrage aan de filosofie was zijn idee van het absurde, dat inhield dat het leven geen betekenis of bedoeling heeft. Hij legt dit uit in De mythe van Sisyphus en nam het op in vele van zijn andere werken. Sommigen vinden dat Camus beter omschreven kan worden als een absurdist dan een existentialist.

“Créer, c'est aussi donner une forme à son destin.”

"wij kunnen ons realiseren dat het leven zonder betekenis is en niettemin onszelf in leven houden. Mensen die voor deze  optie kiezen zijn absurde helden".

De Rebel, de Don Juan en de Artiest zijn drie figuren die Camus identificeert als absurde helden. Elk van deze mensen vindt betekenis in zijn of haar bezigheden/leven.

Zo schrijft hij over het Grieks mythologische figuur Sisyphus, die werd veroordeeld tot het voor eeuwig omhoog rollen van een kei op een heuvel, volledig bewust van het feit dat de kei simpelweg weer naar beneden zou vallen zodra hij zijn taak schijnbaar had beëindigd.

Maar toch is Sisyphus gelukkig, want terwijl de steen naar beneden rolt, heeft hij weer heel even de tijd om zich ervan bewust te zijn dat hij sterker is dan zijn rotsblok.

dommage

Fin mais pas fini vraiment...

bonne chance pour votre examen scolaire!